Η Αναστασία Στυλιανίδη τη φετινή χρονιά υποδύεται την καθηγήτρια μέσης εκπαίδευσης, Σοφία Μαδούρου, στην επιτυχήμενη σειρά της ΕΡΤ «Κάνε ότι κοιμάσαι», συμμετέχει ως βοηθός σκηνοθέτη στο «Σπιρτόκουτο, the musical», της Στέγης του Ιδρύματος Ωνάση, ασχολείται με μεταγλωτίσσεις και μέσα σε όλα αυτά κυκλοφορεί και το πρώτο της βιβλίο, τις «Εγωτοτροπίες, ΣΩΣ: Ποιος ξέβαψε έτσι άξαφνα και πώς;», ένα musical comic, για τις ανθρώπινες σχέσεις, τον εγωισμό, τη συγχώρεση και την αποδοχή. Τι έχει να πει η ίδια για τη φετινή χρονιά, τα επαγγελματικά της βήματα και τα όσα εξελίσσονται στον χώρο της υποκριτικής;
«Εγωτοτροπίες»: Μιλήστε μας για το βιβλίο σας. Γιατί επιλέξατε τη μορφή του κόμικ και πώς ξεκίνησε η ενασχόλησή σας με τη συγγραφή;
«Οι ΕΓΩτοτροπίες είναι μια λέξη… που δεν είναι λέξη. Μια παράσταση, που δεν είναι παράσταση. Μια ταινία, που δεν είναι ταινία. Και που, τελικά, αποφάσισαν να γίνουν comic. Που παριστάνει το comic. Musical comic. Για τον Εγωισμό. Αυτή τη μπερδεμένη αίσθηση είχα, εξαρχής, και χαίρομαι πολύ που κανένας από τους συνεργάτες μου δεν μου ζήτησε να την ξεμπερδέψω.
Musical, γιατί στους ήρωές μου δεν αρκούσε μόνο να μιλήσουν, έπρεπε πάση θυσία και να τραγουδήσουν. Αυτό το ανέλαβε ο Γιάννης Μακρίδης. Και comic, γιατί είμαι από αυτούς που πιστεύουν ότι το χιούμορ είναι ο μόνος τρόπος να συγχωρέσουμε τη ζωή και τον εαυτό μας. Το «παριστάνει», το αναφέρω πολύ συνειδητά, γιατί πολύ συνειδητά ήθελα να πατήσουμε στα τεχνικά χαρακτηριστικά των comics με τις διαδοχικές εικόνες και τα πλαίσια κειμένου, για να καταλήξουμε με τον Μιχάλη Βαλάσογλου και τη Μαρία Παγκάλου, σε ένα πιο υβριδικό αποτέλεσμα εικονογράφησης που μπλέκει και τη μαγεία των παραμυθιών.
Οι ΕΓΩτοτροπίες απευθύνονται σε παιδιά. Ανήλικα και ενήλικα.
Δεν είμαι συγγραφέας. Δεν γράφω τακτικά. Εκτονώνω τη φαντασία μου. Από το δημοτικό άρχισε να μου συμβαίνει. Άρχισα να γράφω για να παίξω, μάλλον. Αλλά, ίσως, και επειδή υπέκυψα στον πειρασμό της παντοδυναμίας. Να κάνω ό,τι γουστάρω. Στο εδώ και στο τώρα. Και μάλιστα, χωρίς να έχω ανάγκη κανέναν. Ας πούμε, θέλω να ξεβάψω τον Αϊ-Βασίλη, τον ξεβάφω. Θέλω να οργανώσω “χρωμοδοσία” για να τον ξαναβάψω; Το κάνω. Τόσο απλά».
Τι πιστεύετε πως μπορούν να αποκομίσουν οι αναγνώστες (μικροί και μεγάλοι) διαβάζοντάς ή ακούγοντάς το;
«Μια αφορμή. Ίσως, αναρωτηθούν πότε, πόσο και γιατί “εγωτοτροπούν”. Και οι ίδιοι και οι άλλοι. Όλοι μας. Απλώς, θελήσαμε αυτή την αφορμή να τη δώσουμε γαργαλώντας τη σκέψη και φροντίζοντας τη φαντασία»
Γιατί επιλέξατε τα Χριστούγεννα και τον Άγιο Βασίλη ως χαρακτήρα της ιστορίας σας; Κατά πόσο οι ήρωες του βιβλίου έχουν κομμάτια από την πραγματικότητα;
«Δεν ήταν προσωπική μου επιλογή. Η θεματική των Χριστουγέννων, εννοώ. Μου ζητήθηκε να γράψω ένα θεατρικό έργο για παιδιά, για τα Χριστούγεννα του 2014. Οπότε, κάπως, έπρεπε να μπλέξω τον Αϊ-Βασίλη. Κατά τα άλλα, προσπάθησα να σκεφτώ μια ιστορία που θα προκαλούσε πρώτα απ’ όλα εμένα. Να εμπλέκομαι γενικά. Ανεξαρτήτως Χριστουγέννων. Γι’ αυτό, κιόλας, ενώ η υπόθεση του έργου είναι μια παράδοξη και περιπετειώδης προσπάθεια να κοκκινίσουμε τον Αϊ-Βασίλη που έχει αποχρωματιστεί, στην ουσία, δεν ασχολούμαστε με τίποτα χριστουγεννιάτικο.
“Σημασία δεν έχει αν είναι γιορτές. Μια αλήθεια για όλες τις εποχές”.
Και οι 11 ήρωες του βιβλίου ξεπηδούν από την πραγματικότητα. Π.χ. o δημοσιογράφος, η νταντά, η κοινή γνώμη κτλ. Απλώς, ο δημοσιογράφος είναι ο Ειδησέας Ξέρωτας με το χέρι αυξομειούμενου μήκους που φτάνει πάντα πρώτο στην πηγή των ειδήσεων, η νταντά είναι μια ανθρωπόμορφη φώκια ονόματι Μαίρη Φώκινς, η Κοινή Γνώμη είναι επαγγελματίες σχολιαστές που τη μια είναι κάδρα στον τοίχο, την άλλη ένορκοι σε αίθουσα δικαστηρίου κτλ. Πάντα η πραγματικότητα είναι η βάση. Στο πόσο, πώς και γιατί την προεκτείνουμε παίζεται το παιχνίδι».
Στο βιβλίο (audio book) χαρίζουν τις φωνές τους διακεκριμένοι και πολύ γνωστοί καλλιτέχνες. Πώς ήταν η συνεργασία μαζί τους σε αυτό το project;
«Συγκινητική και αποκαλυπτική. Ήταν πολύ τιμητική η εμπιστοσύνη τους και η όρεξη με την οποία έγιναν συνένοχοι σε όλη αυτή την τρέλα. Όλοι τους. Ναι, με τους περισσότερους γνωριζόμουν μέσα από συνεργασίες ή από τη δραματική σχολή, αλλά δεν ήταν αυτονόητο. Ούτε ότι θα δεχτούν, ούτε ότι θα είναι διαθέσιμοι. Το φανταζόμουν, όταν συζητούσαμε το cast, αλλά όταν τελικά τους είδα μέσα στο booth, κατά τη διάρκεια των ηχογραφήσεων, δεν το πίστευα. Μέχρι που μπήκαν τα ακουστικά, ξεκίνησε η πρώτη εγγραφή και ένιωσα απανωτά χτυπήματα στην πλάτη: ένα για ευχαριστώ και ένα για αντίο. Από τον Ειδησέα, τον Κόμηξ Γράφουλα, τη Φώκινς, τον Ντετέκτιβ ΣΩΣ, τον Εαυτούλη, τους 3 Ιππότες της Καρδιάς, τον Αρχιμπογιατζή, την Κοινή Γνώμη… Όλους τους ήρωες του έργου. Γιατί διαπίστωσαν ότι δεν τους έλεγα ψέματα. Ότι θα ξεκινούσαν πια τη δική τους ζωή. Και με όλους αυτούς τους τύπους στο στούντιο, έμοιαζε συναρπαστική. Ρουφήξαμε όσα περισσότερα μπορούσαμε από την εμπειρία, την ευφυΐα, την πληθωρικότητα και την τεχνική τους, γελάσαμε πολύ και πάνω απ’ όλα παίξαμε. Χωρίς ζαβολιές. Με ειλικρίνεια και ενθουσιασμό».
Τελικά, μπορεί ο άνθρωπος να νικήσει τον εγωισμό του και να ξεπεράσει τα όρια που του βάζει το μυαλό του και τα «πρέπει» της κοινωνίας;
«Η επιβίωση είναι άρρηκτα συνδεδεμένη με την έννοια του εγωισμού. Είναι εγγεγραμμένη πληροφορία στο γενετικό υλικό κάθε ζωντανού οργανισμού το να προτιμάει, κατά κάποιο τρόπο, τον εαυτό του ή τέλος πάντων το είδος του. Να ακούει τις ανάγκες του. Για να μπορέσει να επιβιώσει. Το θέμα δεν είναι να παραμελείς τον εαυτό σου και τις ανάγκες σου. Το θέμα είναι να μην ξεχνάς το αυτονόητο: πως όλοι έχουν εαυτό. Όλοι έχουν ανάγκες. Και επιθυμίες. Όπως κι εσύ. Άρα, να υιοθετείς εκείνη τη φόρμουλα συνύπαρξης που έχει ως βασικές μεταβλητές την ενσυναίσθηση και τον σεβασμό. Άλλωστε, όσο απαραίτητος είναι ένας υγιής εγωισμός για την επιβίωση και την ευημερία μας σε αυτόν τον κόσμο, άλλο τόσο απαραίτητo είναι να κάνουμε παρέα, να συνεργαστούμε, να επικοινωνήσουμε. Να μοιραστούμε τη ζωή. Στη θεωρία ωραία τα λέμε. Στην πράξη ζορίζει το πράγμα».
Κάνε ότι κοιμάσαι: Συμμετέχετε σε μία από τις πιο επιτυχημένες τηλεοπτικές σειρές της σεζόν. Πώς βιώνετε αυτή την επιτυχία; Γιατί, κατά τη γνώμη σας, το έργο γνώρισε τόσο μεγάλη απήχηση;
«Χαίρομαι να βλέπω δουλειές που κάνει κουμάντο το μεράκι. Πόσο μάλλον να συμμετέχω. Είναι ζητούμενο για μένα. Από εκεί ξεκινούν όλα. Αυτονόητο, που δεν είναι αυτονόητο. Το πού, πόσο και πώς επενδύεις καθορίζει τις αποδόσεις σου. Και στη δουλειά και στη ζωή. Στην περίπτωση του “Κάνε Ότι Κοιμάσαι” είναι αυτονόητο. Από το κανάλι και την παραγωγή, μέχρι και το τελευταίο στάδιο της δημιουργικής διαδικασίας.
Ξεκινώντας από την πρώτη ύλη, ο Γιάννης Σκαραγκάς έχει κατακτήσει τον ευφυή τρόπο να κερδίζει την εμπλοκή του κοινού, όχι μόνο με τις συνεχείς ανατροπές της ιστορίας του, αλλά και με τον τρόπο που έχει αποφασίσει να αποδώσει την πολυπλοκότητα της ανθρώπινης φύσης και το ευρύ φάσμα του ψυχισμού της, μέσα από όλους τους χαρακτήρες και την πορεία τους.
Και αυτόν τον τρόπο τον εξελίσσουν και τον συμπληρώνουν όλοι οι συντελεστές της σειράς, είτε μιλήσουμε για τη σκηνοθεσία των Αλέξανδρου Πανταζούδη και Αλέκου Κυράνη, είτε για τη διεύθυνση φωτογραφίας των Claudio Bolivar και Έλτον Μπίφσα, είτε για την πρωτότυπη μουσική του Γιάννη Χριστοδουλόπουλου και το μοντάζ του Νίκου Στεφάνου, είτε για τις ερμηνείες των ηθοποιών. Είναι δύσκολο, εδώ, να αναφέρω τους πάντες αλλά θα ήθελα να εκφράσω την ευγνωμοσύνη μου σε όλη την ομάδα, μπροστά και πίσω από τις κάμερες».
Στο έργο υποδύεστε μία καθηγήτρια δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης, Πώς πιστεύετε εκλαμβάνουν το έργο οι έφηβοι θεατές; Τι θα θέλατε εσείς να αποκομίσουν;
«Το γεγονός ότι αυτή η σειρά επιλέγει να αφιερώσει ένα πολύ σημαντικό κομμάτι της στην πραγματικότητά τους – με τις αγωνίες της, τους φόβους της, τις απειλές της, τους θυμούς της, αλλά και τις πλάκες της, τις επιθυμίες της, τις απορίες της, τις ανάγκες της, τα όνειρά της – μόνο κέρδος είναι. Και για τους ίδιους και για τη σχέση μας μαζί τους. Κάθε επεισόδιο είναι ένας παραπάνω λόγος να συζητήσουμε αυτήν την πραγματικότητα και να έρθουμε πιο κοντά της. Να την αφουγκραστούμε και να τη βοηθήσουμε να ανθίσει. Υπάρχουν πολλές πραγματικότητες γύρω μας. Πόσες παρεξηγήσεις ή συγκρούσεις δεν ξεκινούν επειδή επικεντρωνόμαστε μόνο στη δική μας πραγματικότητα και είτε αγνοούμε την πραγματικότητα των άλλων, είτε δεν προσπαθούμε καν να την καταλάβουμε; Μια ευκαιρία, λοιπόν, να μην κάνουμε ότι κοιμόμαστε. Να, τι μπορούμε, σίγουρα, να αποκομίσουμε από αυτή τη σειρά».
Πέρα από το βιβλίο και την τηλεόραση συμμετέχετε και στην παράσταση “Σπιρτόκουτο: The musical”, ως βοηθός σκηνοθέτη: Μιλήστε μας λίγο για αυτή σας την εμπειρία. Πώς είναι η συνεργασία σας με τους καλλιτέχνες;
«Μέσα Μαΐου, με καλεί ο Γιάννης Νιάρρος σπίτι του για να “πάρω μια ιδέα” για το τι σκέφτεται και για το πώς δουλεύει μουσικά, παρέα με τον Αλέξανδρο Λιβιτσάνο. Και βρίσκομαι, έξι μήνες πριν από την πρεμιέρα, να ακούω το 90% του έργου, ήδη ηχογραφημένο και ερμηνευμένο από τους δυο τους. Σοκ. Υπάρχουν κάποιοι άνθρωποι που, προφανώς, όταν ήταν μικροί έπεσαν στον μαγικό ζωμό της πολυταλαντοσύνης. Αλλά αυτό δεν λειτουργεί ως άλλοθι για να μην σηκώνουν τα μανίκια και να μην ρίχνονται σαν αγρίμια στη δουλειά. Εδώ, μιλάμε για τέτοιες περιπτώσεις. Και μάλιστα, σε ένα πλαίσιο και μία συνθήκη που έμπαζε γενναιοδωρία από παντού.
Η συνεργασία αυτή ήταν απανωτές εκρήξεις στην καρδιά και το μυαλό. Το Σπιρτόκουτο, έτσι κι αλλιώς είναι ένα έργο δυναμίτης. Γιατί δυναμίτης είναι και ο δημιουργός του, ο Γιάννης Οικονομίδης, ο οποίος θέλησε να κάνει αυτόν “τον πόλεμο σε τέσσερις τοίχους να τραγουδήσει τον εαυτό του”. Αυτός ο δυναμίτης, όμως, αν δεν έπεφτε σε ευφυή και πολυμήχανα χέρια μπορεί τώρα να μαζεύαμε τα συντρίμμια μας. Κι αυτό μέσα στο παιχνίδι είναι, βέβαια. Το αποτέλεσμα δεν αποτυπώνει πάντα 100% τις προθέσεις και τη διαδικασία.
Όταν κατασκευάζεται ο κόσμος μιας παράστασης, υπάρχει ένα κομμάτι χημείας που είναι καθαρό ρίσκο. Απλώς, η μαεστρία είναι να ελαχιστοποιείς τους κινδύνους και να μεγιστοποιείς τις ευκαιρίες. Κι εδώ, πρόκειται για μια συγκυρία όπου ο καπετάνιος, το πλήρωμα και ολόκληρο το πλοίο άρπαξαν όλες τις ευκαιρίες από τα μαλλιά! Ένα μεγάλο ευχαριστώ, πρώτα απ’ όλα, στον Γιάννη Νιάρρο για την αγάπη και τη γενναιοδωρία του και φυσικά σε όλα τα “σπίρτα” που, πολύ σοφά, μάζεψε σε αυτό το “κουτί”. Τον και τους θαυμάζω».
Υποκριτική, συγγραφή, σκηνοθεσία: Υπάρχει κάποια ενασχόληση την οποία αγαπάτε περισσότερο;
«Ίσως, τη μουσική. Και τον χορό. Απλώς, δεν με έπεισα ποτέ ότι θα με έπειθα. Έτσι, έψαξα αλλού για πορτοκαλιές που κάνουν πορτοκάλια. Αστειεύομαι. Ή και όχι. Δεν ξέρω. Δυσκολεύομαι με τις ερωτήσεις που ιεραρχούν αγάπες. Οι σπουδές και τα ένσημά μου, μάλλον, μου υποδεικνύουν την εξής σειρά: υποκριτική, σκηνοθεσία, συγγραφή. Αλλά, μέσα μου, όλα είναι κάπως αλληλένδετα. Εννοώ ότι εξυπηρετούν τον ίδιο σκοπό: να παίξω, να εξερευνήσω, να καταλάβω, να συγκινηθώ και να επικοινωνήσω. Ας πούμε ότι από μικρή είχα μια τάση προς την κατασκευή και αυτό το τρίπτυχο μου κάνει τα χατίρια. Τίποτα περισσότερο, τίποτα λιγότερο».
Τα τελευταία χρόνια γίνονται πολύ αξιόλογες δουλειές τόσο θεατρικά όσο και τηλεοπτικά. Θεωρείτε πως έχει επέλθει κάποια αλλαγή έπειτα και από τις καταγγελίες συναδέλφων σας για κακοποιητικές συμπεριφορές;
«Κάθε βήμα ισοδυναμεί αυτομάτως με αλλαγή. Και χειροκροτώ, με χέρια και με πόδια, το θάρρος των καταγγελιών που οδήγησε σε αυτό το βήμα. Το θαυμάζω. Απλώς, είμαι κάπως σκεπτική ως προς τις αλλαγές που συμβαίνουν υπό τον φόβο μιας καταγγελίας και της κατακραυγής ή της τιμωρίας που θα τη συνοδεύσουν. Εμπιστεύομαι περισσότερο τις αλλαγές που αποφασίζονται εκ των έσω, αυτοδύναμα, χωρίς φόβους, απειλές και υποστηρικτικές δικαιολογίες στον εαυτό μας. Μόνο και μόνο επειδή συνειδητοποιούμε ότι κάτι είναι νοσηρό στη συμπεριφορά μας και θέλουμε να το γιατρέψουμε. Το θέμα δεν είναι να φοβάσαι τον βούρδουλα. Το θέμα είναι να μην κακοποιείς. Ή, αν κακοποιείς, να συνειδητοποιείς ότι κακοποιείς και να θέλεις να σταματήσεις να το κάνεις. Τέλος. Αυτό απαιτεί πολύ πιο γενναία βήματα, γιατί έχει να κάνει με το πώς σμιλευόμαστε ως όντα. Με την παιδεία μας, δηλαδή. Σε υγιή περιβάλλοντα σίγουρα ανθίζουν πιο όμορφες συνεργασίες. Αλλά, για τις πιο αξιόλογες δουλειές των τελευταίων ετών, θεωρώ ότι ευθύνεται και η σταδιακή εκπαίδευση των θεατών. Έχουν πια περισσότερες δυνατότητες να συγκρίνουν και να κρίνουν τι τους σέβεται και τι τους εξελίσσει. Και, ευτυχώς, το κάνουν».
Ετοιμάζετε κάτι για την ερχόμενη σεζόν; Ποια είναι τα σχέδιά σας;
«Για την ώρα, έχω τη χαρά και την τιμή να συμμετέχω, ως βοηθός σκηνοθέτη, στο One Mystery Club: The Delaware Papers, ένα cinematic puzzle game του δαιμόνιου Στάθη Αθανασίου, ενός δημιουργού – κινηματογραφιστή του οποίου η αισθητική και η ευφυΐα έχει την τάση να σε εκπλήσσει συνεχώς και να σε πηγαίνει μπροστά. Συνεχίζω με τα γυρίσματα, με τις μεταγλωττίσεις, με κάποιες δικές μου τρέλες και παράλληλα συζητάω κάποιες συνεργασίες, που, όμως, ακριβώς επειδή είναι στο στάδιο των συζητήσεων ακόμη, δεν μπορούν να κοινοποιηθούν».
Info: Οι «ΕΓΩτοτροπίες» είναι διαθέσιμες σε:
- Έντυπο βιβλίο 100 σελίδων με συνοδευτικό CD 70′, από τις εκδόσεις «Κόκκινη Κλωστή Δεμένη», σε όλα τα βιβλιοπωλεία
- Audiobook 70′. Βρείτε το εδώ.
