Όταν κυκλοφόρησε το 2019, το Marriage Story του Noah Baumbach, εντάχθηκε σε μια μακρά λίστα ταινιών που έκαναν το διαζύγιο -ή, τουλάχιστον, τις συνέπειες του ερωτικού χωρισμού- το επίκεντρό τους. Καθώς τα ποσοστά των διαζυγίων αυξήθηκαν τις δεκαετίες του 1970 και του 1980, εξαιτίας των ίδιων κοινωνικών ηθών που τροφοδότησαν το κίνημα για την απελευθέρωση των γυναικών και την ισότητα των δύο φύλων, το Χόλιγουντ αντέδρασε ανάλογα, ανταλλάσσοντας τα γλυκανάλατα οράματα της αμερικανικής νοικοκυροσύνης με ζωηρά πορτρέτα οικογενειακής δυστυχίας.
Και ενώ τα πρώτα που μας έρχονται στο μυαλό δεν είναι άλλα από τα “The Marriage Story” και το “The Squid and the Whale” (2005), δεν μπορεί κανείς να αναφερθεί στα μεγαλύτερα κινηματογραφικά διαζύγια χωρίς να συμπεριλάβει το “Kramer vs. Kramer” του 1979, με τον Dustin Hoffman και τη Meryl Streep, ή το τιμωρητικό “Scenes from a Marriage” (1973) του Ingmar Bergman – που πρόσφατα έγινε remake για το HBO.
Όλα τα παραπάνω -και μερικά ακόμη- βρίσκονται στη λίστα μας με τις πιο συγκινητικές, προσεκτικά μελετημένες και «σκοτεινά» αστείες ταινίες για διαζύγια (ή χωρισμούς) που γυρίστηκαν ποτέ. Διαβάστε αναλυτικότερα παρακάτω όλες τις επιλογές μας.
Scenes from a Marriage (1973)
Το 1973 έκανε πρεμιέρα στη σουηδική τηλεόραση το «Scener ur ett äktenskap», μια μίνι σειρά έξι επεισοδίων από τον σκηνοθέτη-σεναριογράφο Ingmar Bergman, με τη Liv Ullmann και τον ErlandJosephson να αποτελούν το πρωταγωνιστικό ζευγάρι. Η μεγάλη του επιτυχία εξαπλώνεται και στο χώρο του θεάτρου, με παραστάσεις να ανεβαίνουν σε Σουηδία και Ηνωμένες Πολιτείες, ενώ εξιστορεί -με μεγάλη όπως φαίνεται επιτυχία- τις καταστροφικές συνθήκες εξέλιξης μιας εικοσαετούς σχέσης, γεμάτη αδιακρισίες, ζήλεια, παροδική ικανοποίηση, έρωτα, συμφιλίωση, διαζύγιο και πολλά άλλα.
Για τον Ingmar Bergman, το “Scenes from a Marriage” μοιάζει σχεδόν ελαφρύ: «Η συζήτηση για τον Θεό περιορίζεται στο ελάχιστο, ο θάνατος κάνει ελάχιστα την εμφάνισή του και τα βαθιά ερωτήματα της ζωής παραμερίζονται υπέρ των άμεσων ερωτημάτων της. Πώς θα πει στους γονείς του για τον χωρισμό; Ποιος από αυτούς θα πληρώσει για τη σχολική εκδρομή της κόρης του; Ο Γιόχαν θα μείνει το βράδυ ή μόνο για δείπνο;» λέει χαρακτηριστικά ο ίδιος. Ωστόσο, οι συζητήσεις που προκαλεί έχουν το δικό τους βάθος, αποδεικνύοντας πόσο πλούσιο και επείγον μπορεί να μοιάζει αυτό που θα προκύψει από τις πιο συνηθισμένες περιστάσεις.
Kramer vs. Kramer (1979)
«Η ταινία Kramer vs. Kramer δεν θα ήταν ούτε κατά το ήμισυ τόσο καλή και ενδιαφέρουσα όσο είναι, αν έπαιρνε θέση υπέρ ενός εκ των δύο πρωταγωνιστών», παρατήρησε ο Roger Ebert το 1979. Υπό την καθοδήγηση του σκηνοθέτη και σεναριογράφου Robert Benton, ο οποίος βασίστηκε στο μυθιστόρημα του Avery Corman του 1977, η ταινία επικεντρώθηκε σε δύο χαρακτήρες, τον Ted (Dustin Hoffman) και την Joanna (Meryl Streep), οι οποίοι έχουν πολλά να μάθουν: η Joanna για τον εαυτό της, κάτι που κάνει σε μεγάλο βαθμό εκτός οθόνης, και ο Ted για το πώς να γίνει πατέρας. Η ταινία “Kramer vs. Kramer”, που γρήγορα έγινε κλασική και must – watch από όλους , σάρωσε στα βραβεία Όσκαρ του 1980, κερδίζοντας την καλύτερη ταινία, την καλύτερη σκηνοθεσία, τον καλύτερο ηθοποιό (για τον Dustin Hoffman, για πρώτη φορά), την καλύτερo β’ γυναικείο ρόλο (για την Meryl Streep, για πρώτη φορά) και το καλύτερο διασκευασμένο σενάριο.
Heartburn (1986)
Βασισμένο στο ομώνυμο μυθιστόρημα της Nora Ephron του 1983, το “Heartburn” αφηγείται με ορισμένες μικρές τροποποιήσεις τα γεγονότα που προκάλεσαν το διαζύγιό της από τον δημοσιογράφο Carl Bernstein το 1980. Στην ταινία, η οποία αποτελεί τη δεύτερη συνεργασία της Nora Ephron με τον σκηνοθέτη Mike Nichols, πρωταγωνιστούν η καυστική Meryl Streep ως Rachel Samstat, μια συγγραφέας τροφίμων, και ο Jack Nicholson ως Mark Foreman, ένας πολιτικός αρθρογράφος που στην πορεία αποκαλύπτεται λιγότερο ειλικρινής από όσο δηλώνει. «Μια μέρα, καθόμουν στη γραφομηχανή και ενώ ξεκίνησα από κάτι άλλο, κατέληξα να γράφω ένα μυθιστόρημα για το τέλος του γάμου μου», παραδέχεται η Nora Ephron στο ντοκιμαντέρ “Makers: Women Who Make America”. «Πραγματικά δεν με ενδιαφέρουν οι γυναίκες ως θύματα, οπότε ένα από τα πράγματα που μου αρέσουν στο “Heartburn” είναι ότι ακολουθεί αυτό το σκεπτικό: Κοιτάξτε τι μου συνέβη, και μαντέψτε: Εγώ γελάω τελευταία, γιατί μπορώ», καταλήγει η συγγραφέας.
The First Wives Club (1996)
«Θυμηθείτε, μην “τα πάρετε στο κρανίο” – αντίθετα πάρτε τους τα πάντα!», ακούγεται στο τέλος του “The First Wives Club”, της επιτυχημένης κωμωδίας του Hugh Wilson από τη δεκαετία του ’90 με πρωταγωνίστριες τις Goldie Hawn, Diane Keaton και Bette Midler ως τρεις φίλες αποφασισμένες να αποκαλύψουν τα σχέδια των εν διαστάσει συζύγων τους. Μεταξύ των υποστηρικτικών ρόλων της Sarah Jessica Parker, της Maggie Smith και της Stockard Channing και της εμβληματικής τελευταίας σκηνής, το The First Wives Club μετέτρεψε μια κλασική ιστορία εκδίκησης σε κάτι πολύ πιο λαμπερό.
The Squid and the Whale (2005)
«Δύο πράγματα με κρατούσαν από το να γράψω αυτή την ιστορία», δήλωσε ο Νόα Μπάουμπαχ για το υπέροχα ειρωνικό αυτό έργο. «Από τη μία πλευρά, όλοι ασχολούνται με το διαζύγιο – είναι πολύ οικουμενικό. Από την άλλη, είναι πολύ συγκεκριμένο για την οικογένειά μου και δεν θα έχει απήχηση πέρα από αυτό. Ασυνείδητα, κάποια στιγμή απλά αφέθηκα ελεύθερος και σκέφτηκα: Ας δούμε τι θα συμβεί!» Με πρωταγωνιστές τον Jeff Daniels και τη Laura Linney ως τους διαπλεκόμενους, διανοούμενους γονείς δύο εφήβων υιών (Jesse Eisenberg και Owen Kline), το The Squid and the Whale ανταποκρίνεται σε ορισμένες από τις εμπειρίες του ίδιου του Baumbach ως προϊόν διαζυγίου τη δεκαετία του 1980. Αλλά παρόλα αυτά, όπως και στο Kramer vs. Kramer, η ταινία αρνείται να επιλέξει ανάμεσα στον κύριο και την κυρία Berkman, κοιτάζοντας αντ’ αυτού πώς τα αγόρια τους, ο Walt και ο Frank, διαπραγματεύονται τις δικές τους συγκεχυμένες συμμαχίες.
A Separation (2011)
Το «A Separation», του Ιρανού σκηνοθέτη και σεναριογράφου Asghar Farhadi, πραγματεύεται αλήθειες, λάθη και κάθε είδους δοκιμασίες πίστης, ενώ ξεκινά και τελειώνει με ένα ζευγάρι που διαφωνεί για το πώς θα φροντίσει την οικογένειά του. Ενώ η Σιμίν (Leila Hatami) δεν θέλει να μεγαλώσει την κόρη της, Termeh (Sarina Farhadi), στο Ιράν, ο σύζυγός της, Ναντέρ (Peyman Moaadi), έχει να φροντίσει τον άρρωστο πατέρα του. Γεμάτο πολιτισμικές γνώσεις και ηθικές ασάφειες (ο A. O. Scott την αποκάλεσε «μια αυστηρά ειλικρινή ταινία για τις δυσκολίες του να είσαι ειλικρινής»), η ταινία “A Separation” κατέκτησε πολλά βραβεία και διακρίσεις, μεταξύ των οποίων το Όσκαρ Καλύτερης Ξενόγλωσσης Ταινίας το 2012.
Crazy, Stupid, Love (2011)
Στο Crazy, Stupid, Love των Glenn Ficarra και John Requa ο Steve Carrell υποδύεται τον Cal, έναν μεσήλικα άνδρα που, μετά τον χωρισμό του από τη σύζυγό του Emily (Julianne Moore), γίνεται φίλος με τον γυναικά Jacob (Ryan Gosling) και επιστρέφει δυναμικά στο παιχνίδι της γνωριμίας και του dating. Ωστόσο, η ενισχυμένη αυτοπεποίθηση (και η νέα γκαρνταρόμπα) δεν μπορούν να αλλάξουν τη λαχτάρα του Καλ να επανασυνδεθεί με την Έμιλι.
Marriage Story (2019)
Στο Marriage Story, ο Adam Driver και η Scarlett Johansson υποδύονται τον Charlie και τη Nicole, έναν θεατρικό συγγραφέα και μια ηθοποιό, των οποίων η πρώην ευτυχισμένη και γόνιμη ένωση φαίνεται να έχει παγώσει. Η ταινία του Noah Baumbach συμπονετική και άγρια ασυμβίβαστη- υπογραμμίζει τον τρόπο με τον οποίο οι καλές προθέσεις μπορούν να εξελιχθούν σε παθητική επιθετικότητα, ξεκάθαρες αλληλοκατηγορίες και ακριβοπληρωμένους δικηγόρους. Όλα αυτά με το οκτάχρονο παιδί τους να βρίσκεται στο περιθώριο ως ένας απελπιστικά θλιβερός μάρτυρας των γεγονότων. Ανυπέρβλητα ταλαντούχοι, οι Adam Driver και Scarlett Johahnson δεν ήταν ποτέ καλύτεροι: πένθιμοι, άγριοι και μπερδεμένοι από τη λύπη, θα εκπληρώσουν κάθε υποκριτική σας προσδοκία.
