Ταξίδια σε πέντε ηπείρους και πόλεις μακρινές, ταξίδια του μυαλού, ταξίδια της ψυχής, μυθιστορήματα όπου οι πόλεις αποκtούν πρωταγωνιστικό ρόλο, κοινωνικά μωσαϊκά άλλων εποχών: για όσους φεύγουν ή επέστρεψαν, αλλά συνεχίζουν να ταξιδεύουν.
Κλάουντιο Μάγκρις,Ένα ατέλειωτο ταξίδι. Αφηγήματα, εκδόσεις Καστανιώτη
Από τη Μαδρίτη στην Πράγα, το Βερολίνο και τη Βαρσοβία, από τη Φινλανδία μέχρι την Αυστραλία, από τη μια θάλασσα στην άλλη, κάνοντας στάση και στην Τεργέστη, στην πόλη όπου κατεξοχήν υφαίνεται και περιπλέκεται ένας λαβυρινθώδης ιστός διαφορετικών εποχών, «σκοπός του ταξιδιού», διευκρινίζει ο Μάγκρις «είναι οι άνθρωποι». Ταξιδεύω σημαίνει «έρχομαι αντιμέτωπος με την Ιστορία και τις παραλλαγές της». Και το βιβλίο του, «Ένα ατέλειωτο ταξίδι» συνιστά ακριβώς μια τέτοια απολαυστική αναμέτρηση, από έναν παρατηρητή φιλοπερίεργο και πολυμαθή, ειρωνικό και μεγαλόψυχο, ποιητή και συγχρόνως ιστορικό και φιλόσοφο. «Γνωρίζω σημαίνει συχνά, με την πλατωνική σημασία του, αναγνωρίζω· είναι η ανάδυση κάποιου πράγματος πιθανόν άγνωστου μέχρι εκείνη τη στιγμή, το οποίο όμως δέχεσαι ως οικείο. Για να δεις έναν τόπο χρειάζεται να τον ξαναδείς. Το γνωστό και το οικείο, που ανακαλύπτεις και εμπλουτίζεις συνεχώς, είναι η προϋπόθεση της συνάντησης, της γοητείας και της περιπέτειας· η εικοστή ή εκατοστή φορά που μιλάς μ’ έναν φίλο ή κάνεις έρωτα μ’ ένα αγαπημένο πρόσωπο είναι απείρως πιο έντονη από την πρώτη. Το ίδιο ισχύει και για τους τόπους· το πιο μαγευτικό ταξίδι είναι μια επιστροφή, μια οδύσσεια, και οι τόποι της συνήθους διαδρομής, οι καθημερινοί μικρόκοσμοι που διασχίζεις εδώ και χρόνια είναι μια οδυσσειακή πρόκληση. “Γιατί ιππεύετε σ’ αυτά τα μέρη;” ρωτάει ο αξιωματικός τον μαρκήσιο που προχωράει δίπλα του, στην περίφημη μπαλάντα του Ρίλκε. “Για να επιστρέψω” του απαντάει εκείνος».
Γιώτα Γουβέλη, Βεντέτα στον Βόσπορο, εκδόσεις Διόπτρα
Τι σας έρχεται στο μυαλό όταν ακούτε τη λέξη Κωνσταντινούπολη; Η Αγιά Σοφιά, το Βυζάντιο, τα σιροπιαστά γλυκά, τα παζάρια της, μπαχάρια, λιβάνι, ανατολίτικοι ύμνοι, ηλιοβασίλεμα στα στενά του Βοσπόρου, αρχοντόσπιτα στο Πέραν, το τραγούδι του μουεζίνη; Ποιοι άραγε θυμούνται το φρικτό πογκρόμ του 1955 όταν οι Έλληνες της Πόλης διώκονται με φοβερή βαρβαρότητα;. Στη δίνη εκείνων των γεγονότων στροβιλίζονται δύο οικογένειες Ρωμιών που τους χωρίζει σκληρή βεντέτα. Με σκηνικό το Πέραν, το Ιωακείμειο Παρθεναγωγείο, το Μπαλάτ, την Πρίγκηπο και το ρωμαίικο ορφανοτροφείο, ο αναγνώστης παρακολουθεί μία συναρπαστική ιστορία έρωτα και εκδίκησης που παίρνει μεταφυσική χροιά από το θάνατο τριών αδερφών, όλες τους κόρες του δασκάλου Γιδεών, που πήραν φαρμάκι και πέθαναν η μία μετά την άλλη. Η Γιώτα Γουβέλη συνηθίζει να γοητεύει τον αναγνώστη με τα ατμοσφαιρικά της μυθιστορήματα που ζωντανεύουν άψογα μία εποχή και για ακόμη φορά χειρίζεται εξαίσια το παιχνίδι ανάμεσα στη μοίρα και τη διάθεση του ανθρώπου να της αντισταθεί και να χαράξει μία άλλη πορεία.
Τόβε Ντιτλέουσεν, Η Τριλογία της Κοπεγχάγης, εκδόσεις Πατάκη
Η Τριλογία της Κοπεγχάγης θεωρείται πλέον το αριστούργημα της Tove Ditlevsen, μιας από τις πλέον σημαντικές φωνές της δανέζικης λογοτεχνίας του 20ού αιώνα και πρωτοπόρου της εξομολογητικής γραφής. Ένα”απροσάρμοστο” παιδί μεγαλώνει σε μια εργατική γειτονιά της Κοπεγχάγης και αποφασίζει, πάση θυσία, να γράψει ποιήματα στην Παιδική ηλικία (1967). Στα Νιάτα (της ίδιας χρονιάς) ο αναγνώστης παρακολουθεί τις πρώτες εμπειρίες μιας νεαρής γυναίκας στα άγνωστα εδάφη της σεξουαλικότητας, της εργασίας και της αυτονομίας. Στην Εξάρτηση (1971), η συγγραφέας γίνεται αποκαλυπτική καθώς συνεχίζει να αυτοβιογραφείται και μιλά για τους τέσσερις γάμους της: Ο πρώτος της σύζυγος, γνωστός άνθρωπος των γραμμάτων, τη βοήθησε να εκδώσει τα ποιήματά της, ενώ ο τρίτος, ένας δόλιος και χειριστικός γιατρός, την ενθάρρυνε να βυθιστεί στον εφιάλτη της εξάρτησης από τα ναρκωτικά.
Μία κόρη, σύζυγος, μητέρα και εξαρτημένη γυναίκα ζει και ανθίζει, παρά τις δυσκολίες, κάτω από τον ουρανό της δανέζικης πρωτεύουσας, η οποίο παίζει καταλυτικό ρόλο για τη φεμινίστρια ηρωίδα που πολλοί συγκρίνουν με την Υπέροχη φίλη της Έλενα Φερράντε.
Malinda Lo, Χτες βράδυ στο Τέλεγκραφ Κλαμπ, εκδόσεις Διόπτρα
Η δεκαεφτάχρονη Λίλι Χου και η Καθλίν Μίλερ συχνάζουν στο γκέι μπαρ Τέλεγκραφ Κλαμπ. Ζουν στην Αμερική του 1954 όταν ακόμη ο έρωτας ανάμεσα σε δύο κορίτσια δεν είναι καλοδεχούμενος από την κοινωνία, ακόμη και στην ιστορική Τσάιναταουν του Σαν Φρανσίσκο, σημερινής πρωτεύουσας της ελευθερίας στον έρωτα. 70 χρόνια πριν, ο μακαρθισμός και η αόρατη κομμουνιστική απειλή δηλητηριάζουν τις σχέσεις των ανθρώπων και στοχοποιούν τους Κινέζους Αμερικανούς, όπως η Λίλι. Ιστορικό μυθιστόρημα με συνυφασμένη ερωτική ιστορία, τοποθετημένο στα όχι και τόσο αθώα “χρόνια της αμερικανικής αθωότητας”, σε μια από τις ωραιότερες πόλεις των ΗΠΑ.
Enrique Vila Matas, Μοντεβίδεο, εκδόσεις Ίκαρος
Ένα ταξίδι σε μερικές εμβληματικές πόλεις που πρωταγωνιστούν με τον τρόπο τους στο παγκόσμιο λογοτεχνικό σύμπαν προτείνει ο εξαιρετικός συγγραφέας από τη Βαρκελώνη: Παρίσι, Κασκάις, Μοντεβιδέο, Ρέικαβικ, Σαν Γκάλεν και Μπογκοτά, αναμοχλεύοντας έργα συγγραφέων όπως οι Ρεμπό, Ταμπούκι, Κορτάσαρ και Μπολάνιο. Είναι λες και ο συγγραφέας θέλει να ζήσει μία ζωή λογοτεχνική, όχι να γράψει γι’ αυτήν, να υπάρξει ξανά μέσα από αυτήν. Εγκεφαλικός και πάντα ανήσυχος, ο Ενρίκε Βίλα Μάτας μοιάζει να θέλει να δείξει με αυτό το βιβλίο πως ακόμα κι αν όλα έχουν ειπωθεί, δεν στερεύουν οι τρόποι για να τα ξαναπούμε, να διηγηθούμε παλιές ιστορίες με νέα εκφραστικά μέσα.
