«Τι φοβάστε; Να μιλήσετε μπροστά σε κοινό, να αλλάξετε καριέρα, να ζητήσετε διαζύγιο, να περάσετε από συνέντευξη; Τη φτώχεια, τα γεράματα, την ασθένεια, την αναπηρία, τη μοναξιά; Την οικειότητα, την απόρριψη, την ανεπάρκεια, την απογοήτευση; Τα φυσικά φαινόμενα; Σίγουρα όχι μόνο ένας, αλλά πολλοί από αυτούς τους κινδύνους σας προκαλούν φόβο. Γιατί αυτό το συναίσθημα έχει την τάση να εισχωρεί σε διάφορους τομείς της εσωτερικής ζωής και να τους διαβρώνει. Οι φόβοι σάς εμποδίζουν να ζήσετε», γράφει στο βιβλίο «Feel the fear and do it anyway», η η Σούζαν Τζέφερς, καθηγήτρια Ψυχολογίας που αφιέρωσε το επιστημονικό έργο της στην ενδυνάμωση των ανθρώπων σε όλο τον κόσμο.
«Αν, για παράδειγμα, φοβάστε μην σας απορρίψουν, αυτό θα επηρεάzει όλες τις πτυχές της ζωής σας: τις φιλίες, τις ερωτικές σχέσεις, την αναζήτηση εργασίας. Η απόρριψη είναι απόρριψη απ’ όπου κι αν προέρχεται.Για να αποφύγετε τον πόνο που προκαλεί, αρχίζετε να προστατεύετε τον εαυτό σας με αποτέλεσμα να τον περιορίζετε.Κατεβάζετε ρολά και διώχνετε τους άλλους από κοντά σας. Όταν καταγράψετε αναλυτικά τους φόβους σας θα δείτε ότι δρουν ανασταλτικά στις αποφάσεις σας να προχωρήσετε και να εξελιχθείτε σε ό,τι σας ενδιαφέρει.
Δοκιμάστε να κάνετε μία λίστα.Θα παρατηρήσετε ότι μπροστά από κάθε φόβο ταιριάζει η φράση “δεν μπορώ να το διαχειριστώ”. Δεν μπορώ να διαχειριστώ τη ν απόρριψη, τον χωρισμό, την ανεργία και ό,τι άλλο τρομάζει τον καθένα. Πίσω από όλες τις ανησυχίες, απ’ όπου κι αν προέρχονται, κρύβεται η ίδια ανασφάλεια, η αίσθηση ότι δεν είναι κανείς ικανός να αντεπεξέλθει σε μία απαιτητική κατάσταση.Η αλήθεια είναι πως αν ξέρατε ότι μπορείτε να διαχειριστείτε τα πάντα, τι θα απέμενε να σας τρομάζει; Τίποτα.Η θεωρία μου μπορεί να ακούγεται απλοϊκή, αν όμως αναλογιστείτε ότι μπορείτε να νικήσετε όλους τους φόβους σας χωρίς να αλλάξουν οι αντικειμενικές συνθήκες, τότε είναι σπουδαίο νέο.Δεν χρειάζεται πια να αγωνιάτε για το τι σκέφτεται ο σύντροφος, οι φίλοι ή ο διευθυντής σας.Το μόνο που πρέπει να κάνετε είναι να έχετε περισσότερη εμπιστοσύνη στις δυνατότητές σας να διαχειριστείτε κάθε κατάσταση.
Είναι πιο σοβαρό απ’ όσο φαίνεται.
Οι άνθρωποι γαλουχούνται στην αίσθηση της ανασφάλειας.Ποτέ δεν έχω ακούσει μία μητέρα που πηγαίνει το παιδί της στο σχολείο να το αποχαιρετάει λέγοντας “να κάνεις πολλά επικίνδυνα πράγματα σήμερα, αγάπη μου”. Ολες φωνάζουν “να προσέχεις!”. Αυτή όμως η φράση μεταφέρει διπλό μήνυμα: ότι ο κόσμος είναι γεμάτος κινδύνους από τη μια και ότι το παιδί δεν θα μπορέσει να τους διαχειριστεί από την άλλη. Τίποτα από τα δύο δεν το βοηθάει να είναι θαρραλέο. Στην πραγματικότητα αυτό που θέλει να πει είναι “αν σου συμβεί κάτι, εγώ τι θα κάνω;”, μεταβιβάζει δηλαδή στο παιδί τον δικό της φόβο και την αδυναμία της να αντιμετωπίσει οτιδήποτε προκύψει. Βέβαια, οι ανασφάλειες που κουβαλάει ο καθένας έχουν και άλλες, πολύ βαθιές ρίζες σε βιώματα και τραύματα, αλλά τελικά δεν έχει και τόση σημασία να βρεθεί η εξήγησή τους. ‘Oχι μόνο είναι αδύνατον μερικές φορές να ανακαλύψουμε τις αληθινές αιτίες, αλλά ακόμη κι αν τις βρούμε δεν αλλάζει το γεγονός ότι βρίσκονται εκεί.
Ο φόβος δεν θα φύγει ποτέ όσο εσείς εξελίσσεστε, επεκτείνετε τις δυνάμεις σας και ανεβαίνετε πίστα στο παιχνίδι.Γιατί διαρκώς θα καταρρίπτετε τα όρια που έχετε θέσει στον εαυτό σας και θα βάζετε καινούρια.Δεν έχει νόημα να λέτε “περιμένω να νιώσω ασφαλής για να το κάνω”.Αυτή η στιγμή δεν θα έρθει ποτέ.Ούτε μπορεί κάποιος άλλος να διαλύσει αυτά τα μαύρα σύννεφα.Πάρτε το απόφαση και επιχειρήστε να κάνετε οτιδήποτε φοβάστε.Ο μόνος τρόπος να ανακουφιστεί το συναίσθημα του τρόμου, όταν πρόκειται για μία συγκεκριμένη περίσταση, είναι να κάνετε αυτό που αποφεύγετε.Αν πρέπει να δώσετε μία ομιλία μπροστά σε κοινό και αγωνιάτε, θα νιώσετε την ταραχή να φεύγει μόνο όταν έχετε αρχίσει να μιλάτε.Μην παίζετε το “όταν/τότε” παιχνίδι με τον εαυτό σας.“Οταν νιώσω δυνατή, τότε θα το κάνω”.Το έλεγα κι εγώ στον εαυτό μου. Τι περίμενα; Να μεγαλώσω, να ωριμάσω, να γίνει ένα θαύμα;
Οταν καταφέρετε να αντιμετωπίσετε κάτι που σας τρόμαζε όχι μόνο φεύγει ο φόβος, αλλά έχετε κι ένα ακόμα όφελος: χτίζετε την αυτοεκτίμησή σας. Κάθε φορά που θα ολοκληρώνετε ένα συγκεκριμένο έργο θα νιώθετε τόσο καλά με το επίτευγμά σας ώστε θα θέτετε τον επόμενο στόχο.Το να σπρώχνετε τον εαυτό σας καταπάνω σε αυτό που σας τρομάζει είναι λιγότερο τρομακτικό από το να ζείτε με τον φόβο και το αίσθημα της ανικανότητας που παραμονεύει.Οσο ασφαλής κι αν αισθάνεται κανείς μέσα στο κουκούλι που ο ίδιος έχει φτιάξει για να επιβιώνει, στην πραγματικότητα λειτουργεί, συνειδητά ή ασυνείδητα, με τον φόβο ότι δεν είναι επαρκής.Οσο πιο ανίκανος νιώθει, τόσο πιο σοβαρό είναι το υπόγειο ρεύμα πανικού μπροστά σε καταστάσεις πάνω στις οποίες δεν έχει κανέναν έλεγχο, όπως η απώλεια του συντρόφου ή της δουλειάς.Ο φόβος διαχέεται στη ζωή του και μετά βλέπει παντού απειλές, φυσικές καταστροφές, οικονομικές τραγωδίες, αρρώστιες.Αυτό είναι το αληθινό πρόβλημα.Οι άνθρωποι που δεν παίρνουν ρίσκα καταδικάζουν τη ζωή τους σε ένα καθεστώς μόνιμου τρόμου, ο οποίος είναι πολύ πιο καταστροφικός από το να είχαν παίξει με τον κίνδυνο».
