Μέσα στα τελευταία χρόνια στο Αφγανιστάν, μετά την ανάληψη της εξουσίας από τους Ταλιμπάν, βλέπουμε να ψαλιδίζονται ένα ένα τα δικαιώματα των γυναικών και των κοριτσιών της χώρας. Ωστόσο τα πρόσφατα, δρακόντεια μέτρα απειλούν ακόμα και τη ζωή τους.
Νέα στατιστικά στοιχεία αλλά και μαρτυρίες επιβεβαιώνουν τους φόβους των ανθρωπιστικών οργανώσεων ότι, ειδικά μετά την απαγόρευση να εκπαιδεύονται γυναίκες ως μαίες και νοσηλεύτριες, δεν έχουν πρόσβαση σε επαρκή ιατροφαρμακευτική περίθαλψη. Αφού όπως είχε πει η Αφγανή ακτιβίστρια της Διεθνούς Αμνηστίας Samira Hamidi: «Σε μια χώρα όπως το Αφγανιστάν, όπου οι άνθρωποι παραμένουν προσκολλημένοι σε παραδοσιακές πρακτικές, στις περισσότερες περιοχές δεν επιτρέπεται στις γυναίκες να εξεταστούν ή να δεχτούν τη φροντίδα ενός άντρα γιατρού».
Κι αυτό σε μια χώρα με ήδη σοβαρές ελλείψεις στην ιατροφαρμακευτική περίθαλψη. Ήδη προτού αναλάβουν οι Ταλιμπάν την εξουσία, εκτιμάται ότι πέθαιναν 620 γυναίκες ανά 100.000 γέννες. Σύμφωνα μάλιστα με στοιχεία των Ηνωμένων Εθνών, το Αφγανιστάν θα έπρεπε να έχει επιπλέον 18.000 εκπαιδευμένες μαίες για να εξασφαλίσει επαρκή φροντίδα στις γυναίκες.
Τα στοιχεία που δημοσίευσε στην επιθεώρηση American College of Surgeons η παιδιατρική κλινική Ataturk Hospital μιας φιλανθρωπικής οργάνωσης στην Καμπούλ δείχνουν ότι από τις πρώτες 1.014 επεμβάσεις που πραγματοποίησε σε ασθενείς κάτω των 14 ετών το 80,05% έγινε σε αγόρια. Ακόμα και στην περίπτωση των έκτακτων επεμβάσεων -που γίνονται επειγόντως για να αντιμετωπίσουν απειλητικές για τη ζωή καταστάσεις- το 72,7% των ανηλίκων ασθενών ήταν αγόρια.
Τα στοιχεία που δημοσίευσε στην επιθεώρηση American College of Surgeons η παιδιατρική κλινική Ataturk Hospital μιας φιλανθρωπικής οργάνωσης στην Καμπούλ δείχνουν ότι από τις πρώτες 1.014 επεμβάσεις που πραγματοποίησε σε ασθενείς κάτω των 14 ετών, το 80,05% έγινε σε αγόρια. Ακόμα και στην περίπτωση των έκτακτων επεμβάσεων το 72,7% των ανηλίκων ασθενών ήταν αγόρια.
Η συγκεκριμένη δυσαναλογία αποδίδεται από τους συγγραφείς της μελέτης και σε «κοινωνικο-πολιτισμικά χαρακτηριστικά» και στο γεγονός ότι τα αγόρια κινδυνεύουν περισσότερο από τροχαία ατυχήματα και από τα εκρηκτικά που, μετά από δεκαετίες ένοπλων συγκρούσεων, βρίσκονται διάσπαρτα στη χώρα.
Σε κάθε περίπτωση, οι περιορισμοί των Ταλιμπάν φαίνεται να παίζουν καθοριστικό ρόλο. Το θεοκρατικό καθεστώς απαγόρευσε σταδιακά στις γυναίκες να βγαίνουν από το σπίτι αν δεν συνοδεύονται από έναν άντρα συγγενή, να εργάζονται, να πηγαίνουν σχολείο και να εκπαιδεύονται ως γιατροί, νοσηλεύτριες και μαίες. Τους απαγορεύτηκε ακόμα και να «υψώνουν» τη φωνή τους, όχι μόνο δημοσίως αλλά και μέσα στο σπίτι τους.
Ανάμεσα στις πιο ακραίες επιπτώσεις της καταστολής των δικαιωμάτων τους είναι «ο περιορισμός της πρόσβασής τους στην ιατροφαρμακευτική περίθαλψη, ειδικά σε απομονωμένες περιοχές» σύμφωνα με τον γιατρό Ejaz Nemati. «Στην πόλη τα πράγματα είναι διαφορετικά, αλλά σε μικρές κλινικές της επαρχίας ούτε καν επιτρέπεται σε συναδέλφους μας να φροντίζουν γυναίκες ασθενείς. Αν το κάνουν, τους περιμένει τιμωρία. Τα κορίτσια έχουν στερηθεί τα πάντα – το μόνο που τους επιτρέπεται ακόμα είναι να αναπνέουν».
«Σε μικρές κλινικές της επαρχίας ούτε καν επιτρέπεται σε συναδέλφους μας να φροντίζουν γυναίκες ασθενείς. Αν το κάνουν, τους περιμένει τιμωρία. Τα κορίτσια έχουν στερηθεί τα πάντα – το μόνο που τους επιτρέπεται ακόμα είναι να αναπνέουν».
Οι Ταλιμπάν, από την άλλη, αρνούνται ότι έχουν εφαρμόσει οποιαδήποτε πολιτική απαγορεύει την ιατροφαρμακευτική περίθαλψη στις γυναίκες. «Προσφέρουμε τις υπηρεσίες μας σε όλους, σε κορίτσια και αγόρια, σε γυναίκες και άντρες, ισότιμα σύμφωνα με το Ισλάμ» λέει ο γιατρός Faridullah Omari, ο οποίος εργάζεται σε νοσοκομείο της Καμπούλ που ελέγχεται από τους Ταλιμπάν.
Διαφορετική είναι η εικόνα που δίνει μια Αφγανή, που γνωρίζουμε μόνο με το όνομα Golnesa και η οποία χήρεψε πέρυσι, όταν ο σύζυγός της σκοτώθηκε σε οικογενειακή διαμάχη. Η Telegraph δημοσιεύει τη μαρτυρία της: «Η οκτάχρονη κόρη μου είχε σοβαρό βήχα και προσπάθησα πολλές φορές να την πάω στον γιατρό. Κάθε φορά που στεκόμουν στον δρόμο και περίμενα ένα αυτοκίνητο να μας πάει στο νοσοκομείο της πόλης, μας πλησίαζαν οι Ταλιμπάν και με ρωτούσαν πού είναι ο σύζυγός μου. Τους απαντούσα ότι είναι νεκρός – ότι τον σκότωσαν. Τους έλεγα ότι έπρεπε να πάω την κόρη μου στο νοσοκομείο κι εκείνοι μου απαντούσαν ότι έλεγα ψέματα».
«Μας πλησίαζαν οι Ταλιμπάν και με ρωτούσαν πού είναι ο σύζυγός μου. Τους απαντούσα ότι είναι νεκρός – ότι τον σκότωσαν. Τους έλεγα ότι έπρεπε να πάω την κόρη μου στο νοσοκομείο κι εκείνοι μου απαντούσαν ότι έλεγα ψέματα».
Όταν επιδεινώθηκε η κατάσταση της υγείας της κόρης της, βρήκε τη βοήθεια ενός συγγενή από γειτονικό χωριό ο οποίος τους συνόδευσε στο νοσοκομείο. Το κορίτσι χρειάστηκε να νοσηλευτεί για μία εβδομάδα προτού πάρει εξιτήριο. Αλλά τα προβλήματα συνεχίστηκαν και μετά, όταν χρειάστηκε η μητέρα του να το συνοδεύσει στους γιατρούς για μια νέα θεραπεία, με αποτέλεσμα να καταλήξουν εγκλωβισμένες στο χωριό τους.
Η ιατροφαρμακευτική περίθαλψη στο Αφγανιστάν είναι ανεπαρκής ακόμα και για τα αγόρια: στη χώρα υπάρχουν μόλις πέντε παιδιατρικές κλινικές, όλες στην Καμπούλ. Και σχεδόν πάντα τα έξοδα θεραπείας ή και νοσηλείας των παιδιών πρέπει να καλυφθούν από τις ίδιες τις οικογένειές τους.
Πολλές οικογένειες, επομένως, αναγκάζονται να στραφούν σε γιατροσόφια όχι μόνο αμφιλεγόμενης αποτελεσματικότητας αλλά και δυνητικά επικίνδυνα, ακόμα και για σοβαρές ασθένειες, όπως είναι διάφορα βότανα για τη θεραπεία της πνευμονίας ή το κρεμμυδόζουμο για την ωτίτιδα.
