Νάχτλαντ ονομάζεται η θεατρική παράσταση στην οποία πρωταγωνιστεί τη φετινή σεζόν η Πέγκυ Τρικαλιώτη, μαζί με τους Κάτια Γκουλιώνη, Βαγγελιώ Ανδρεαδάκη, Γιάννη Στεφόπουλο και Σπύρο Σταμούλη, στο Θέατρο Αποθήκη. Το κείμενο υπογράφει ένας από τους πιο σημαντικούς σύγχρονους δημιουργούς, ο Μάριους φον Μάγενμπουργκ και τη σκηνοθεσία ο Νικορέστης Χανιωτάκης.
Η ιστορία εκτυλίσσεται κάπου στη Γερμανία. Δύο αδέρφια, η Νίκολα κι ο Φιλίπ τσακώνονται καθώς καθαρίζουν το σπίτι του νεκρού πατέρα τους. Μόλις βρίσκουν έναν παλιό πίνακα στη σοφίτα με την υπογραφή του καλλιτέχνη «Α. Χίτλερ» τα πράγματα ζορίζουν. Η Νίκολα θέλει να τον πουλήσει, ο Φιλίπ θέλει να τον κρατήσει κι η σύζυγός του, Τζούντιθ, θέλει να τον κάψει. Η κατάσταση θα γίνει έντονη και δεν θα αργήσει να βγει εκτός ελέγχου.
Μια καυστική παράσταση με στοιχεία σάτιρας τόσο για τις ανθρώπινες σχέσεις, όσο και για την κοινωνία σήμερα, το χρήμα, την άνοδο των απόλυτων απόψεων και τις αντιλήψεις που βρίσκονται βαθιά θαμμένες μέσα μας και μας επηρεάζουν δίχως να το αντιλαμβανόμαστε.
Η παρουσία της Πέγκυς Τρικαλιώτη έχει κερδίσει τις πιο θετικές κριτικές, καθώς εντυπωσιάζει ως Τζούντιθ, έπειτα από μία χρονιά που ξεχώρισε ως «Κυριακούλα» στο «Προξενιό της Ιουλίας». Μιλήσαμε μαζί της για τον ρόλο και την παράσταση, αλλά και όλα όσα συμβαίνουν στη ζωή της – μεγαλώνει μία κόρη στην εφηβεία – και τον κόσμο σήμερα.
«Το έργο πραγματεύεται την τέχνη και την ύπαρξής της, αλλά και το σήμερα»
Το έργο είναι πάρα πολύ σύγχρονο, γράφτηκε μόλις το 2022. Είναι σύγχρονο επί της ουσίας, δηλαδή συμβαίνει σήμερα σε ένα σπίτι στη Γερμανία. Ο τίτλος σημαίνει ένας τόπος αιώνιου σκότους. Πραγματεύεται το τι σημαίνει τέχνη, αν ορίζεται από τον ίδιο τον δημιουργό ή υπάρχει από μόνη της. Τι σημαίνει αν ο δημιουργός ενός σπουδαίου έργου αποδειχθεί ότι είναι ο χειρότερος εγκληματίας, πόσο μας επηρεάζει αυτό; Αυτό είναι το ένα κομμάτι του έργου. Το άλλο μιλάει για το σήμερα και τον ναζισμό, την άνοδο της ακροδεξιάς και όλα αυτά συμβαίνουν μέσα σε real time, μέσα σε δύο πραγματικές ώρες που περνάμε σε ένα σπίτι. Εγώ υποδύομαι μία Γερμανίδα, τη Judith, η οποία είναι και Εβραία. Οπότε ό,τι συμβαίνει σε σχέση με τον ναζισμό, εγώ το βλέπω μέσα από ένα άλλο πρίσμα.
«Με πρόσχημα μια θρησκεία ή μια σημαία συνεχίζουμε τους πολέμους. Δεν είμαστε οπαδοί της αγάπης»
Το ότι βλέπουμε τις καταστάσεις μονοδιάστατα. Είτε αυτό έχει να κάνει με τη θρησκεία, την πολιτική, την καθημερινότητα. Αυτό ξέρουμε, αυτό κάνουμε, ακόμα κι αν τα πάντα γύρω μας ουρλιάζουν ότι θα έπρεπε και κάπως διαφορετικά να το δούμε, εμείς συνεχίζουμε και υπερασπιζόμαστε μία μονοδιάστατη πεποίθηση.
Για να το εξηγήσω λίγο απλά, όταν οι φανατικοί Παναθηναϊκοί και οι Ολυμπιακοί δεν χαίρονται με την επιτυχία της μιας από τις δύο ομάδες στο εξωτερικό, αυτό είναι οπαδισμός, μονοδιάστατη προσέγγιση. Δεν νιώθουν ευχαρίστηση επειδή η άλλη ομάδα έκανε κάτι σημαντικό εκτός συνόρων, αντίθετα στεναχωριούνται. Δεν θεωρώ ότι είναι ένθερμοι φίλαθλοι του ποδοσφαίρου, αλλά φανατικοί οπαδοί μιας ομάδας. Φαίνεται πως οι άνθρωποι δεν μαθαίνουμε από τα λάθη του παρελθόντος και τα επαναλαμβάνουμε.
Στην ουσία είμαστε πολύ λίγα χρόνια μακριά από τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο, ο οποίος κατέστρεψε μια ολόκληρη Ευρώπη, που με πολύ κόπο και πολλές θυσίες καταφέραμε να την αναστήσουμε και ακόμα δεν μπορούμε να συντονιστούμε με την καινούρια πραγματικότητα. Ακόμα και τώρα με το παραμικρό μπορεί να τα βάλουμε ο ένας με τον άλλο. Δεν μαθαίνουμε από τα λάθη της ιστορίας. Αυτό στο έργο είναι αρκετά έντονο.
Γι’ αυτό καταλήγουμε να μην είμαστε φανατικοί οπαδοί της αγάπης, της ειρήνης και της ελευθερίας, αλλά με πρόσχημα μία σημαία, μία θρησκεία ή και μία ομάδα συνεχίζουμε τους πολέμους. Ας πούμε το Ισραήλ δημιουργήθηκε αμέσως μετά το Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο, το γεγονός ότι εκείνοι που διαπράττουν τώρα εγκλήματα πολέμου είναι στο θρήσκευμα Εβραίοι μάς δείχνει ότι δεν μαθαίνουμε από την ιστορία.
«Όσοι μιλούν στο έργο έχουν δίκιο και άδικο μαζί – όπως στη ζωή»
Είναι πολύ σύγχρονο το έργο. Το φινάλε έχει ένα πιο φαντασιακό κομμάτι. Προς το τέλος υπάρχει ένα twist, που δημιουργεί μια αίσθηση που δεν περιμένεις. Πρόκειται για ένα βαθιά πολιτικό έργο, μέσα από κοινωνικό πλαίσιο, δηλαδή, η πολιτική δεν βγαίνει ως τσιτάτο, αλλά ως κοινωνικό φαινόμενο. Επίσης, όλοι όσοι μιλούν στο έργο έχουν δίκιο και άδικο μαζί – όπως ακριβώς συμβαίνει και στις ζωές μας. Για παράδειγμα, σε έναν πόλεμο και οι δύο πλευρές θεωρούν πως έχουν δίκιο. Είναι πολύ ανθρώπινο και εγώ έχω πολύ καιρό να παίξω σε ένα τέτοιο έργο. Τα τελευταία χρόνια παίζω πιο προσωποκεντρικά έργα. Εδώ δεν υπάρχει η ιστορία μόνο ενός ανθρώπου. Δεν είναι το θέμα οι ρόλοι στο Νάτχλαντ. Έχει να κάνει με το πού στέκεται ο καθένας και πώς λέει τις απόψεις του. Πρόκειται για ένα σύνολο ανθρώπων που ο καθένας βλέπει τα πράγματα με τον δικό του τρόπο.
«Η τέχνη μπορεί να αλλάξει τα δεδομένα»
Αν υπάρχει μια ελπίδα ορισμένοι άνθρωποι να αφυπνιστούν, αυτό είναι μέσα από την τέχνη. Οποιοδήποτε είδος τέχνης μάς κάνει να καθρεφτιζόμαστε, να δούμε τον εαυτό μας μέσα από ένα άλλο πλαίσιο. Θεωρώ πως η τέχνη μπορεί να αλλάξει, σε έναν βαθμό, τα δεδομένα, επειδή μας βοηθά να δούμε τα πράγματα αλλιώς. Ξέρετε, υπάρχουν άνθρωποι που δεν έχουν πρόσβαση ή δεν θέλουν να ακούσουν μια άλλη άποψη, η τέχνη είναι ο τρόπος για να το κάνουν.
Το έργο δεν είναι σατιρικό, όπως τα έργα του Αριστοτέλη, αλλά περιέχει στοιχεία σάτιρας. Σατιρίζει τον τρόπο ζωής και όλη αυτή την οπαδική συμπεριφορά που αναφέραμε. Μέσα από το χιούμορ, όμως, μπορεί να δεις και μερικά πράγματα διαφορετικά, ίσως λίγο αποστασιοποιημένα ή και πιο καθαρά.
«Οι σκοτεινές καταστάσεις στη ζωή μου ήρθαν μέσα από την οπτική μου»
Ό,τι σκοτεινό έχω ζήσει έχει σχέση με το πώς έβλεπα εγώ τα πράγματα. Δεν έχω ζήσει εμπόλεμες καταστάσεις ή καταστάσεις ακραίας φτώχειας και διωγμών για να πω ότι έχω υπάρξει σε μέρος με απόλυτο σκοτάδι. Και πάλι θεωρώ πως βιώνουμε τα πράγματα μέσα από τον τρόπο που τα βλέπουμε. Θυμάμαι πάντα την ταινία με τον Roberto Benini, στην οποία βρίσκεται σε ένα στρατόπεδο συγκέντρωσης και προσπαθεί όλο αυτό που περνά καθημερινά να το μετατρέπει σε κάτι ευχάριστο για χάρη του παιδιού του (σ.σ. αναφέρεται στην ταινία La vita est bella, 1997). Η δύναμη αυτού του ανθρώπου να καταφέρει να αλλάξει την αντιμετώπιση των καταστάσεων είναι απίστευτη.
«Οι δύο οικογένειές μου με κρατούν στο φως»
Το παιδί μου, η οικογένειά μου και η δουλειά μου. Οι δύο οικογένειες μου, δηλαδή. Μα, να σου πω και κάτι; Ίσως δεν χρειάζομαι και κάποιον να με βγάλει στο φως, επειδή ακριβώς προσπαθώ να βλέπω τα πράγματα πολυδιάστατα και όχι μόνο από ένα πρίσμα.
Μεγαλώνοντας ένα κορίτσι στην εφηβεία τι φοβάστε περισσότερο; Πώς προσεγγίζετε τα γεγονότα της βίας για τα οποία μαθαίνουμε καθημερινά;
Τον εξωτερικό παράγοντα δεν μπορώ να τον επηρεάσω. Η κόρη μου είναι 12 ετών, στην εφηβεία όπως λες, και προσπαθώ να τη θωρακίσω εσωτερικά. Δεν τα καταφέρνω πάντα καλά. Είναι ένας άνθρωπος με θέληση και κριτική σκέψη. Δεν μπορώ να της επιβάλλω πράγματα, δεν μπορώ να ζήσω με τον φόβο και δεν μπορώ να την αφήσω να μείνει πίσω. Είναι ένα παιδί της εποχής της. Της δώσαμε ένα παλιό κινητό το καλοκαίρι, που χρειάστηκε να λείψει για λίγες ημέρες στο εξωτερικό. Λογαριασμούς στα social media ακόμα δεν έχει αποκτήσει. Δεν είμαι απόλυτη και δεν θα της απαγορεύσω κάτι. Άλλωστε οι ηλικίες που μπορείς να πεις στο παιδί σου τι να κάνει, τι θα φάει και πότε θα κοιμηθεί έχουν παρέλθει. Της δίνω τη δυνατότητα επιλογής και ανάληψης της ευθύνης των πράξεών της- για παράδειγμα, αν δεν θέλει να διαβάσει πρέπει να μπορεί να αντέξει την επόμενη ημέρα στο σχολείο όταν δεν θα ξέρει να απαντήσει στην ερώτηση του καθηγητή της.
«Τα παιδιά σήμερα τα θέλουν όλα γρήγορα»
Παρατηρώ ότι και εδώ υπάρχει μια οπαδοποίηση, όπως έγινε και με την περίπτωση της 14χρονης που έπεσε θύμα ξυλοδαρμού από τις συμμαθήτριές της. Εικάζω ότι ένα κορίτσι είχε πρόβλημα μαζί της, αλλά πολλά περισσότερα τη χτύπησαν. Ο τρόπος που δρουν αρκετά παιδιά στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, θυμίζει λίγο τη Γερμανία του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου, όπου χιλιάδες κόσμου ακολούθησε έναν, άκριτα – χωρίς να ξέρει το γιατί.
Προφανώς και η τεράστια εμπλοκή των παιδιών με τα social media επηρεάζει. Υπάρχει ο εικονικός και πραγματικός εαυτός τους. Τα παιδιά, πλέον, ζουν μόνο στον πρώτο και δεν μπορούν να αντέξουν ή δεν ξέρουν πώς να αντέξουν στον δεύτερο. Δεν εκφράζονται, δεν μπορούν να βιώσουν την αδυναμία, επειδή ακριβώς βλέπουν και προβάλλουν μόνο επιτυχημένες και όμορφες στιγμές. Τα θέλουν όλα πολύ γρήγορα, δεν αντέχουν να καθίσουν ακίνητα να δουν μια ταινία. Μοιάζει να βαριούνται την πραγματική ζωή. Αλλά θεωρώ πως σε έναν βαθμό φταίμε και οι γονείς και όχι μόνο η υπερποβολή ή εποχή. Το βλέπω και σε εμένα, κάνω τα πάντα μέσα από το κινητό πλέον. Είμαστε συνέχεια με αυτή τη συσκευή στο χέρι. Πώς περιμένουμε τα παιδιά μας να κάνουν κάτι άλλο;
«Οι γυναίκες πρέπει να επιμένουμε και να προσπαθούμε, αν θέλουμε κάτι να αλλάξει»
Να επιμένουμε και να προσπαθούμε, αυτό πρέπει να κάνουμε. Το σημαντικότερο; Να μεγαλώνουμε παιδιά (αγόρια και κορίτσια) που ξέρουν να ακούν και ζητούν όσα αξίζουν. Να μεγαλώνουμε ανθρώπους με ανοιχτά αυτιά και ανοιχτές ψυχές. Υπάρχει ένας πομπός (γυναίκες – μητέρες) υπάρχει και ένας δέκτης (παιδιά). Ας προσπαθήσουμε να περάσουμε όσα θα θέλαμε και εμείς να ξέρουμε και να νιώθουμε στα παιδιά μας. Να τα μάθουμε να ακούνε και να βλέπουν και την πλευρά του άλλου. Να μην περιχαρακώνονται στο φύλο τους.
«Όλα παίζουν ρόλο σε μια συνεργασία»
Τα πάντα θα κοιτάξω. Όλα παίζουν ρόλο σε μία συνεργασία και είναι εξίσου σημαντικά. Όμως, δεν θα φύγω από μία δουλειά την οποία έχω ήδη ξεκινήσει – εκτός αν ξεπεραστούν τα όριά μου. Γενικά, κάνω πολύ υπομονή, επειδή δεν μου αρέσει να “κρεμάω” τους συναδέλφους μου και να αθετώ τον λόγο μου. Είμαι πολύ ψύχραιμη και διατηρώ την υπομονή μου, αλλά αν ξεπεράσει κάποιος τα όριά μου, καλύτερα να φύγει μακριά.
Εργάζομαι στην υποκριτική εδώ και 33 χρόνια. Έχουν υπάρξει στιγμές σε συνεργασίες που μετρούσα τις ημέρες ανάποδα για να τελειώσουν, όπως οι φυλακισμένοι ή οι φαντάροι. Έχω περάσει, όμως, και πάρα πολύ όμορφα. Αγαπώ πολύ τη δουλειά μου.
Είμαι πολύ καλή στο να ισορροπώ τις καταστάσεις και ανάμεσα στις καταστάσεις. Για να έρθω σε ρήξη, πρέπει να γίνει κάτι συνταρακτικό. Αν νευριάσω, καλύτερα να μην είσαι μπροστά. Θα ήθελα να ζω όσο έντονα παίζω πάνω στη σκηνή. Τόσα χρόνια μετά αυτό δεν το έχω καταφέρει. Δίνω πάρα πολλή ενέργεια στη δουλειά μου. Το έκανα πάντα και πριν από το παιδί.
«Δεν ήταν ευχάριστο όταν δεν γίνονταν δουλειές στην τηλεόραση»
Εγώ είμαι υπέρ αυτού που συμβαίνει στην τηλεόραση. Πέρα από τις δουλειές που δίνονται σε τόσους ανθρώπους – στην παραγωγή ενός προγράμματος δεν λαμβάνουν μόνο μέρος οι ηθοποιοί ή οι σκηνοθέτες και οι σεναριογράφοι, μιλάμε για δεκάδες άτομα – η πολυχρωμία και η πολυφωνία είναι θετικές. Σε τόσες πολλές επιλογές θα βρεις αυτό που θέλεις να δεις ή σου ταιριάζει. Όπως και στο Netflix υπάρχουν εκατοντάδες ταινίες και σειρές, γιατί η συμβατική τηλεόραση να υστερεί;
Υπήρξε μία περίοδος που δεν γίνονταν δουλειές και αυτό δεν ήταν καθόλου ευχάριστο. Το ζήτημα είναι υπάρχει και ένας στόχος. Να μην γίνονται σειρές απλώς για να γίνονται. Να σκεφτόμαστε, όταν γυρίσει ο θεατής πίσω θα μπορέσει να ξαναδεί αυτό το έργο; Θα βρει εκείνο που τον κράτησε;
Αγαπάω τόσο πολύ αυτό το επάγγελμα που αγκαλιάζω την αβεβαιότητά του. Και με το παιδί δεν το ένιωσα περισσότερο, γιατί όποιο επάγγελμα και να κάνεις δεν είσαι ποτέ σίγουρος. Εκτός, αν έχεις πολλά χρήματα πίσω σου, οπότε δεν σε νοιάζει – νιώθεις την ασφάλεια. Το μεγαλύτερο ποσοστό γύρω μας αυτό το άγχος του βιοπορισμού το έχει. Αλλά δεν μπορώ να ζω με αυτόν το φόβο. Γενικά έχω πολλούς φόβους και προσπαθώ να τους βλέπω κατάματα και να τους διαχειρίζομαι. Ποιο είναι το χειρότερο που θα συμβεί; Να πρέπει να κάνω μια άλλη δουλειά για να ζήσω το παιδί μου. Θα το κάνω.
Δεν έχω κάνει κάτι άλλο, βέβαια, ποτέ μου. Είμαι ανειδίκευτη εργάτρια εκτός υποκριτικής. Αυτό δεν σημαίνει ότι δεν θα προσπαθήσω, αν χρειαστεί. Θα πάω να κάνω οτιδήποτε. Και που υπάρχουμε είναι άγχος. Συμβαίνει κάτι και πρέπει να φύγουμε μετανάστες, τι θα κάνω; Ό,τι μπορώ για να βρω χρήματα για να ζήσω το παιδί μου. Προσπαθώ να ξεπεράσω με αυτή τη σκέψη κάθε φοβία.
Ο μεγαλύτερος φόβος μου είναι η υγεία των δικών μου και η ανημπόρια, να πρέπει να με συνδράμουν. Δεν θέλω. Επειδή κατάφερα να φέρω ένα παιδί σε μεγάλη ηλικία στον κόσμο έπειτα από δυσκολίες – ήρθε σαν θαύμα το παιδί μου, εκεί που πίστευα ότι δεν μπορώ να αποκτήσω παιδιά- καταλαβαίνω ότι λόγω μεγάλης διαφοράς ηλικίας υπάρχει η πιθανότητα να γίνει αυτό. Δυστυχώς, με τη δουλειά που κάνω δεν μπορώ να αποταμιεύσω ή να έχω μια ασφάλεια χρηματική και να πω θα πάω εκεί, έλα όποτε θέλεις να με δεις. Είναι μεγάλη φοβία μου αυτό, το να εγκλωβίσω το παιδί μου.
Δεν είμαι ο τέλειος άνθρωπος. Είμαι μακριά από το τέλειο. Είμαι ένας άνθρωπος με πολλά ζητήματα και ρωγμές που ο στόχος μου είναι να τις διαχειρίζομαι.
Αναγνωρίζω πλέον ότι ίσως έχω λιγότερα χρόνια μπροστά μου από όσα έχω πίσω μου. Έχω δει πολλά και ελπίζω να δω άλλα τόσα. Κι αν δεν βγουν όλα όπως τα θέλω, ας έρθουν όπως είναι να έρθουν ώστε να μπορέσω να εξελιχθώ και ως άνθρωπος και ως ηθοποιός, γιατί αν έρχονται όλα γ@ματα και τέλεια δεν προχωράς και παρακάτω. Δεν έχεις καμία εξέλιξη.
Ταυτότητα παράστασης
- Μετάφραση-Σκηνοθεσία-Φωτισμοί: Νικορέστης Χανιωτάκης
- Σκηνικά-Κοστούμια: Πάρις Μέξης
- Πρωτότυπη Μουσική: Ανδρέας Κατσιγιάννης
- Βοηθός σκηνοθέτη: Χρυσάνθη Παπαλεβέντη
- Φωτογραφίες παράστασης – Trailer: Πάτροκλος Σκαφίδας
Διάρκεια παράστασης: 100’
Ημέρες & Ώρες παραστάσεων: Πέμπτη: 20:00, Παρασκευή: 21:00, Σάββατο: 18:00 και 21:00, Κυριακή: 19:00
Θέατρο Αποθήκη
Σαρρή 40, Αθήνα 105 54
Εισιτήρια εδώ.
