Η συνάντηση με τον Δημήτρη Αλεξανδρή είναι, όπως και να τη δω, αναζωογονητική. Θες η καλή του αύρα, θες που δεν έχει περάσει μέρα από πάνω του τα 25 χρόνια πάνω-κάτω που τον ξέρω, θες που συναντιόμαστε στη γειτονιά του, το Δάσος Χαϊδαρίου, μακριά από το αγριεμένο πλήθος του κέντρου, θες ακόμη ότι πιάνουμε αμέσως την κουβέντα, δεν θυμάμαι την αφορμή, για την πιο πρόσφατη αγαπημένη μας σειρά, το «Shogun», και μιλάμε για τον πρωταγωνιστή του Χιρογιούκι Σανάντα με ενθουσιασμό σχολιαρόπαιδων. Ίσως πάλι να είμαστε αυτό ακριβώς, δύο 50χρονα (και βάλε) σχολιαρόπαιδα που έχουν μεγαλώσει, είτε τους αρέσει είτε όχι, και προσπαθούν να κάνουν ό,τι καλύτερο μπορούν με το χρόνο και τους γύρω τους. Ο εξαιρετικός ηθοποιός, που οι πρόσφατες δουλειές του («Σασμός», «Προξενιό της Ιουλίας») στην τηλεόραση απέδειξαν ότι παραμένει αγαπημένος του κοινού 28 χρόνια μετά από το «Λόγω Τιμής», έχει μια εξαιρετική πορεία στον κινηματογράφο («Με μία κραυγή», «Το καναρινί ποδήλατο», ταινίες που του χάρισαν τα αντίστοιχα βραβεία Α’ Ανδρικού Ρόλου στο Φεστιβάλ Θεσσαλονίκης) και δεκάδες θεατρικές επιτυχίες (το «Κράμερ εναντίον Κράμερ» τού έφερε μάλιστα το βραβείο «Μάνος Κατράκης»). Αυτές τις μέρες, ετοιμάζεται να ανέβει στη σκηνή του θεάτρου Ιλίσια, πλάι στη Μαρία Ναυπλιώτου, για το «Ακρωτήρι», ένα οικογενειακό δράμα με στοιχεία μυστηρίου, σε σκηνοθεσία Οδυσσέα Παπασπηλιόπουλου.
Δημήτρη, πώς τα πας με το πέρασμα του χρόνου;
Τα τελευταία χρόνια με απασχολεί πάρα πολύ η διαχείριση του χρόνου μου. Με απασχολεί, επίσης, τι σημαίνει χαρά. Κάνω συνειδητή προσπάθεια ώστε να είμαι σίγουρος ότι ξέρω τι θέλω, τι προσδοκώ. Είμαι σε μια φάση ζωής που τα καταλαβαίνω αυτά σιγά-σιγά. Έχει σημασία, καθώς περνάει ο χρόνος, να ξέρεις τι είναι πραγματικά ωραίο για σένα.
Υπάρχει κάτι που το σηματοδότησε αυτό;
Μεγάλωσα και άρχισα να σκέφτομαι ότι το 24ωρο έχει συγκεκριμένες ώρες και δεν είναι πολλές. Ούτε είναι οι ίδιες από εδώ και πέρα. Ας πούμε ένα από τα όνειρά μου ήταν να πάω να ζήσω σε ένα χωριό. Όσο περνάνε τα χρόνια καταλαβαίνω ότι ακόμη κι αν το καταφέρω, δεν θα μπορώ να σκάψω με την ίδια δύναμη το χώμα, δεν θα το ευχαριστηθώ το ίδιο στα 80 μου. Καθώς τα χρόνια περνάνε, συνειδητοποιείς ότι δεν μπορείς να ευχαριστηθείς τα πράγματα όπως πριν, από το να περπατάς στο δρόμο για αρκετή ώρα ή να αντέχεις να είσαι με έναν άνθρωπο αρκετή ώρα, να διαβάζεις αρκετή ώρα… Παλιότερα πηγαίναμε σινεμά και βλέπαμε τρεις ταινίες τη μέρα, τώρα ο χρόνος μετράει αλλιώς. Λες θα δω μία ταινία και πρέπει να τη διαλέξεις πολύ προσεκτικά.
Σε κάθε συνεργασία βρίσκω μια καινούρια χώρα.
Βλέπεις όμως σειρές στην τηλεόραση, όπως όλοι;
Υπάρχουν πολλές και εξαιρετικές σειρές και χαίρομαι που τελικά εκτιμάται αυτό που έχει βάθος. Χαίρομαι όταν μία σειρά με τέτοιο βαθμό ποίησης μέσα στο κείμενο όπως το «Shogun» κάνει επιτυχία., το βρίσκω ελπιδοφόρο. Τι να πεις για το ρυθμό, το σενάριο, τον πρωταγωνιστή… Δίκαια σάρωσε στα Εmmy.
Βρίσκεις τη δύναμη της τηλεόρασης αστείρευτη όλα αυτά τα χρόνια, από τα 90s που πρωτομπήκες στην αρένα;
Η δύναμη της εικόνας παραμένει ακλόνητη ακόμη κι αν έχει αλλάξει ο τρόπος. Δηλαδή οι άνθρωποι μπορεί να βλέπουν τηλεόραση στο κινητό, στο λάπτοπ, στο Ιντερνετ… Έχω κάνει μόλις 7-8 σειρές, αλλά νιώθω πολύ τυχερός γιατί η επιτυχία είναι κάτι άπιαστο. Θυμάμαι ότι όταν πήγαμε να κάνουμε το «Λόγω Τιμής», κανείς δεν πίστευε στην επιτυχία της σειράς γιατί καμία ταινία με πρωταγωνιστές νέα, άγνωστα παιδιά δεν είχε πάει καλά έως τότε. Έβλεπα τις προάλλες αυτόν τον απίστευτο ηθοποιό τον Μπομπ Όντενκερκ, πρωταγωνιστή του «Better Call Saul», να λέει σε μια συνέντευξη πώς μπήκαν όλα τα γρανάζια στη σωστή θέση τη σωστή στιγμή και λειτούργησε ερήμην του μiα μηχανή. Όταν τον πήρε τηλέφωνο ο παραγωγός του «Breaking Bad», ο τύπος δεν είχε ιδέα για την επιτυχία της σειράς, ο γιος του, που ήταν φανατικός της σειράς, τον έπεισε να το κάνει. Κάνει λοιπόν έναν τέταρτο, πέμπτο ρόλο, κάνει τεράστια επιτυχία και ο παραγωγός αποφασίζει ολόκληρο spin off με τον ίδιο ως βασικό χαρακτήρα!
Παίζεις συνήθως κανονικούς ανθρώπους (εξαιρείται ο πρόσφατος ρόλος σου ως νονός της νύχτας στο «Σασμό»). Τι σε γοητεύει στους ανθρώπους της διπλανής πόρτας;
Προσπαθώ να παίξω όλους τους ρόλους σαν να είναι κανονικοί άνθρωποι, αυτό είναι το ζητούμενο για μένα. Όταν μου ζητήθηκε να παίξω έναν αδίστακτο νονό της νύχτας που είναι έμπορος όπλων, άρχισα να σκέφτομαι πώς έγινε έτσι αυτός ο άνθρωπος. Άρχισα να βλέπω το ανθρώπινο στοιχείο πίσω από την εικόνα που έχουμε στερεοτυπικά στο μυαλό μας. Το ίδιο έκανα και στο «Προξενιό της Ιουλίας», με τον διοικητή της Xωροφυλακής. Τι σημαίνει αυτό το επάγγελμα στην εποχή του; Μπήκα στη διαδικασία να δω πίσω από τα στερεότυπα. Σκέφτομαι ταινίες όπως ο «Νονός» του Κόπολα που άλλαξαν τον τρόπο με τον οποίο βλέπουμε και λέμε ιστορίες. Ας πούμε, ένας άνθρωπος μπορεί να είναι βίαιος στην κοινωνία και τρυφερός μπαμπάς την ίδια στιγμή. Σκέψου τη σκηνή που ο Μπράντο πεθαίνει πλάι στο εγγόνι του στο «Νονό». Αυτό ήθελα για το δικό μου άνθρωπο της νύχτας. Όσο για το χωροφύλακα, έχω γνωρίσει αξιωματούχους του Στρατού που είναι ευέλικτοι και διπλωμάτες σαν πολιτικοί, καθόλου αυστηροί ή άκαμπτοι. Πώς είναι στο σπίτι του ένας άνθρωπος μαθημένος να δίνει διαταγές; Πώς είναι η σχέση του με τη γυναίκα του; Υπάρχει μέσα στην οικογένειά του κάποιος με τον οποίο έχουν μια άλλη ισορροπία; Αυτό ψάχνω στους ρόλους και στα σενάρια.
Γι’ αυτό το ψάξιμο κάνεις αυτή τη δουλειά;
Κάνω αυτή τη δουλειά ως προσωπική διαδρομή. Μπορεί να ακούγεται λίγο ονειρικό, αλλά συνεχίζει να μου δείχνει χώρο, τοπίο δράσης, πράγματα στα οποία μπορώ να φτάσω, να τα ανακαλύψω. Σε κάθε συνεργασία βρίσκω μια καινούρια χώρα.
Να θυμόμαστε την Ιστορία, για παράδειγμα, και να παίρνουμε μαθήματα από αυτή. Για μένα το να θυμάσαι απλώς το παρελθόν δεν σημαίνει τίποτα. Δεν με ενδιαφέρει η νοσταλγία
Έχω την αίσθηση ότι οι ρόλοι κακών γράφουν περισσότερο στο συλλογικό ασυνείδητο. Είναι εύκολο να υποδύεσαι έναν;
Υπάρχουν κάποια πράγματα που είναι δεδομένα. Το κοινό ταυτίζεται εύκολα με κάποιους ήρωες, συμμετέχει, για παράδειγμα, σε μια ερωτική ιστορία. Ο κακός της υπόθεσης είναι κάτι φοβικό, δεν θέλεις να ταυτιστείς μαζί του. Αλλά η μνήμη κινητοποιείται όταν δημιουργείται πόνος, όταν σου πληγώνει, σου σκοτώνει την πρωταγωνίστριά σου, για παράδειγμα. Όλοι οι χαρακτήρες όμως έχουν κομμάτια από κακό. Στην «Πτώση» του Μπρούνο Γκαντς βλέπεις χαρακτήρες όπως ο Χίτλερ και ο Γκέμπελς με άλλο μάτι. Τα πολύ σημαντικά έργα είναι αυτά που μας αφήνουν να ανιχνεύσουμε όλες τις πλευρές των ανθρώπων.
Στο «Ακρωτήρι», στο οποίο συμπρωταγωνιστείς στο Θέατρο Ιλίσια, ο ήρωάς σου μοιάζει να μην είναι ούτε καλός ούτε κακός. Θα έλεγες ότι ανήκει σε μια γκρίζα ζώνη;
Το πρωταγωνιστικό ζευγάρι του έργου είναι δύο πολύ επιτυχημένοι γιατροί, μια νευρολόγος και ένας ογκολόγος. Παρακολουθούμε μια γυναίκα να αγγίζει τα όρια της άνοιας, βλέπουμε την πορεία της μέχρι τη συνειδητοποίηση του προβλήματός της και μέσα από τη σχέση τους. Δεν είναι ακριβώς απώλεια αυτό που βιώνει, αλλά μάλλον έχει μια άλλη εικόνα για τα πράγματα. Με αφορμή το έργο, μπήκα στη διαδικασία να διαβάσω πολλά γύρω από τo θέμα, είχα δει και πρόσφατα τον «Πατέρα» με τον Αντονι Χόπκινς… Πάντως, δεν είναι το πρόβλημα αυτό καθαυτό η ουσία του έργου. Ισως το ερώτημα που θέτει είναι πώς μένεις σε μια σχέση γνωρίζοντας πως ο άλλος δεν θα είναι δίπλα σου. Πολλά πράγματα από αυτά που έχετε ζήσει και σας έχουν επηρεάσει δεν θα έχουν πια καμία βαρύτητα για τον άλλο, θα τα έχει ξεχάσει.
Είναι σημαντικό να θυμόμαστε; Τι είναι πιο σημαντικό; Να θυμόμαστε ή να μπορούμε και να ξεχνάμε;
Να θυμόμαστε. Είναι χρήσιμο. Δεν ξέρω αν είναι ευχάριστο, αλλά είναι σημαντικό. Όπως σημαντικό είναι και να κάνουμε κάτι γι’ αυτό. Γιατί είναι σημαντικό να μπορούμε και να κάνουμε κάτι γι’ αυτό. Να θυμόμαστε την Ιστορία, για παράδειγμα, και να παίρνουμε μαθήματα από αυτή. Για μένα το να θυμάσαι απλώς το παρελθόν δεν σημαίνει τίποτα. Δεν με ενδιαφέρει η νοσταλγία. Όταν βρισκόμαστε με την παρέα μου, δεν μου αρέσουν καθόλου οι συζητήσεις γύρω από το κοινό μας παρελθόν. Νιώθω σαν να μην έχουμε καινούριο υλικό όταν μιλάμε συνέχεια για τα παλιά. Θέλω να βλέπουμε στο μέλλον.
Είναι ζητούμενο για σένα να επικοινωνείς με την επόμενη γενιά;
Είναι ένα ζητούμενο από τη φύση αυτής της δουλειάς. Αυτό θα θέλαμε, η τέχνη και η δουλειά μας να ρέουν, παντού, ανάμεσα στις γενιές. Έτσι είναι η σπουδαία τέχνη, δεν έχει όρια, ημερομηνία λήξης. Όταν βλέπεις μια ταινία του Φελίνι ή το «Θεώρημα» του Παζολίνι, δεν σκέφτεσαι ότι είναι παλιά. Βλέπεις ηθοποιούς να παίζουν πιο σύγχρονα απ’ ό,τι άλλοι σήμερα. Βλέπεις το «Θεώρημα» και νομίζεις ότι γυρίστηκε χθες.
Πότε νιώθεις ότι κατάφερες κάτι;
Παίζουμε κάποια στιγμή τον «Αμερικάνικο Βούβαλο». Μετά την παράσταση, κάποιοι από το κοινό περιμένουν να μας μιλήσουν, ανάμεσά τους μια πιτσιρίκα και ο 60άρης μπαμπάς της. Αφού μας συγχαίρει το νέο κορίτσι, μας απευθύνει το λόγο ο μπαμπάς. Μας εξηγεί ότι δεν έχει ξαναδεί τέτοιο έργο και ότι ήρθε από το Μεσολόγγι για να συνοδέψει την κόρη του, εκείνος βλέπει συνήθως επιθεωρήσεις. «Δεν πίστευα ποτέ ότι θα μπορούσα να έρθω σε επαφή με τέτοια έργα. Από εδώ και πέρα θα προσπαθώ να βλέπω τέτοιου είδους παραστάσεις». Εκείνα τα λόγια, που δεν θα τα ξεχάσω, είναι μία από τις στιγμές που είπα, κατάφερα κάτι. Θα μου πεις, ο σκοπός της τέχνης είναι να αλλάζει τον κόσμο; Είναι και αυτό, θα μπορούσε. Έχει αξία να μπορείς να δημιουργείς στους θεατές και μια άλλη οπτική για να βλέπουν τα πράγματα, να κάνεις έστω και δύο ανθρώπους να σκεφτούν διαφορετικά.
Έχει σημασία, καθώς περνάει ο χρόνος, να ξέρεις τι είναι πραγματικά ωραίο για σένα.
Αισθάνεσαι την ανάγκη να ανήκεις;
Όταν ξεκίνησα να κάνω αυτή τη δουλειά, έπεσα σε μια πολύ καλή συγκυρία που ήταν η άνθηση της ιδιωτικής τηλεόρασης. Εγώ και πολλοί συνομήλικοί μου ηθοποιοί γίναμε γρήγορρα πρωταγωνιστές. Αλλά αυτό μας απομάκρυνε, δεν φτιάξαμε ομάδες, όπως η προηγούμενη γενιά. Παλιότερα, όταν ήμουν νέος ηθοποιός, ήθελα πολύ να ανήκω σε ομάδες που δημιουργήθηκαν από μεγάλους σκηνοθέτες. Πιστεύω πάρα πολύ στις ομάδες. Πιστεύω ότι όταν μαζεύονται ικανοί άνθρωποι θα βρουν ένα διαφορετικό τρόπο να μιλήσουν για τα πράγματα. Μπορεί να αποτύχουν, δεν έχει σημασία, αρκεί που θα καταθέσουν μια νέα άποψη. Έκανα πολλές επιλογές σκεπτόμενος ότι κάνοντας κάποιες δουλειές θα ερχόμουν πιο κοντά σε μεγάλους σκηνοθέτες και τις ομάδες τους. Δεν το κατάφερα ποτέ. Παραμένω ένας μοναχικός λύκος. Δεν νιώθω ότι ανήκω κάπου και όσο περνούν τα χρόνια αυτό παγιώνεται.
Είναι μια ρομαντική εικόνα ο μοναχικός λύκος, δεν συμφωνείς;
Είναι μια σκληρή εικόνα. Είναι πολύ δύσκολη η μοναξιά. Είναι τρομακτικό να συνειδητοποιείς ότι τελικά θα είσαι μόνος σου. Βέβαια μετά όταν πετυχαίνεις έστω και για μία στιγμή την ουσιαστική επικοινωνία με τους άλλους, η χαρά είναι τεράστια.
Το «Ακρωτήρι», ένα από τα πιο επιτυχημένα έργα της Off Broadway σκηνής, παρουσιάζεται για πρώτη φορά στην Ελλάδα, στο Θέατρο Ιλίσια. Πρεμιέρα 6 Δεκεμβρίου 2024.
