Η πιο γνωστή ατάκα της Joan Didion δεν είναι καθόλου κοινότοπη και ούτε… ατάκα τελικά. Είναι μια λίστα που αφορά το πακετάρισμα και που βρίσκουμε και στο πασίγνωστο βιβλίο της σχετικά με την αντικουλτούρα, The White Album του 1979, μια συλλογή άρθρων, ρεπορτάζ και δοκιμίων της. Θεωρείται το τέλειο παράδειγμα στο είδος του. Είναι περιεκτικό, καλόγουστο και υποβλητικό. Ξεκινώντας με φούστες και κορδόνια, περνώντας από ουίσκι και προϊόντα περιποίησης σώματος, προσγειώνεται, με ποιητική κυκλικότητα, στο κλειδί που θα την αφήσει να επιστρέψει στο σπίτι της στο τέλος του ταξιδιού.
Να πακετάρω τι θα φοράω:
2 φούστες
2 tank top ή κορμάκια
1 πουλόβερ μάλλινο
2 ζευγάρια παπούτσια
κάλτσες
σουτιέν
νυχτικό, ρόμπα, παντόφλες
τσιγάρα
bourbon
νεσεσέρ με: σαμπουάν,
οδοντόβουρτσα και οδοντόκρεμα, σαπούνι βάσης, ξυραφάκι,
αποσμητικό
ασπιρίνες
συνταγογραφούμενα χάπια
ταμπόν
κρέμα προσώπου
πούδρα
baby oil
Να έχω μαζί μου:
εσάρπα από μοχέρ
γραφομηχανή
2 μπλοκ με γραμμές και στυλό
αρχεία
κλειδί σπιτιού
«Αυτή είναι μια λίστα που ήταν κολλημένη μέσα στην πόρτα της ντουλάπας μου στο Holywood, εκείνα τα χρόνια που έκανα ρεπορτάζ λίγο πολύ σταθερά. Η λίστα μου έδωσε τη δυνατότητα να πακετάρω, χωρίς να το σκεφτώ, για οτιδήποτε ήταν πιθανό να κάνω. Παρατηρήστε τη σκόπιμη ανωνυμία του ντυσίματος: με φούστα, κορμάκι και κάλτσες, θα μπορούσα να περάσω και από τις δύο πλευρές της κουλτούρας. Παρατηρήστε την εσάρπα από μοχέρ για πτήσεις μακρινές και χωρίς κουβέρτες και για το δωμάτιο του μοτέλ στο οποίο δεν μπορούσε να απενεργοποιηθεί ο κλιματισμός. Παρατηρήστε το bourbon, για το ίδιο δωμάτιο μοτέλ. Προσέξτε τη γραφομηχανή για το αεροδρόμιο, ερχόμενη σπίτι: η ιδέα ήταν να μπείτε στο αυτοκίνητο Hertz, να κάνετε check in, να βρείτε ένα άδειο παγκάκι και να αρχίσετε να πληκτρολογείτε τις σημειώσεις της ημέρας», γράφει η Joan Didion, στο «The White Album».
Ο κόσμος ξεχνά ότι η Didion δεν θεώρησε τη λίστα επιτυχημένη. Αντίθετα, στάθηκε στην αποτυχία όλων των προσπαθειών μας να επιβάλουμε μία τάξη στα πράγματα. «Πρέπει να γίνει ξεκάθαρο ότι αυτή ήταν μια λίστα από κάποια που εκτιμούσε τον έλεγχο, λαχταρούσε την ορμή και ήταν αποφασισμένη να παίξει τον ρόλο της σαν να είχε το σενάριο», γράφει.
Η αρχική φράση του White Album, «Λέμε στον εαυτό μας ιστορίες για να ζήσουμε», είναι επίσης παρεξηγημένη. Έχει γραφτεί σαν μία τετριμμένη μαρτυρία για τη δύναμη των ιστοριών. Το θέμα της συγγραφέα είναι ότι οι ιστορίες τελικά δεν ανταποκρίνονται στη δουλειά, το σενάριο δεν βρίσκεται ποτέ, και παρόλα αυτά εμείς συνεχίζουμε να προσπαθούμε.
Στην λίστα της δεν συμπεριλαμβάνει ένα ρολόι το οποίο της λείπει και τις μεγάλες νύχτες στο δωμάτιο του μοτέλ. Καταφεύγει να τηλεφωνήσει στο σπίτι και να ζητήσει από τον σύζυγό της την ώρα. «Αυτό μπορεί να είναι μια παραβολή», λέει. Είναι σίγουρα. Δεν μπορεί να κόψει τη συνήθεια της ιστορίας. Ούτε εμείς μπορούμε.
Όταν ντυνόμαστε το πρωί, είτε μας αρέσει είτε όχι, είτε με επιτυχία είτε όχι, λέμε μια μικρή ιστορία για το ποιοι θα είμαστε εκείνη την ημέρα. Ο τρόπος που ετοιμαζόμαστε όταν πακετάρουμε τα πράγματά μας είναι ο ίδιος, αλλά περισσότερο: είναι η εφεύρεση ενός ολόκληρου φορητού εαυτού. Είναι πρακτικό, αλλά υπάρχει πολλή φαντασία σε αυτό (όπως υπήρχε και στη λίστα της Didion).
Όποιος έχει παραδοθεί στην ικανοποίηση και την εντροπία της οικογενειακής ζωής γνωρίζει αυτή τη μορφή μαγείας. Μια γεμάτη τσάντα, ένα βήμα έξω από την πόρτα και περνάς από το να πατάς κομμάτια Lego και να πλένεις πιάτα, στην «ορμή» της Joan Didion. Θα κολλήσει η ζωή στο σενάριο; Ποτέ. Αλλά θα είναι χειρότερο αν σταματήσεις να γράφεις.
Πώς μπορεί ένας άντρας το 2024 να μιμηθεί την προσπάθεια της συγγραφέα; Ξεκινώντας από την ίδια την τσάντα: Οι μεγάλες βαλίτσες είναι εξαιρετικά λειτουργικές αν φεύγετε για μεγάλο διάστημα. Αντίθετα, για το Σαββατοκύριακο η επιλογή είναι μία τσάντα σε μαύρο δέρμα.
Είδη ένδυσης: Ξεκινώντας από το κάτω μέρος. Σκουρόχρωμα μοκασίνια. Μπορούν να αποκτήσουν λίγο χρώμα για μια επαγγελματική συνάντηση, ενώ φαίνονται καλά κάτω από το τζιν. Κάλτσες: λεπτές μάλλινες σε σκούρα μπλε ή πράσινη απόχρωση .
Παντελόνι: σκούρο παντελόνι γραφείου με μία πιέτα. Άθραυστο, ευπαρουσίαστο και άνετο. Δύο πουκάμισα με μπλε γιακά. Τα λευκά φαίνονται πιο όμορφα αλλά είναι πιο δύσκολο να καθαριστούν σε περίπτωση λεκέ.
Tweed σακάκι με σχέδιο. Δεν είναι αρκετά τυπικό για δουλειά, αλλά οι άνθρωποι περιμένουν αυτού του είδους την εκκεντρικότητα από έναν δημοσιογράφο. Το tweed δεν πειράζει να τσαλακωθεί και το μπλε αθλητικό παλτό του επιχειρηματία είναι ασφυκτικά βαρετό. Μεταξωτή μονόχρωμη γραβάτα, μάλλον πορτοκαλί.
Τζιν παντελονι. Δύο καινούργια μαύρα μπλουζάκια και εσώρουχα.
Στη συνέχεια: μινιμαλιστικά αθλητικά παπούτσια για τρέξιμο και σορτς ή αλλιώς μαγιό και γυαλιά ηλίου αν είναι υψηλές οι θερμοκρασίες εκεί που πηγαίνετε.
Τα προϊόντα περιποίησης σώματος και προσώπου: ξυράφι, οδοντόβουρτσα, οδοντόκρεμα, αποσμητικό. Αυτά είναι τα κυριότερα. Χρησιμοποιήστε το σαπούνι που θα βρείτε στο μπάνιο του ξενοδοχείου, θα καθαρίσει τα πουκάμισα, τα εσώρουχα και τις κάλτσες σας μια χαρά.
Η συγγραφέας δεν αναφέρει στη λίστα κάποιο βιβλίο, πιθανότατα επειδή το θεωρούσε κάτι δεδομένο, κάτι που δεν θα ξεχνούσε ποτέ να κουβαλήσει η ίδια μαζί της. Μια τσάντα ταξιδιού χωρίς ένα βιβλίο μέσα δεν είναι ποτέ ολοκληρωτικά πακεταρισμένη. Είναι μια άνεση, όπως το μάλλινο κασκόλ και η ρόμπα της Didion. Από ένα αστυνομικό μυθιστόρημα μέχρι τη “Φαινομενολογία του Πνεύματος” του Hegel, πρέπει να επιλέξετε κάτι ενδιάμεσο, κάτι αρκετά μεγάλο για να σκοτώσετε πολλές ώρες ταξιδιού, αλλά όχι εξαντλητικό.
Επίσης είναι καλό να εκπέμπετε ότι δεν είστε φλύαροι επιβάτες. Η πλατωνική μορφή του ταξιδιωτικού βιβλίου είναι πιθανώς το A Distant Mirror, της Barbara Tuchman.
«Προσέξτε τη σκόπιμη ανωνυμία της ενδυμασίας», γράφει η Didion αναφερόμενη στη λίστα της, «θα μπορούσα να περάσω και από τις δύο πλευρές της κουλτούρας». Τι επιδιώκω να δείξω ότι είμαι; Ένας επαγγελματίας; Μέλος της πνευματικής μεσαίας τάξης; Τίποτα από τα δύο. Aπλά ένας αναζητητής της κίνησης και της τάξης σε έναν κολλημένο, ακατάστατο κόσμο.
