Η Γιούσρα κουβαλάει μία απίστευτη ιστορία θάρρους και υπεράσπισης όσων αγωνίζονται για την ίδια τους τη ζωή αλλά και για ένα καλύτερο μέλλον. Το 2015 κι ενώ ήταν έφηβη αναγκάστηκε εξαιτίας του εμφυλίου πολέμου να εγκαταλείψει την πατρίδα της, τη Συρία, μαζί με την αδελφή της Σάρα. Aνυπομονώντας για μια νέα αρχή, έπλεαν προς την Ελλάδα όταν η μηχανή της λέμβου στην οποία επέβαιναν σταμάτησε κι εκείνες -κολυμβήτριες που προπονούνταν για πρωταθλητισμό και οι δύο- βούτηξαν στη θάλασσα στην προσπάθεια να σωθούν, αλλά και να σώσουν τους συνεπιβάτες τους. Κολυμπώντας για τρεισήμισι ώρες και τραβώντας τη λέμβο μαζί με δύο άντρες, κατάφεραν να φτάσουν στη Λέσβο. Στη συνέχεια τα κορίτσια συνέχισαν την πορεία τους προς τη Γερμανία, όπου η Γιούσρα άρχισε να προπονείται στο κολύμπι.
Την επόμενη χρονιά, αγωνίστηκε στους Ολυμπιακούς Αγώνες του Ρίο ντε Τζανέιρο ως μέλος της Ολυμπιακής Ομάδας Προσφύγων, ενώ το 2021 συμμετείχε στους Ολυμπιακούς Αγώνες του Τόκιο. Πλέον η Γούσρα ζει στο Λος Αντζελες, όπου σπουδάζει κινηματογράφο, ενώ επισκέπτεται πολύ συχνά το Βερολίνο για να βρίσκεται κοντά στην οικογένειά της. Το 2022 η συναρπαστική ιστορία των δύο αδερφών έγινε ταινία στην πιο διάσημη πλατφόρμα streaming με τίτλο «Τhe Swimmers» (Οι Κολυμβήτριες). Λίγο μετά οι αδερφές Μαρντίνι μίλησαν για πρώτη φορά στο Μarie Claire Greece για την προσφυγική τους οδύσσεια. Και τον Μάιο του 2024 η 26χρονη σήμερα Γιούσρα βρέθηκε στην Αθήνα και μοιράστηκε με το κοινό του Power Trip την προσωπική της ιστορία επιβίωσης και θριάμβου που ενέπνευσε εκατομμύρια ανθρώπους παγκοσμίως.
Δείτε όλα όσα μοιράστηκε η Γιούσρα Mαρντίνι στο 6ο Marie Claire Power Trip
Θα σε γυρίσω στο 2015, τότε που επισκέφτηκες για πρώτη φορά την Ελλάδα υπό πολύ διαφορετικές συνθήκες. Ποιες είναι οι στιγμές που δεν θα ξεχάσεις ποτέ από εκείνο το δύσκολο ταξίδι;
Την πρώτη φορά που ήρθα στην Ελλάδα, στις ακτές της Λέσβου συγκεκριμένα, ήμουν με την αδερφή μου. Ημουν 17 ετών κι έπρεπε να εγκαταλείψω την πατρίδα μου. Δυστυχώς, ο μόνος τρόπος για να περάσουμε από την Τουρκία στην Ελλάδα ήταν μέσω λέμβων γεμάτων με πολλούς ανθρώπους. Οσοι ζείτε εδώ προφανώς ακούτε για τις προσπάθειες προσφύγων να βρεθούν σε άλλες χώρες όπως η Ελλάδα. Δεν είχαμε άλλη επιλογή. Αν και συνήθως η διαδρομή διαρκεί 45 λεπτά, εμάς μας πήρε 3,5 ώρες. Δυστυχώς, η μηχανή της λέμβου σταμάτησε περίπου πενήντα λεπτά μετά το ξεκίνημα της διαδρομής. Ημασταν 18 άτομα στη βάρκα με ένα μωρό και μόνο τρεις γυναίκες. Ολοι ήξεραν ότι ήμασταν κολυμβήτριες γιατί είχαμε περάσει κάποιες μέρες μαζί στην Τουρκία και είχαμε γνωριστεί. Νιώθαμε τεράστια ευθύνη. Οταν μπήκαμε στη λέμβο, η αδερφή μου μού είπε πως αν συμβεί κάτι θα κολυμπήσουμε. Αλλωστε, είχαμε ξανακολυμπήσει σε ανοιχτή θάλασσα και ξέραμε ότι μπορούσαμε να το καταφέρουμε με την απόσταση που απέμενε. Οταν άρχισαν να μπαίνουν νερά, εκείνη ήταν η πρώτη που βούτηξε για να βοηθήσει. Εγώ βούτηξα από την άλλη πλευρά της λέμβου. Στη συνέχεια πήδηξαν στο νερό και δύο άντρες στο πίσω μέρος της λέμβου. Υπήρχε ένα σχοινί γύρω από αυτή. Με το ένα χέρι το κρατούσαμε και με το άλλο κολυμπούσαμε. Ετσι τελικά φτάσαμε στη Λέσβο.
Αυτή ήταν μία σκηνή της ταινίας που με συγκίνησε πολύ, όπως και όταν μια βόμβα πέφτει στην πισίνα την ώρα που κολυμπάς κάνοντας προπόνηση στη χώρα σου. Εσένα, που τα έζησες όλα αυτά στην πραγματικότητα, ποιες σκηνές της ταινίας σε άγγιξαν περισσότερο;
Μια σκηνή είναι εκείνη με την αδερφή μου να βουτά στο νερό, έχοντας κάποια μετάλλια στο λαιμό της. Το σπίτι μας στη Συρία καταστράφηκε από τους βομβαρδισμούς και εκεί κάηκαν τα μετάλλιά μου. Αυτό με έχει πληγώσει πολύ κι ακόμη με πονάει ως αθλήτρια. Μαζί καταστράφηκαν όλες οι φωτογραφίες που είχαμε από μωρά, τα ρούχα μας, τα υπάρχοντά μας. Εκτός των άλλων, μου έμεινε η συνήθεια να κρατάω ό,τι αγοράζω, ακόμη κι αν δεν το χρειάζομαι, επειδή πριν από λίγο καιρό έχασα τα πάντα. Η σκηνή λοιπόν με την αδερφή μου να βουτά με τα μετάλλια με άγγιξε πολύ. Είναι πολύ γενναία, είναι το πρότυπό μου.
Τι σκεφτόσασταν όταν βουτήξατε στη θάλασσα για να σώσετε τους εαυτούς σας αλλά και τους υπόλοιπους πρόσφυγες;
Ειλικρινά νιώσαμε την ευθύνη να βοηθήσουμε όσους βρίσκονταν πάνω στη βάρκα. Δουλεύαμε ως ναυαγοσώστριες από πολύ μικρές, οπότε ξέραμε τι να κάνουμε όταν κάποιος μπορεί να κινδυνεύει να πνιγεί, αλλά και όταν οι άνθρωποι πανικοβάλλονται στο νερό. Μπορεί να συμβούν πολλά, όπως να σε χτυπήσουν ή να συμβούν διάφορα άλλα στο νερό. Για να είμαι ειλικρινής, ήταν ομαδική δουλειά. Ολοι βοήθησαν και ήταν πολύ γενναίοι, όχι μόνο εγώ και η αδερφή μου.
Το 2018 η αδερφή σου Σάρα κατηγορήθηκε από τις Ελληνικές Αρχές για κατασκοπεία και διακίνηση προσφύγων. Ωστόσο, στις αρχές αυτής της χρονιάς αθωώθηκε. Πώς το βίωσες όλο αυτό;
Ήταν ένα δύσκολο θέμα για εμάς. Τόσο η αδερφή μου όσο και ολόκληρη η οικογένειά μου λατρεύουμε την Ελλάδα. Μπορεί η διαδρομή προς αυτή να ήταν δύσκολη, αλλά όταν φτάσαμε στη Λέσβο, μια κυρία μάς βοήθησε και μάς είπε πού να κοιμηθούμε (σε μια εκκλησία!). Συνάντησα υπέροχους ανθρώπους που ήθελαν να βοηθήσουν και άλλους που δεν ήθελαν. Αυτό συμβαίνει συνέχεια κι αυτή είναι η ομορφιά της ζωής. Είναι κρίμα που συνέβη αυτό, όχι μόνο στην αδερφή μου, αλλά και σε ακόμη 15 ακτιβιστές που βοηθούσαν τους πρόσφυγες. Πιστεύω πως η αντιμετώπιση που είχαν δεν αντιπροσωπεύει τους Ελληνες. Αγαπάω την Ελλάδα. Πέρασα πολλά καλοκαίρια εδώ -είχα Ελληνα σύντροφο για τρία χρόνια- κι εξακολουθώ να έρχομαι κάθε χρόνο. Δεν νομίζω ότι όλο αυτό που συνέβη θα σταματήσει την αδερφή μου από το να συνεχίσει αυτό που κάνει. Ολοι όσοι κατηγορήθηκαν και συνελήφθησαν εξακολουθούν να βοηθούν τους πρόσφυγες. Είναι καταπληκτικοί άνθρωποι. Η αδερφή μου δεν απαλλάχθηκε από όλες τις κατηγορίες, μόνο από τις πιο σημαντικές. Επιτρέπεται να επιστρέψει στην Ελλάδα και ίσως τη φέρω μαζί μου, ποιος ξέρει.
Συνάντησα υπέροχους ανθρώπους που ήθελαν να βοηθήσουν και άλλους που δεν ήθελαν. Αυτό συμβαίνει συνέχεια κι αυτή είναι η ομορφιά της ζωής.
Αν και η πρώτη επαφή με τη χώρα μας δεν έγινε κάτω από τις πιο ευνοϊκές συνθήκες, ποιες είναι οι καλύτερες εμπειρίες που έχεις ζήσει εδώ;
Είναι πολλές. Η Λέσβος είναι πολύ όμορφη, το ίδιο και οι άνθρωποί της. Κάτι που προσωπικά θα θυμάμαι για πάντα είναι ότι όταν φτάσαμε στη στεριά και θέλαμε να αγοράσουμε νερό, ένας ιδιοκτήτης εστιατορίου αρνήθηκε να μας δώσει. Ευτυχώς ένα νεαρό κορίτσι μάς είδε και μας κάλεσε στο σπίτι του. Μάλιστα μου έδωσε κι ένα ζευγάρι παπούτσια γιατί δεν είχα τα κατάλληλα για την περίσταση. Υπάρχει πάντα καλοσύνη στον κόσμο. Χρειαζόμαστε ο ένας τον άλλον. Δεν έχει να κάνει με το αν είσαι γυναίκα ή άνδρας, αλλά με το να συνασπίζεσαι με τον άλλο για το καλύτερο δυνατό αποτέλεσμα. Οταν ξεκινήσαμε για την Ελλάδα δεν ήμουν μόνο εγώ και η αδερφή μου, αλλά ένα ολόκληρο γκρουπ ανθρώπων που βοήθησε ο ένας τον άλλον ώστε να φτάσουμε ασφαλείς. Αυτή είναι η ομορφιά της ζωής.
Αναμφισβήτητα, αποτελείς έμπνευση για πολλούς ανθρώπους σε ολόκληρο τον πλανήτη. Τι συμβουλή θα έδινες στους πρόσφυγες που προσπαθούν να βρουν τη θέση τους στον κόσμο;
Πραγματικά θα τους συμβούλευα να μην εγκαταλείπουν την προσπάθεια. Το ξέρω ότι μπορεί να ακούγεται κάπως κοινότοπο, αλλά όταν ήμουν μικρή ήμουν πολύ πεισματάρα και όταν ξεκίνησα να κολυμπάω, δεν μου άρεσε καθόλου. Ο μπαμπάς μου με έριχνε στο νερό και έπεφτε μέσα μαζί μου, με έβγαζε και με ξαναέριχνε γιατί δεν κουνούσα ούτε το μικρό μου δαχτυλάκι. Ημουν πολύ μικρή τότε, περίπου 5 χρόνων. Είναι μία ιστορία που μου αποκάλυψε πολύ πρόσφατα η μητέρα μου, λέγοντάς μου ότι «εάν εσύ δεν θέλεις να κάνεις κάτι, δεν θα γίνει ποτέ». Και αυτό μου υπενθύμισε γιατί κάνω αυτό που κάνω τώρα. Κάποιες φορές χρειάζεται να είσαι όσο πιο πεισματάρα γίνεται και κάποιες φορές πρέπει να καταλάβεις ότι τα πράγματα δεν γίνονται πάντα όπως τα θέλεις. Μπορείς να θυμώσεις γι’ αυτό, να στενοχωρηθείς, να κάνεις μερικά βήματα πίσω, αλλά δεν πρέπει ποτέ να εγκαταλείψεις αυτό που πραγματικά αγαπάς να κάνεις στη ζωή σου. Θέλω οι πρόσφυγες να καταλάβουν ότι δεν έχει σημασία από πού έρχεσαι ή τι σου συμβαίνει στη διαδρομή, σημασία έχει το να συνεχίζεις να προχωράς. Οτιδήποτε θέλεις να κάνεις στη ζωή και είσαι παθιασμένη με αυτό, δεν πρέπει να αφήσεις ποτέ κανέναν να σου πει ότι δεν μπορείς να το καταφέρεις.
Κατά τη γνώμη σου, τι αλλαγές χρειάζεται να γίνουν σε ευρωπαϊκή κλίμακα ώστε να αντιμετωπιστεί η προσφυγική κρίση;
Ξέρω πολλούς πρόσφυγες οι οποίοι έχουν γίνει δεκτοί στην Ευρώπη, αλλά πιστεύω ότι υπάρχει δυνατότητα να γίνουν δεκτοί και πολλοί περισσότεροι. Για μένα είναι πραγματικά οδυνηρό να αντικρίζω γεγονότα όπως οι απελάσεις προσφύγων από τη Ρουάντα από το Ηνωμένο Βασίλειο. Είναι λυπηρό να εξορίζεις από τη χώρα σου ανθρώπους που έψαχναν για μήνες ένα ασφαλές μέρος. Πιστεύω ότι όπως εγώ και εσύ έχουμε το δικαίωμα να αποφασίζουμε για το μέρος στο οποίο θα ζήσουμε, το ίδιο πρέπει να μπορούν και οι πρόσφυγες. Αυτοί οι άνθρωποι αφήνουν πίσω την πατρίδα τους, τους αγαπημένους τους και ρισκάρουν οτιδήποτε έχουν αναζητώντας ένα ασφαλές μέρος για να ζήσουν. Υπάρχει χώρος για όλους, υπάρχουν άπειρες ακατοίκητες εκτάσεις στη γη στις οποίες μπορούμε να χτίσουμε σχολεία και σπίτια και να έρθουμε όλοι πιο κοντά.
Είναι λυπηρό να εξορίζεις από τη χώρα σου ανθρώπους που έψαχναν για μήνες ένα ασφαλές μέρος.
Θα συμμετέχεις στους Ολυμπιακούς Αγώνες όχι ως αθλήτρια, αλλά με έναν τελείως διαφορετικό ρόλο: Θα καλύπτεις τα νέα της Ολυμπιακής Ομάδας Προσφύγων για το Eurosport. Μπορείς να μας πεις περισσότερα;
Πάντα αγαπούσα την ψυχαγωγία. Φέτος, είμαι στο δεύτερο έτος των σπουδών μου στο πανεπιστήμιο της Νότιας Καλιφόρνια στο Λος Αντζελες. Οι δύο μου επιλογές ήταν η δημοσιογραφία και η τηλεοπτική και κινηματογραφική παραγωγή. Τελικά επέλεξα τoν κινηματογράφο. Η δημοσιογραφία όμως ήταν κάτι που επίσης με ενδιέφερε γι’ αυτό άδραξα αυτή την ευκαιρία με το Eurosport. Θα είμαι ανταποκρίτρια του καναλιού, θα βρίσκομαι στο Παρίσι για τέσσερις εβδομάδες και θα καλύψω την Ολυμπιακή Ομάδα Προσφύγων. Τα μέλη της ομάδας είναι εξαιρετικά ταλαντούχα και ανυπομονώ να δω τι θα πετύχουν. Θα είμαι εκεί για να πω τις ιστορίες τους, κάτι που βρίσκω πάρα πολύ σημαντικό και στην πραγματικότητα θα εργαστώ ως δημοσιογράφος για πρώτη φορά. Μπορώ να πω ότι είμαι τρομοκρατημένη, αλλά με την καλή έννοια.
Οι Ολυμπιακοί Αγώνες του 2024 αποτελούν ορόσημο για τις γυναίκες, καθώς για πρώτη φορά, στο Παρίσι θα έχουμε αναλογία ανδρών-γυναικών 50-50, σε μία προσπάθεια να επιτευχθεί πλήρης ισότητα στην εκπροσώπηση των δύο φύλων στον αγωνιστικό χώρο. Ποια είναι η άποψή σου γι’ αυτό; Τι αλλάζει ώστε να υπάρχει ισότητα στον αθλητισμό;
Πιστεύω ότι είναι αξιοσημείωτο αυτό που έγινε, αν και κατά τη γνώμη μου θα έπρεπε να είχε συμβεί πολύ καιρό πριν. Είναι κάτι πραγματικά αξιοθαύμαστο να συμμετέχουν 50% άνδρες και 50% γυναίκες, γιατί στο χώρο του αθλητισμού υπάρχουν πολλές αδικίες σε βάρος των γυναικών όσον αφορά κυρίως τις πληρωμές συγκριτικά με τους άνδρες, ακόμη και σε επίπεδο παγκόσμιων πρωταθλητριών και ολυμπιονικών. Είναι λες και τα ανδρικά αθλήματα είναι πιο ενδιαφέροντα από τα γυναικεία, κάτι το οποίο δεν ισχύει σε καμία περίπτωση. Το γυναικείο ποδόσφαιρο είναι απίστευτα ενδιαφέρον. Εμείς οι γυναίκες προσπαθούμε όσο το δυνατό περισσότερο για να πετύχουμε αυτούς τους στόχους. Επομένως για μένα η ισάριθμη κατανομή στους Ολυμπιακούς Αγώνες είναι ένα σημαντικό επίτευγμα και ανυπομονώ να δω τις γυναίκες να παίζουν.
Ως Πρέσβειρα Καλής Θελήσεως της Υπατης Αρμοστείας των Ηνωμένων Εθνών για τους Πρόσφυγες ποιες πρωτοβουλίες αναλαμβάνεις;
Σύντομα θα βρεθώ σε αποστολή στην Κένυα, στο Kakuma, ένα από τα μεγαλύτερα camp προσφύγων στον κόσμο, όπου βρίσκονται κάποιοι από τους αθλητές πρόσφυγες που θα συμμετέχουν στους φετινούς Ολυμπιακούς Αγώνες. Γενικά η δουλειά που κάνω με την Υπατη Αρμοστεία των Ηνωμένων Εθνών για τους Πρόσφυγες είναι να αφυπνίζω τους ανθρώπους που έχουν δύναμη μιλώντας για τις ανάγκες των προσφύγων σε συνέδρια όπως αυτό που βρισκόμαστε τώρα. Το 2014 υπήρχαν 55 εκατομμύρια εκτοπισμένοι άνθρωποι. Τα τελευταία δέκα χρόνια ο αριθμός τους ξεπέρασε τα 110 εκατομμύρια σε ολόκληρο τον κόσμο, ένα πραγματικά λυπηρό νούμερο.
Είδα μία ανάρτηση που έκανες στα social media για την κατάσταση στη Γάζα. Πώς πιστεύεις ότι μπορούμε να βοηθήσουμε τα θύματα εκεί;
Πιστεύω ότι πρέπει να αφυπνίσουμε τον κόσμο ώστε να μάθει την κατάσταση που επικρατεί στην Παλαιστίνη. Να μάθει ο κόσμος ότι η διαμάχη αυτή έχει τις ρίζες της στο μακρινό παρελθόν και να καταλάβει ότι το μόνο πράγμα που μπορεί να βοηθήσει την κατάσταση είναι η κατάπαυση του πυρός. Περισσότερο από το 50% του πληθυσμού στη Γάζα είναι γυναίκες και παιδιά. Πιστεύω ότι κανένα παιδί δεν πρέπει να ζει με το αίσθημα του φόβου. Οταν ξέσπασε ο πόλεμος στη Συρία, ήμουν 13 ετών. Δεν ήξερα από πολιτική, δεν γνώριζα τίποτα για καμία πλευρά, δεν ήξερα τίποτα για όσα συνέβαιναν. Το μόνο που ήξερα ήταν ότι ήμουν φοβισμένη και έπρεπε να κρυφτώ. Κι αυτό δεν πρέπει να το αισθάνεται κανένα παιδί, κανένας άνθρωπος πουθενά στον κόσμο. Οπότε πραγματικά πιστεύω ότι αυτό που μπορούμε να κάνουμε είναι να ζητήσουμε εκεχειρία.
Οταν ξέσπασε ο πόλεμος στη Συρία, ήμουν 13 ετών. Δεν ήξερα από πολιτική, δεν γνώριζα τίποτα για καμία πλευρά, δεν ήξερα τίποτα για όσα συνέβαιναν. Το μόνο που ήξερα ήταν ότι ήμουν φοβισμένη και έπρεπε να κρυφτώ.
Τι άλλο εύχεσαι για το μέλλον;
Αναμφίβολα παγκόσμια ειρήνη. Το ξέρω ότι ακούγεται μη ρεαλιστική ευχή, αλλά, όπως λένε, αν επιθυμείς κάτι με όλη σου τη δύναμη, τελικά γίνεται. Είναι κάτι που κάνω πολύ στη ζωή μου, βάζω όλη μου την πίστη στα όνειρά μου. Σε προσωπικό επίπεδο, ονειρεύομαι να δημιουργήσω το δικό μου fashion brand κάποια μέρα. Γιατί να στεκόμαστε σε στερεότυπα που αναδεικνύουν μία συγκεκριμένη εικόνα ενός πρόσφυγα, όπως το τι φοράει; Κάνοντας κάποιες συνεργασίες με γνωστούς οίκους ήθελα να δείξω σε όλους τους πρόσφυγες του κόσμου ότι αφού το έκανα εγώ, μπορούν και αυτοί.
Αν επιθυμείς κάτι με όλη σου τη δύναμη, τελικά γίνεται. Είναι κάτι που κάνω πολύ στη ζωή μου, βάζω όλη μου την πίστη στα όνειρά μου.
Μιλώντας για μηνύματα, τι μήνυμα θα ήθελες να στείλεις στους ανθρώπους σε όλο τον κόσμο;
Η καλοσύνη δεν έχει όρια. Κάποιες φορές ένα απλό χαμόγελο από έναν άνθρωπο μπορεί να σου φτιάξει την ημέρα. Θέλω να καταλάβουν οι άνθρωποι -και κυρίως οι γυναίκες- ότι αν συνεργαστούμε, μπορούμε να κάνουμε μαζί αυτόν τον πλανήτη ένα καλύτερο μέρος, ότι υπάρχει χώρος για όλους και ότι δεν είναι όλα ανταγωνισμός. Ωστόσο, ακόμη και αν είναι, ο ανταγωνισμός είναι κάτι όμορφο, το οποίο αναδεικνύει τη διαφορετικότητα και τη μοναδικότητα. Υπάρχει λοιπόν χώρος για όλους τους ανθρώπους και τα όνειρά τους. Αν ήμασταν όλοι ίδιοι, θα ήταν σίγουρα βαρετό. Γι’ αυτό, αγκαλιάστε αυτό που είστε και τους στόχους σας αγνοώντας τα κακόβουλα σχόλια που ακούτε. Είμαι σίγουρη ότι μπορείτε να τα καταφέρετε. Απλώς, πιστέψτε στον εαυτό σας.
