Ο κόσμος μου είναι γεμάτος από φίλες που πηγαινοέρχονται. Για να χαλαρώσουμε δεν συζητάμε πια για ψώνια, αλλά για ταξίδια. Η Πηνελόπη έχει δοκιμάσει όλες τις low cost αεροπορικές, «πετάω με ό,τι έχει φτερά», λέει. Η Σταυρούλα γυρίζει τον κόσμο μόνη της και κοιμάται στους καναπέδες του couch surfing. H αδερφή μου μαζί με τη Βαρβάρα οργώνουν την Ευρώπη με τα ποδήλατα και έχουν διανυκτερεύσει ακόμα και σε κοντέινερ. Η Νικολέτα με τις φίλες της πήγαν Σαββατοκύριακο στη Ρώμη γιατί είχαν γενέθλια να γιορτάσουν και τους έβγαινε πιο φθηνά από την Αθήνα.
Οι γυναίκες δεν περιμένουν πια τον ιδανικό εραστή με το κοσμοπολίτικο στυλ για να απολαύσουν αυτό που τους αξίζει. Βγάζουν εισιτήρια και φεύγουν μόνες τους όποτε μπορούν. Άραγε οι άνδρες νιώθουν την ίδια ανάγκη για εξερεύνηση; Προφανώς σε μικρότερο βαθμό, ίσως ανάλογα με την προσωπικότητα του καθενός και σίγουρα όχι τόσο επιτακτικά όσο εμείς. Ένας εργένης φίλος μου που δεν θέλει καθόλου να μετακινείται, μου έλεγε ότι είναι αδύνατον να κάνει σχέση γιατί το πρώτο που ρωτάνε όλες οι κοπέλες είναι αν του αρέσουν τα ταξίδια. Μόλις ακούν όχι, η συζήτηση τελειώνει.
Για το φύλο μας αποτελεί μία νέα κατάκτηση, όπως ήταν κάποτε η ψήφος ή η εργασία. Πρακτικά είμαστε η πρώτη γενιά γυναικών που μπορεί να φύγει στο εξωτερικό χωρίς να κινδυνεύει να της επιτεθούν άνδρες ή να την κακοχαρακτηρίσουν. Επίσης είμαστε η πρώτη γενιά που έχει τα δικά της χρήματα για να εκπληρώνει τα δικά της όνειρα, χωρίς να δίνει λογαριασμό σε κανέναν. Οι ρομαντικές αποδράσεις των ερωτευμένων θα είναι πάντα το ιδανικό μας, αλλά, ειλικρινά, ο ήλιος που ανατέλλει πάνω από τη Σαχάρα έχει κάθε μέρα το ίδιο χρώμα.
«Οι γυναίκες, τα τελευταία χρόνια, είναι πολύ επικεντρωμένες στη βελτίωση του εαυτού τους», μας λέει η ψυχολόγος -ψυχοθεραπεύτρια γκεστάλτ Ειρήνη Γεωργίου. «Στα σεμινάρια αυτοβελτίωσης που κάνουμε το 90% των συμμετοχών είναι γυναίκες, το ίδιο και οι θεραπευόμενοι στις συνεδρίες. Επιλέγουν πολύ συνειδητά να φροντίζουν τον εαυτό τους, να ακούν τις ανάγκες τους, να κάνουν μαθήματα, να γίνονται καλύτερες».
Το ταξίδι είναι …μία εσωτερική ανάγκη για χαρά την οποία δεν μπορούμε να φέρουμε στη ζωή μας με άλλο τρόπο… καταφεύγουμε στην περιπλάνηση ή σε άλλες απολαύσεις, στην ουσία αναζητώντας την παιδική ηλικία που δεν έχουμε ζήσει.
Η αλήθεια είναι βέβαια ότι πολλές από εμάς έχουν θέσει τα ταξίδια στην κορυφή των προτεραιοτήτων τους και κανονίζουν την υπόλοιπη ζωή τους αναλόγως. Αν λειτουργούν όπως εγώ, τότε ίσως παθαίνουν και εμμονές με διάφορες εικόνες. Η πρώτη μου νομίζω ήταν με την Πέτρα που είχα δει στον Ιντιάνα Τζόουνς και δεν ησύχαζα μέχρι να την επισκεφτώ. Πριν από 20 ή 30 χρόνια δεν τολμούσα να πάω ως γυναίκα μόνη στη Μέση Ανατολή, οπότε περίμενα την κατάλληλη ευκαιρία μέχρι το 2004 που συγχρονίστηκα με την αγαπημένη μου φίλη Νάνσυ. Με την ίδια αδημονία πήγα στην Πιάτσα Σαν Μάρκο, στην Πλάθα Μαγιόρ και στην Γκραν Πλας, αλλά μου μένουν μερικές πλατείες ακόμη. Το μαρτύριο του Σίσυφου είναι ότι όσο κατακτώ τους στόχους μου, τόσο μακραίνει η λίστα. Πώς γίνεται να μην έχω δει τις Πυραμίδες; Να μην έχω πετάξει με αερόστατο πάνω από την Καππαδοκία; Πότε θα επισκεφτώ το Ερμιτάζ; Για να μην πω, για τους πιο μακρινούς προορισμούς τους οποίους έχω βγάλει από το μυαλό μου προκειμένου να τελειώσω (εδώ γελάμε) με τους κοντινούς.
Το περιεχόμενο του κεφαλιού μου μοιάζει με προσπέκτους ταξιδιωτικού γραφείου.
Είναι γεμάτο πολύχρωμες εικόνες, πτήσεις, ενδιάμεσους σταθμούς, ναύλους και αναλυτικούς καταλόγους ξενοδοχείων με την τοποθεσία, τα αστέρια και τις τιμές. Βρήκες φθηνά εισιτήρια για Πορτογαλικές Αζόρες μέσω Σαρδηνίας, αλλά πρέπει να μείνεις μία νύχτα; Εγώ θα σου πω πού θα πας. Δεν έχω βρεθεί ποτέ, αλλά έχω βγάλει πλήρες προγραμματάκι μήπως χρειαστεί. Εντάξει, δεν με λες και νορμάλ. Πρέπει πάντα να έχω στα χέρια μου τα εισιτήρια για τα τρία επόμενα ταξίδια. Όχι μόνο επειδή τα αγοράζω εγκαίρως ώστε να πετύχω καλές τιμές αλλά κυρίως γιατί δεν μπορώ να κάνω αλλιώς. Δεν γίνεται. Δεν υπάρχω. Αν δεν έχω οργανώσει ήδη τα τρία επόμενα δρομολόγιά μου, μία είναι η λύση: να τα οργανώσω τώρα.
Η κατάσταση αυτή, βέβαια, δεν είναι βιώσιμη. Το να φτιάχνεις ταξιδιωτικούς οδηγούς στο μυαλό σου είναι καλό τρικ για να ξεφεύγεις από την πραγματικότητα και να τρέφεσαι με ωραίες εικόνες καθώς κινείσαι σε μία όχι και τόσο όμορφη πόλη. Το να κολλάνε όμως αυτές οι εικόνες σαν τσίχλες στον εγκέφαλό σου μέχρι να πραγματωθούν, είναι κουραστικό. Μοιάζει με εθισμό σε μία ουσία την οποία πρέπει οπωσδήποτε να εξασφαλίσεις για να νιώσεις το «χάι». Άλλωστε και οι ορμόνες της ευτυχίας που εκκρίνονται όταν ανακαλύπτουμε έναν καινούριο τόπο δημιουργούν ένα φυσικό χάι, αυτό που αναζητούμε ξανά και ξανά μόλις τελειώσει η περιπέτεια. Το πρόβλημα είναι ότι μετά αρχίζει το σύνδρομο στέρησης, όπως τότε στο lockdwon που ήταν αληθινός εφιάλτης για όσους τρέφονται ψυχικά με τις αποδράσεις. Το ίδιο μπορεί να συμβεί όταν δεν έχουμε τα χρήματα ή την υγεία μας για να μετακινηθούμε. Και κάπως έτσι όλα τα αγαθά της ζωής αποκτούν ακόμα μεγαλύτερη αξία επειδή αποτελούν τις προϋποθέσεις για να ταξιδεύουμε.
«Τα ταξίδια είναι υπέροχα, είναι μία από τις χαρές της ύπαρξης και είναι πολύ υγιές να τα απολαμβάνουμε», λέει η ψυχολόγος. «Αν όμως κάποιος τα κυνηγάει με άγχος που τον καθιστά δυσλειτουργικό, τότε μπορούμε να δώσουμε κάποιες ερμηνείες. Πιθανόν να πρόκειται για μία ηδονιστική προσωπικότητα που έλκεται περισσότερο από τις εφήμερες απολαύσεις και όχι τόσο από το να χτίσει μια πορεία με δομή, με πλαίσιο, σύμφωνα με τις προσδοκίες της κοινωνίας. Αν το ταξίδι συνοδεύεται από την ανάγκη να το επιδείξουμε, μπορεί να συνδέεται με ναρκισσιστικά χαρακτηριστικά της προσωπικότητας. Θέλουμε μέσα από αυτό να αποδείξουμε ότι είμαστε οι καλύτεροι ή οι πιο τολμηροί. Δεν μας αρκεί το Παρίσι, θέλουμε να πάμε για σαφάρι στην Αφρική γιατί μία τέτοια εμπειρία θα μας κάνει να νιώσουμε ιδιαίτεροι, μοναδικοί, ανώτεροι.
Το ταξίδι είναι συγχρόνως ένας τρόπος να ξεφεύγουμε από την καθημερινότητα. Είναι μία εσωτερική ανάγκη για χαρά την οποία δεν μπορούμε να φέρουμε στη ζωή μας με άλλο τρόπο. Eχει και την έννοια του παιχνιδιού. Μπορεί σαν παιδιά να μη μας επιτράπηκε να παίξουμε αρκετά, να νιώσουμε ξεγνοιασιά στη ζωή μας. Eτσι, στην ενήλικη ζωή μπορεί να επιστρέφουμε σε αυτή την ανάγκη καταφεύγοντας στην περιπλάνηση ή σε άλλες απολαύσεις.
Στην ουσία αναζητούμε την παιδική ηλικία που δεν έχουμε ζήσει. Άλλες φορές μπορεί να έρχεται σαν εντολή από τους γονείς που μας έμαθαν ότι πρέπει να ταξιδεύουμε. Ή το αντίθετο, επειδή εκείνοι δεν έφευγαν ποτέ, εμείς βαλθήκαμε να γυρίσουμε τον κόσμο».
Oπως η ιστορικός Λένα Διβάνη, την οποία θαυμάζω για τις μακρινές και περιπετειώδεις διαδρομές της. Στην παρουσίαση του βιβλίου της «Τι έμαθα περπατώντας στον κόσμο» εξήγησε ότι μεγάλωσε με έναν πατέρα που θεωρούσε ότι ο Βόλος είναι η ωραιότερη πόλη που υπάρχει, κι ας μην είχε δει άλλες. Η ίδια, μόλις ενηλικιώθηκε, αγόρασε ένα εισιτήριο Interrail και έκανε τον γύρο της Ευρώπης μένοντας σε youth hostel και τρώγοντας σάντουιτς, στην καλύτερη περίπτωση. Η δική μου περίπτωση υπάγεται στην άλλη κατηγορία, αυτή με τους γονείς που έχουν ταξιδέψει σε χώρες στις οποίες ίσως να μην καταφέρω ποτέ να φτάσω και μπορεί να αφιερώσω μια ζωή προσπαθώντας να τους ξεπεράσω. Eχει νόημα; Ποιος νοιάζεται, αναρωτιέμαι.
Oλοι συμφωνούμε ότι κάθε φορά που περνάς τα σύνορα γεμίζεις τις μπαταρίες σου, όταν όμως επιστρέφεις τα προβλήματα είναι πάλι εκεί. «Είναι σαν να βγάζεις το κεφάλι σου έξω, να παίρνεις μια ανάσα και μετά να κάνεις πάλι μακροβούτι. Αποτελεί έναν πολύ ωραίο τρόπο να διαχειριστεί κανείς τα θέματά του. Μπορεί ωστόσο να μην τον ικανοποιεί αυτή η αντιμετώπιση και να θέλει ν’ αλλάξει. Σ’ αυτήν την περίπτωση επικεντρωνόμαστε στο κομμάτι που μοιάζει με μακροβούτι, και προσπαθούμε να δουλέψουμε πάνω σε όσα μας πιέζουν, όχι μόνο εξωτερικά αλλά και εσωτερικά». Νομίζω ότι βελτιώνοντας την πίεση της φάσης κάτω από το νερό, θα μάθουμε γενικώς να κολυμπάμε καλύτερα. Οπότε θα περνάμε πιο ωραία και στα ταξίδια μας.
Εικονογράφηση: Μαριάννα Βήτου
