«Δεν είναι δύσκολο να γνωρίσει κανείς τη Μελίνα. Το δύσκολο, είναι να ζήσει μαζί της, γιατί είναι δύσκολος άνθρωπος, απαιτητική και κακομαθημένη. Κάνει πολλά λάθη κι έχει πολλές φοβίες.» έλεγε η Μελίνα Μερκούρη για τον εαυτό της.
Ήταν η γυναίκα που περιφρόνησε τον σαφή ρόλο που είχε η γυναίκα εκείνη την εποχή και με την άγρια ομορφιά της και τον εκρηκτικό χαρακτήρα της, απέδειξε πως υπάρχει και μια άλλη κατηγορία γυναικών, αυτές που είναι ανεξάρτητες, δυναμικές ελεύθερες και απεχθάνονται το γάμο.
Τη βάφτισαν Αμαλία-Μαρία και γεννήθηκε στην Αθήνα στις 18 Οκτωβρίου 1920 στο σπίτι του παππού της και δημάρχου της Αθήνας, Σπύρου Μερκούρη. Πατέρας της ήταν ο Σταμάτης Μερκούρης επίσης πολιτικός. Οι γονείς της χώρισαν όταν εκείνη ήταν τριών ετών και μεγάλωσε στο σπίτι της γιαγιάς της από τη μεριά της μητέρας της.
Αυτό που δεν μπορούσε να ανεχθεί ήταν η διαφορά ανάμεσα στους άνδρες και τις γυναίκες της εποχής. Από τη μια μεριά, οι άνδρες, δυναμικοί και κοινωνικοί κι από την άλλη οι γυναίκες, σιωπηλές και υποταγμένες. Μέσα της έλεγε πως « Εγώ μια μέρα θα ζήσω διαφορετικά από αυτές.»
Ο κρυφός γάμος
Στα 17 της παντρεύεται κρυφά έναν θαυμαστή της, τον Πάνο Χαροκόπο, που της έχει υποσχεθεί ότι θα της επιτρέψει να σπουδάσει ηθοποιός. Έτσι, σπουδάζει στο Εθνικό Θέατρο ενώ η Ελλάδα ζει τη Γερμανική Κατοχή. Ο πατέρας της και ο αδερφός της είναι στην αντίσταση, η ίδια όμως είναι αφοσιωμένη στις σπουδές της και δεν αναπτύσσει αντιστασιακή δράση. Αργότερα, θα εξομολογηθεί πως είναι το μόνο πράγμα για το οποίο μετάνιωσε.
Μετά την κατοχή αρχίζει την θεατρική της καριέρα. Εντάσσεται στο θίασο του Εθνικού αλλά αποθεώνεται και ως πρωταγωνίστρια του Κουν.Τότε είναι που ο Μιχάλης Κακογιάννης την εμπιστεύεται και της δίνει το ρόλο της Στέλλας, στην ομώνυμη ταινία, η οποία ήταν και μια τεράστια επιτυχία.Ήταν ένας ρόλος κομμένος και ραμμένος στα μέτρα της.
«Στέλλα» , η ελεύθερη γυναίκα
«Στη Στέλλα, ανακάλυψαν οι Κάννες ένα καινούριο είδος γυναίκας, αυτής που πληρώνει τα σπασμένα των αποφάσεών της και δεν το σκάει, δεν τα ρίχνει στους άλλους» εξομολογείται αργότερα η ενδυματολόγος της Ντένυ Βαχλιώτη. Το 1955 η Μελίνα μαγνητίζει όλα τα βλέμματα και θεωρείται σίγουρη νικήτρια. Τα προγνωστικά όμως ανατρέπονται και χάνει το βραβείο.
Η Μερκούρη, μπορεί να μην κέρδισε το έπαθλο, όμως εκείνη τη νύχτα, γνώρισε τον άντρα της ζωής της, τον Ζιλ Ντασέν. Στο πρόσωπό του βρήκε ένα σύντροφο τόσο στη ζωή όσο και στην τέχνη.
«Ποτέ την Κυριακή», Η πόρνη που δεν είχε ταρίφα
Στο Ποτέ την Κυριακή η Μελίνα ενσαρκώνει την Ίλια. Η ταινία έγινε παγκόσμια επιτυχία και η πρωταγωνίστρια, πρέσβειρα της Ελλάδας στο εξωτερικό. Το 1960 η Μελίνα Μερκούρη μοιράζεται το βραβείο γυναικείας ερμηνείας με τη Ζαν Μωρό. «Τα παιδιά του Πειραιά» ξεσήκωσαν τις Κάννες. «Αν για κάτι είμαι περήφανη, αυτό είναι το Ποτέ την Κυριακή» έλεγε η πρωταγωνίστρια. Λέγεται πως εκείνο το βράδυ στο γλέντι που έγινε για πρώτη φορά η Ευρώπη γλεντάει ελληνικά και μαθαίνει τη λέξη «κέφι».
«Φαίδρα», μια γυναίκα που διεκδικεί αυτά που θέλει
Μια σκηνή της ταινίας στην οποία συμπρωταγωνιστεί με τον Άντονι Πέρκινς, γυρίζεται μέσα στο Βρετανικό Μουσείο, δίπλα στα γλυπτά. Εκεί κατάλαβε πως σκοπός της ζωής της είναι τα μάρμαρα αυτά, να επιστρέψουν στην Ελλάδα. «Tα μάρμαρα του Παρθενώνα είναι η περηφάνια μας. Είναι η ταυτότητά μας. Είναι ότι μας συνδέει με το ελληνικό θαύμα. Είναι δημιουργίες συνώνυμες με τις έννοιες της δημοκρατίας και της ελευθερίας.» δήλωσε αργότερα κατά τη διάρκεια του πολύχρονου αγώνα της.
«Illya Darling», η παράσταση και το Μανιφέστο κατά της Χούντας
Τον Απρίλιο του 1967 η Μελίνα Μερκούρη ανεβάζει στο Μπροντγουέι το διασκευασμένο «Ποτέ την Κυριακή». Την ημέρα που η Μερκούρη μαθαίνει ότι στην Ελλάδα έγινε πραξικόπημα, σταματάει την παράστασή της και απευθύνεται προς τους θεατές: «Σήμερα στην πατρίδα μου, έγινε κάτι τρομερό, η Ελλάδα έχει δικτατορία. Πρέπει να πω ότι σε αυτό έχει ευθύνη και η κυβέρνησή σας. Εσείς όμως είστε δημοκρατικός λαός και είμαι βέβαιη ότι θα μας βοηθήσετε να το ξεπεράσουμε».
Οι Συνταγματάρχες την ανακήρυξαν εχθρό του λαού & της αφαίρεσαν το διαβατήριο
Οι δηλώσεις της κάνουν το γύρο του κόσμου: «Ζητώ από τις ΗΠΑ να εμπνεύσουν στον κόσμο ηθική κυβέρνηση, οικονομικό και πολιτικό εμπάργκο θα γονάτιζε τη δικτατορία. Καλώ τις ΗΠΑ να αντιμετωπίσουν αυτό τον φασισμό. Ζήτω η Δημοκρατία παντού.»
Η Δικτατορία των Συνταγματαρχών της αφαίρεσε την Ελληνική υπηκοότητα. Η απάντησή της είναι η ακόλουθη: «Γεννήθηκα Ελληνίδα και θα πεθάνω Ελληνίδα. Κανείς δε μπορεί να μου στερήσει την ελληνική υπηκοότητα. Ο κ. Παττακός και οι τέσσερις συνταγματάρχες, γεννήθηκαν φασίστες και θα πεθάνουν φασίστες. Αν θέλουν να με κάνουν Ζαν Ντ’Αρκ δικαίωμά τους».
Η πολιτική καριέρα και το Υπουργείο Πολιτισμού
Μετά την πτώση της Χούντας, η εξορία τελειώνει για τη Μελίνα Μερκούρη. Εντάσσεται στο ΠΑΣΟΚ και σύμφωνα με εντολή του Ανδρέα Παπανδρέου, κατεβαίνει υποψήφια στη Β’ Πειραιά. Το 1977 η Μερκούρη εκλέγεται βουλευτής συγκεντρώνοντας μόνη της, τους διπλάσιους ψήφους από όσους πήραν όλοι οι υποψήφιοι μαζί στην συγκεκριμένη περιφέρεια.
Το 1981 η Μελίνα ορκίζεται Υπουργός Πολιτισμού και κρατά τη θέση αυτή για περίπου 8 χρόνια. Το πέρασμά της από εκεί, λαμπρό.Έθεσε τις βάσεις για το Μουσείο της Ακρόπολης αλλά και την επιστροφή των μαρμάρων. Για την επιστροφή των γλυπτών δε, η ίδια είπε: «Είμαι βέβαιη ότι τα μάρμαρα θα επιστρέψουν στην πατρίδα τους όσο ζω. Αλλά ακόμα κι αν έρθουν όταν θα έχω φύγει, εγώ τότε θα ξαναγεννηθώ».
Στις 6 Μαρτίου 1994 η Μελίνα Μερκούρη άφησε την τελευταία της πνοή στο νοσοκομείο Μεμόριαλ της Νέας Υόρκης. Ήταν η πρώτη γυναίκα στην Ελλάδα που κηδεύτηκε με τιμές Πρωθυπουργού.
