Η φράση «κουβαλάω μέσα μου τη μητέρα και τον πατέρα μου» δεν είναι, τελικά, μόνο μεταφορική. Η επιστήμη εδώ και δεκαετίες μελετάει το ζήτημα της μεταφοράς κυττάρων από ξένους οργανισμούς στον δικό μας, προσπαθώντας να διευκρινίσει με ποιον τρόπο επηρεάζουν τη λειτουργία του και αν μπορούν να αξιοποιηθούν σε άλλους τομείς, όπως η θεραπεία ασθενειών.
Σύμφωνα με την Katherine J. Wu, επιστημονική συντάκτρια του The Atlantic, που πραγματοποίησε μία μεγάλη έρευνα γύρω από το θέμα, η πρώτη φορά που κάποιος εντόπισε ξεκάθαρα την παρουσία ξένων, λειτουργικών κυττάρων σε έναν οργανισμό ήταν στα 70s η επιστήμονας Diana Bianchi, η οποία παρατήρησε στην εξέταση ενός θυρεοειδούς αδένα που ανήκε σε γυναίκα μία σειρά από χρωμοσώματα Υ: Μέρος του αδένα της, ήταν δηλαδή ανδρικός. Αυτό είχε συμβεί εξαιτίας μίας εγκυμοσύνης της γυναίκας, καθώς από το αρσενικό έμβρυο είχαν μετακινηθεί κάποια κύτταρα τα οποία σκόρπισαν στο σώμα της και με κάποιο τρόπο προσαρμόστηκαν στα όργανά της. Η Bianchi, σήμερα διευθύντρια του Ινστιτούτου Eunice Kennedy Shriver, το οποίο ασχολείται με την παιδική υγεία και την ανάπτυξη, δηλώνει ξεκάθαρα πως ο θυρεοειδής αδένας αυτής της γυναίκας μετασχηματίστηκε χάρη στα κύτταρα του εμβρύου.
Πλέον επιστήμη γνωρίζει με σιγουριά ότι κάθε φορά που ένα έμβρυο εμφυτεύεται σε μία μήτρα και ξεκινάει να μεγαλώνει επηρεάζει το σώμα που το φιλοξενεί, καθώς κύτταρά του διαχέονται σε αυτό ήδη από την 4η ή 5η εβδομάδα ανάπτυξης. Αυτά τα ξένα κύτταρα μπορούν να περάσουν σε οποιοδήποτε όργανο του σώματος, από την καρδιά ως τον εγκέφαλο, να παραμείνουν εκεί για πάντα και να προσαρμοστούν γενετικά στο άτομο που τα φιλοξενεί. Αυτή η διαδικασία, που ονομάζεται μικροχιμαιρισμός, μοιάζει σύμφωνα με την καθηγήτρια Γενετικής και Ρευματολογίας J. Lee Nelson, με μία ιδιότυπη μεταμόσχευση.
Η μεταφορά κυττάρων λειτουργεί, βέβαια, αμφίδρομα. Μέσω του πλακούντα, το έμβρυο γίνεται αποδέκτης μητρικών κυττάρων, τα οποία μπορεί να παραμείνουν στον οργανισμό του για πάντα. Αυτές οι γενετικές ανταλλαγές συνεχίζονται από σώμα σε σώμα, μέσω των κυήσεων, κι έτσι η κυτταρική εικόνα ενός ανθρώπου μπορεί να συντίθεται από κομμάτια πολλών συγγενών του, όπως τα αδέλφια του, οι παππούδες του, ακόμα και οι θείοι του. Κάπως έτσι, λοιπόν, κουβαλάμε μέσα μας όλη την οικογένειά μας. Σε πρακτικό επίπεδο, αυτό σημαίνει ότι τα μικροχιμαιρικά κύτταρα δύνανται να επηρεάζουν το γονιδίωμα του ανθρώπου που τα φιλοξενεί, με ό,τι αυτό συνεπάγεται.
Μία μερίδα των επιστημόνων έχει επικεντρώσει την έρευνά της στον τρόπο με τον οποίο αυτά τα κύτταρα μπορούν να προκαλέσουν αντιδράσεις στο σώμα του ξενιστή τους, επηρεάζοντας το ανοσοποιητικό του σύστημα, την επιτυχία μίας εγκυμοσύνης, ακόμα και τη συμπεριφορά του ατόμου. Μία άλλη μερίδα επιμένει ότι η συγκέντρωση αυτών των κυττάρων είναι μικρή σε κάθε οργανισμό, με αποτέλεσμα να μη γίνεται καν να εντοπιστούν εύκολα, πόσο μάλλον να μελετηθούν.
Καθώς η έρευνα συνεχίζεται σε πολλά μέρη ανά τον κόσμο, είναι άκρως πιθανό να ανακαλυφθούν νέα πράγματα για το πώς λειτουργεί ο οργανισμός μας με βάση ξένα σώματα, χωρίς καν αυτό να έχει περάσει ποτέ από το μυαλό μας. Ένα τέτοιο παράδειγμα σχετίζεται με τη μεταμόσχευση οργάνων και ίσως η μελέτη του εμβρυομητρικού μικροχιμαιρισμού να μας δώσει κάποτε απαντήσεις σχετικά με το γιατί κάποια σώματα ανέχονται καλύτερα τυχόν μεταμοσχευμένα όργανα που προέρχονται π.χ. από τη μητέρα και όχι από τον πατέρα.
Προς το παρόν, στα πειράματα των ερευνητών σε ποντίκια, φαίνεται πως τα ξένα κύτταρα της μητέρας βελτιώνουν το ανοσοποιητικό σύστημα των εμβρύων. Με αυτό το δεδομένο, είναι άκρως πιθανό ότι ξένα κύτταρα που προϋπάρχουν σε έναν οργανισμό μπορούν να καθορίσουν την επιτυχία μίας εγκυμοσύνης με διάφορους τρόπους, είτε βοηθώντας τον οργανισμό να διατηρήσει τα έμβρυα και να τα μεγαλώσει, είτε προκαλώντας μία σειρά από επιθέσεις σε αυτά. Στην περίπτωση που ισχύει το πρώτο σενάριο, τότε ανοίγονται δεκάδες πόρτες για τη θεραπεία αυτοάνοσων ασθενειών.
Τελικά, η φράση «ξένο σώμα» μπορεί έχει και θετικό πρόσημο, ωστόσο μέχρι η επιστήμη να φτάσει στο επίπεδο να μιλήσει με συγκεκριμένα επιστημονικά δεδομένα, είναι πιθανό πως θα περάσουν αρκετά χρόνια. Σημασία έχει πως προχωράει και καθημερινά προσπαθεί να μας δώσει απαντήσεις που θα βελτιώσουν την ποιότητα ζωής μας και θα μας κάνουν να καταλάβουμε καλύτερα ποιοι είμαστε, από πού προερχόμαστε και τι μπορούμε να γίνουμε.
με πλητοφορίες από το thatlantic.com
