Οι τέσσερεις γυναίκες που παρουσιάζουμε ξεκίνησαν τη δική τους εταιρεία από το μηδέν και πέτυχαν. Κάνοντας τη λέξη «αυτοδημιούργητος» να αλλάξει φύλο.
Από τον Θανάση Διαμαντόπουλο
Σύμφωνα με το Forbes από τους 2668 δισεκατομυριούχους του πλανήτη, οι 327 είναι γυναίκες και οι περισσότερες από αυτές κληρονόμοι. Εξ αυτών, οι 101, δηλαδή λίγο λιγότερο από μία στις τρεις, τα κατάφεραν μόνες τους. Παραδόξως οι περισσότερες (45) προέρχονται από την Κίνα και δεύτερες με μόλις 24, έρχονται οι ΗΠΑ. Στην Ελλάδα δεν καταφέραμε να βρούμε παρόμοια στατιστικά στοιχεία.
Αυτό που μπορούμε να πούμε μετά βεβαιότητας, όμως, είναι ότι η γυναικεία επιχειρηματικότητα βρήκε τις ρίζες της όχι μόνο στην άνοδο του φεμινισμού, αλλά και στις συνθήκες που διαμόρφωσε η οικονομική κρίση στην Ελλάδα. Πολλές φορές, μάλιστα, «γεννήθηκε» στις στάχτες της πτώχευσης της ανδρικής επιχειρηματικότητας.
Διαβάστε παρακάτω τέσσερις περιπτώσεις πετυχημένης και αυτοδημιούργητης γυναίκας:
Ρία Βογιατζή, Elastic Architects
H ίδια ήθελε να γίνει γλύπτρια, κατάφερε όμως να κάνει κτίρια που μοιάζουν με γλυπτά. Ίδρυσε μαζί με τον Αλέξανδρο Ξένο, το 2003 τους Elastic Architects και ξεκινώντας από ένα υπόγειο στην Άνοιξη, έφτασαν να συνεργάζονται με τους μεγαλύτερους τουριστικούς κολοσσούς του πλανήτη.
Πώς πήρες την απόφαση να γίνεις αρχιτέκτονας;
H Τέχνη ήταν πάντοτε μέρος της ζωής μου καθώς ασχολήθηκα με την γλυπτική από μικρή ηλικία. Λατρεύω τις φόρμες, τις αναλογίες, την συμμετρία και η αρμονία των μορφών μου δημιουργεί απίστευτα συναισθήματα. Όμως, δεν τόλμησα ποτέ να διεκδικήσω την εκπαίδευση στην Καλών Τεχνών και οι πανελλήνιες εξετάσεις με οδήγησαν σε μια σχολή κοντά στην αρχιτεκτονική, αλλά όχι σε αυτήν. Έτσι σπούδασα πολιτικός μηχανικός ως πρώτο πτυχιο, το οποίο δεν με αντιπροσώπευε. Μια καλλιτεχνική φύση δεν μπορεί εύκολα να προσαρμοστεί με νούμερα και λογική σκέψη. Εργάστηκα ως επιβλέπων μηχανικός σε κατασκευές παράλληλα με τις σπουδές μου, έχοντας μάλιστα κάποια στιγμή μέχρι και 13 ταυτόχρονα εργοτάξια.
Η απόφαση να σπουδάσω αρχιτεκτονική στο Μετσόβιο ως δεύτερο πτυχίο ήρθε με παρότρυνση ενός ανθρώπου που με γνωρίζει όσο κανείς άλλος, του Αλέξανδρου που σήμερα είναι και σύζυγος μου. Διάβασα πολύ σκληρά και έδωσα κατατακτήριες εξετάσεις για να μπω αρχιτεκτονική και ειλικρινά είναι η καλύτερη απόφαση που πήρα για το μέλλον μου, γιατί είναι ένα επάγγελμα που με κάνει πραγματικά ευτυχισμένη. Γιατί μπορώ να κάνω γλυπτική σε κτίριο, μέσα στο οποίο δημιουργούνται εμπειρίες και αναμνήσεις, είναι βιωματικό σε πολύ μεγαλύτερο βαθμό από τα γλυπτικά αντικείμενα που έκανα.
Τι σε έσπρωξε να ιδρύσεις το δικό σου γραφείο;
Δεν είμαι σίγουρη αν ήταν κάτι συγκεκριμένο, ίσως αυτή η απόφαση έχει να κάνει περισσότερο με την αυθόρμητη σκέψη ότι μπορώ να το κάνω πολύ καλά, μια αυτοπεποίθηση που υπήρχε μέσα μου χωρίς ενδοιασμούς αλλά και με άγνοια κινδύνου. Το πρώτο μου έργο ήταν σε συνεργασία με την ΠΑΕ ΑΕΚ στην οποία και έκανα μια αρχιτεκτονική πρόταση για το προπονητικό κέντρο με δυνατό concept γεμάτο συναίσθημα και ιστορία για αυτήν την μοναδική ομάδα. Μια αρχιτεκτονική προσέγγιση πολύ διαφορετική από αυτά που υπήρχαν τότε στην βιομηχανία του ποδοσφαίρου, η οποία και έτυχε πολύ μεγάλης αναγνώρισης. Ήταν και πάλι η γλυπτική που οδήγησε το έργο αυτό αλλά με πολύ μελέτη και πολλά ταξίδια σε παρόμοια κέντρα ώστε να σχεδιαστεί ένα άρτιο, λειτουργικό αλλά και μοναδικό κέντρο. Αυτή ήταν και η αρχή βάσει της οποίας ξεκίνησα το δικό μου γραφείο, προσλαμβάνοντας συμφοιτήτριες μου για να βγάλω το έργο εις πέρας που τελικά οδήγησε και στην ίδρυση των ELASTIC.
Πότε και πώς ήρθε η επιτυχία;
Το προπονητικό κέντρο της ΑΕΚ, ήταν προφανώς ένα έργο με μεγάλη αναγνωρισιμότητα. Μέσα από αυτό ήρθε και η εξειδίκευση όπου και αναλάβαμε σπουδαία έργα όπως τα γραφεία της ΕΠΟ στο Γουδί κτλ. Στην συνέχεια ήρθε η κρίση και κάπου εκεί στην αρχή της κρίσης ήρθαν και τα ξενοδοχεία. Μια μοναδική ευκαιρία να σχεδιάσω ξενοδοχείο για την καλύτερη και πιο σημαντική αλυσίδα ξενοδοχείων στον κόσμο την Αman resorts. Με πρώτο εγχείρημα στο Μαυροβούνιο, όπου με πάθος και πολύ επιμονή καταφέραμε να πάρουμε την μελέτη ως Αman architects για τις βίλες του Αman sveti stefan.
Σήμερα έχουμε στο ενεργητικό μας μελέτες για τα Αman σε Βενετία, Κροατία, Μαυροβούνιο, Τοσκάνη, Αμερική, Δομινικανή Δημοκρατία και Μεξικό. Αυτό μας καταξίωσε ως ένα διεθνές αρχιτεκτονικό γραφείο και πια αναλαμβάνουμε έργα σε όλο τον κόσμο με την Οne n’only, Four seasons, Banyan tree, Nobu, The edition κτλ. Πλέον ανταγωνιζόμαστε μεγάλα γραφεία του εξωτερικού με ίσους όρους ως design architects και πολλές φορές το ελληνικό γραφείο μας διαπρέπει!
Υπήρξαν δύσκολες στιγμές που έβαλαν σε δοκιμασία το επιχειρηματικό σου εγχείρημα;
Φυσικά πολλές απογοητεύσεις και κυρίως παγίδες. Δεν είναι εύκολος ο δρόμος που έχουμε επιλέξει, χρειάζεται ψυχραιμία και αισιοδοξία για μην χαθεί το πάθος και η αγάπη γι’ αυτό που κάνουμε. Σημαντικό είναι να κοιτάζουμε πάντα μπροστά και να χρησιμοποιούμε τα εμπόδια σαν έναυσμα για μεγαλύτερη προσπάθεια. Αυτό το έχω ήδη μάθει καλά και γι’ αυτό απολαμβάνω την δουλειά μου τόσο πολύ, γιατί είναι σαν ένα ποτάμι που σε παρασύρει σε ενα συναρπαστικό ταξίδι αρκεί να μπορέσεις να μείνεις στην επιφάνεια.
Είναι γεγονός ότι δραστηριοποιείσαι επαγγελματικά σε έναν αρκετά ανταγωνιστικό και ανδροκρατούμενο χώρο, πως αυτό λειτούργησε σε εσένα. Σε επηρεάσε, ίσως, αρνητικά;
Σε κάθε αρχή έργου μπαίνω σε μια συνάντηση ή σε ένα εργοτάξιο και ξέρω ότι πρέπει να κερδίσω τους συνεργάτες μου . Χρειάζεται επαγγελματισμός , συνέπεια, γνώση και αντίληψη για να σταθείς σε διεθνές επίπεδο και όταν αυτά υπάρχουν το φύλο δεν παίζει πια ρόλο.
Τι συμβουλή θα έδινες σε μια νέα γυναίκα που θέλει να ριχτεί στον στίβο της επιχειρηματικότητας;
Να μην φοβάται , ο φόβος είναι ο χειρότερος εχθρός και να προσπαθεί πολύ, σαν να μην υπάρχει όριο, να αντέχει τα δύσκολα για να μπορεί να απολαύσει τα όμορφα. Αλλά κυρίως θα της έλεγα να βάλει ψυχή σε ότι κάνει, γιατί εμείς οι γυναίκες είμαστε αστείρευτη πηγή έμπνευσης και δύναμης.
Έπειτα από μια μεγάλη καριέρα στην αρχιτεκτονική, όπου έχεις βοηθήσει πολλούς νέους, ποιο είναι το απόσταγμα της εμπειρίας σου για το πώς αντιμετωπίζει η κοινωνία τη γυναικεία επιχειρηματικότητα; Υπήρξε κάποια εξέλιξη;
Λατρεύω να έχω νέα παιδιά στο γραφείο, από μαθητές που θέλουν να δουν πως είναι το περιβάλλον εργασίας ενός αρχιτέκτονα, μέχρι νέους φοιτητές ή αρχιτέκτονες που έρχονται για να εξελιχθούν στον τομέα αυτόν. Θέλω να δώσω ευκαιρίες στα νέα παιδιά, ευκαιρίες που εγώ πάλεψα να αποκτήσω και ξέρω ότι άξιοι συνάδελφοι δεν κατάφεραν να έχουν. Πιστεύω πολύ στους νέους , ελπίζω σε αυτούς και ονειρεύομαι ότι θα δημιουργήσουν το μέλλον που χρειάζονται για να εξελιχθεί η κοινωνία μας και να δίνονται ίσες ευκαιρίες ανεξαρτήτως φύλου.
Ρούλα Μακρή, Φροντιστήρια Ρούλα Μακρή
Ξεκίνησε πριν από 35 χρόνια, άτυπα, ούσα πρωτοετής φοιτήτρια και έτσι μπήκε το “προσάναμμα” του πάθους που οδήγησε στο success story της στον χώρο της ιδιωτικής εκπαίδευσης.
Πότε ξεκίνησε η πρώτη σου επαφή με την εξάσκηση του επαγγέλματος της εκπαιδευτικού;
Η πρώτη επαφή μου με την εξάσκηση του επαγγέλματος μου ξεκίνησε πριν από 35 χρόνια, άτυπα από το πρώτο έτος του πανεπιστημίου που όντας φοιτήτρια, η αγάπη μου για την κατεύθυνση της εκπαίδευσης ως λειτούργημα για την κοινωνία (ιδιαίτερα για τον ευαίσθητο χώρο των παιδιών) αλλά και το όραμα μου να δημιουργήσω αποκλειστικά εγώ τις προϋποθέσεις για την καριέρα μου, με έφεραν να σπουδάζω και παράλληλα όλες τις ημέρες της εβδομάδας να κάνω ιδιαίτερα μαθήματα σε παιδιά.
Ποιο στοιχείο από εκείνη την εποχή λειτούργησε υπερβατικά όταν είχες αυτή τη διπλή δραστηριότητα;
Είναι γεγονός, τώρα που το φέρνω στην σκέψη μου, ότι το να κυνηγάς μία υποτροφία στο εξωτερικό και παράλληλα με ένα δανεικό αυτοκίνητο SIMCA να οργώνεις τις καθημερινές, συνοικίες του Βύρωνα, Παγκρατίου και Καρέα και τα σαββατοκύριακα να είσαι επίσης για ιδιαίτερα στα βόρεια προάστεια ήταν η απόλυτη έκρηξη δημιουργικής ενέργειας στην απόλυτη υπέρβαση της. Θεωρώ πως αυτό αποκωδικοποιήθηκε ως ικανότητα μου, μετά από χρόνια, όταν ένας καθηγητής μου, μου είπε πως διαθέτω τον συνδυασμό της θεωρητικής σκέψης με την ικανότητα της πρακτικής μαθηματικής σκέψης.
Πότε η επαγγελματική αυτή δραστηριότητα απέκτησε σταθερή και ολοκληρωμένη επιχειρηματική υπόσταση;
Με το τέλος των σπουδών μου αποφάσισα πως όλη αυτή η ανάγκη για προσφορά και μεταλαμπάδευση γνώσης στα παιδιά έπρεπε να έχει μία ενιαία προσέγγιση από την πλευρά μου ώστε να μπορώ να δίνω το μέγιστο της επιτυχίας στις προσπάθειες των μαθητών μου. Οπότε και ξεκίνησα την πρώτη μου επίσημη επιχειρηματική έναρξη με δύο αίθουσες στην οδό Ιλιάδος στο Παγκράτι σε ένα διαμέρισμα που το διαμόρφωσα οικοδιδασκαλείο Θεωρητικής αποκλειστικά κατεύθυνσης για αρχή. Ξεκίνησα 17 μαθητές που ήταν χωρισμένο σε δυο τάξεις και μαζί με μία συμφοιτήτρια μου δώσαμε τον καλύτερο μας εαυτό ώστε τα παιδιά να φέρουν το καλύτερο αποτέλεσμα στις εξετάσεις.
Υπήρξαν δύσκολες στιγμές στην πορεία σου ως γυναίκα, αλλά και ως επιχειρηματία που κλόνισαν αυτήν την επιχειρηματική απόφαση;
Ήρθαν τέτοιες στιγμές και πάντα θα έρχονται σε ανθρώπους που έχουν όραμα στη ζωή τους. Στα 26 μου έχοντας ξεκινήσει ενεργά την επιχείρηση μου, οικογενειακά προβλήματα υγείας του πατέρα μου που θα μπορούσαν να με αποσπάσουν από τους στόχους μου, αλλά βρήκα τη δύναμη που είχα μέσα μου (και πιστέψτε με όλοι την έχουμε) να αντιμετωπίσω αυτές τις δυσκολίες, πάντα αντλώντας δύναμη μέσα από τη δουλειά μου. Έχω μεγαλώσει μόνη μου δυο παιδιά και έχω στηρίξει με όλες μου τις δυνάμεις τους δυο μου γονείς. Μην ξεχνάμε πως οι πρώτοι φροντιστές μας είναι οι γονείς μας.
Έχοντας λοιπόν την απαιτούμενη στοχοπροσήλωση αντιμετώπισα και την επόμενη κρίση το 2012, όταν κλήθηκα να αντιμετωπίσω την οικονομική ανησυχία αλλά και δυσπραγία οικογενειών που είχα τα παιδιά τους μαθητές μου στα φροντιστήρια μας και ήμασταν σε μία αναπτυξιακή πορεία επενδύσεων ως επιχείρηση, τότε πάλι η λύση βρέθηκε μέσα από τη δουλειά μας ως κοινωνικό λειτούργημα. Η προσαρμογή των διδάκτρων μας στις τρέχουσες εκείνες οικονομικές συνθήκες (που από τότε δεν έχουν μεταβληθεί) ήταν η διατήρηση της επιχείρησης αλλά και στοιχείο που εκτιμήθηκε από του γονείς των παιδιών και αυτό γύρισε με θετικό πρόσημο στην επιχείρηση.
Είναι γεγονός ότι δραστηριοποιείσαι επαγγελματικά σε έναν αρκετά ανταγωνιστικό και ανδροκρατούμενο χώρο. Πώς λειτούργησε αυτό; Σε επηρέασε αρνητικά;
Σαφώς, όταν ξεκίνησα πριν από 35 χρόνια η κοινωνία δεν ήταν ακόμα τόσο ώριμη να αποδεχτεί την γυναικεία επιχειρηματικότητα όπως σήμερα, βέβαια σε επίπεδο απλής συναδερφικής σχέσης τα πράγματα ήταν πολύ πιο εύκολα, αλλά όταν οι ρόλοι αλλάξαν τότε αντιμετώπισα «συντηρητικές συμπεριφορές»που πιστέψτε με δεν ήταν ικανές να σταθούν εμπόδιο στους στόχους μου.
Έπειτα από 35 χρόνια στο χώρο της Μέσης Εκπαίδευσης και έχοντας γνωρίσει και βοηθήσει εκπαιδευτικά τόσα παιδιά ποιο θα μπορούσε να είναι το απόσταγμα αυτής της εμπειρίας σε σχέση με την κοινωνία και την αλλαγή στο πως βλέπει τη γυναικεία επιχειρηματικότητα;
Κοιτάξτε, οι μικρές ή μεγάλες αλλαγές μέσα στην κοινωνία γεννιούνται και περνάνε μέσα από την παιδεία, από τους μαθητές του χθες στους μαθητές του σήμερα για να μπορέσουμε να έχουμε καλύτερους μαθητές και ανθρώπους του αύριο. Από τότε που ξεκίνησα να διδάσκω (κάτι που το κάνω με μεγάλη αγάπη ακόμα και σήμερα), οι αλλαγές ανάμεσα στα δυο φύλα και το πως τα νεαρά αγόρια σέβονται και αναγνωρίζουν τα νεαρά κορίτσια είναι θεαματικές · από αυτό το μικρό αλλά ουσιαστικό δείγμα μπορούμε να καταλάβουμε γενικότερα την καλύτερη επαγγελματική συνύπαρξη των δυο φύλων αλλά και την άνοδο του γυναικείου φύλου στον επιχειρηματικό στίβο.
Στα φροντιστήρια μας πέρα από το βασικό στόχο της εκπαιδευτικής συνεισφοράς στην επιτυχία των μαθητών μας απώτερος στόχος μας είναι να βοηθήσουμε, ώστε όλα τα εφόδια που λαμβάνουν οι μαθητές μας να αξιοποιηθούν από εκείνους εξίσου το ίδιο και να αποτελέσουν ισότιμα μέλη της κοινωνίας, της επαγγελματικής αλλά και επιχειρηματικής τους σταδιοδρομίας.
Εύη Παπαδοπούλου, παγωτά Greche
H Eύη Παπαδοπούλου αποτελεί τρανταχτή απόδειξη του γεγονότος ότι μπορείς να σπουδάσεις κάτι εντελώς διαφορετικό από το επάγγελμα που θα διαπρέψεις σε επιχειρηματικό επίπεδο. Aποτέλεσμα του εγχειρήματος της, η αλυσίδα του χειροποίητου παγωτού Greche που έχει διακριθεί ως μία από τις καλύτερες της Αθήνας και έχει βραβευτεί στις 20 καλύτερες της Ευρώπης.
Πώς και πότε ξεκίνησε η επαφή σου με το παγωτό;
Το παγωτό ήταν για μένα κάποτε, και για τα παιδιά της γενιάς μου, η αξιολόγηση των επιτυχημένων καλοκαιρινών διακοπών, τότε σκασίλα μας αν οι τομάτες ήταν νόστιμες πέρα από κάθε σημερινή φαντασία και τα ψάρια φρέσκα και φτηνά, παγωτό σήμαινε τσούρμο παιδιά βράδυ στην πλατεία και γονείς που τρωγόπιναν με φίλους και σε άφηναν στην ελευθερία σου.
Αργότερα, η σχέση αυτή «πάγωσε», καθώς το παγωτό γινόταν όλα και πιο βιομηχανικό και ανούσιο, η ελευθερία είχε κατακτηθεί, και συνειδητοποίησα πως περνούσαν ολόκληρα καλοκαίρια χωρίς να φάω ούτε ένα παγωτό.
Με το παγωτό ξαναβρεθήκαμε στην Ιταλία, αρχικά στις τουριστικές τζελατερίες με τα πολύχρωμα βουνά, και σταδιακά, καθώς το γευστικό μου κριτήριο συνέχισε να εξελίσσεται, ανακάλυψα πως υπήρχε ένα άλλο είδος, το αληθινό gelato artigianale, που το έφτιαχναν εδώ κι εκεί κάποιοι σπουδαίοι gelatieri, καταξιωμένοι και σεβαστοί ο καθένας στη δική του πόλη. Αυτό το παγωτό ήταν κάτι διαφορετικό, η χαρά που μου έδινε συνδύαζε την παιδική ανάμνηση και την ώριμη γαστρονομική εμπειρία. Μαγεύτηκα.
Τα υπόλοιπα είναι γνωστά, αναζήτησα τους καλύτερους της Ιταλίας και με θάρρος τους ζήτησα να μου μάθουν τη δουλειά τους. Το δέχτηκαν με την προϋπόθεση πως η μαθητεία μου θα είναι cosa nostra.
Ποιο είναι το στοιχείο που έκανε την επιχείρηση σου να ξεχωρίσει;
Όταν άνοιξα το πρώτο κατάστημα, στην Ελλάδα δεν υπήρχε αληθινό gelato artigianale. Ωστόσο, θέλησα να πάω τα πράγματα ακόμα πιο μακριά: να φτιάξω ένα αυθεντικό χειροποίητο παγωτό ιταλικού τύπου, χρησιμοποιώντας κορυφαίες Ελληνικές και Ιταλικές πρώτες ύλες, με τη φιλοδοξία να ξεπεράσω σε γεύση και έμπνευση τους Ιταλούς δασκάλους μου, από πίστη στην υπεραξία των ελληνικών προϊόντων.
Πότε η επαγγελματική αυτή δραστηριότητά σου απέκτησε σταθερή και ολοκληρωμένη επιχειρηματική υπόσταση;
Όταν ανοίξαμε το πρώτο μας κατάστημα στο Σύνταγμα το 2015, ο κόσμος αρχικά υπέθεσε πως ήμασταν μια αλυσίδα της Ιταλίας που αποφάσισε να επεκταθεί στην Ελλάδα, κι αυτό γιατί είχαν προηγηθεί 5 χρόνια σκληρής προετοιμασίας, σε όλα τα επίπεδα, από την αναζήτηση των πρώτων υλών μέχρι την αισθητική του χώρου και της συσκευασίας. Θα έλεγα λοιπόν, από την πρώτη ημέρα λειτουργήσαμε με επιχειρηματική σοβαρότητα.
Υπήρξαν δύσκολες στιγμές στην πορεία σας ως γυναίκα αλλά και ως επιχειρηματίας ώστε να κλονίσουν ή να δοκιμάσουν αυτήν την επιχειρηματική απόφαση σου;
Δύσκολες στιγμές υπήρξαν πολλές και ακόμα και σήμερα δυσκολεύομαι να ξεχωρίσω ποιες από αυτές οφείλονταν στο ότι ήμουν γυναίκα, και ποιες στο ότι ήμουν νεόκοπη επιχειρηματίας. Εννοείται πως δεν κλονίστηκα ποτέ. Ήμουν απόλυτα αφοσιωμένη στο όραμά μου. Η μεγαλύτερη δυσκολία ήταν οι ενοχές πως οι ατέλειωτες ώρες δουλειάς που απαιτεί το στήσιμο μιας νέας επιχείρησης περιόριζαν πολύ τον χρόνο που αφιέρωνα εκείνη την εποχή στην μικρή μου κόρη. Αυτό με σκότωνε.
Τι πρέπει να αλλάξει για να δούμε περισσότερες γυναίκες επιχειρηματίες;
Στο μέρος του κόσμου που έχουμε την τύχη να ζούμε, παρά τις δυσκολίες, είμαστε θεωρητικά ελεύθερες να κυνηγήσουμε τα όνειρά μας. Οι στόχοι για μένα πρέπει να τεθούν σε επίπεδο συλλογικής κοινωνικής συνείδησης όπου οι γυναίκες πρέπει να αποενοχοποιηθούν από την φιλοδοξία να βγάλουν χρήματα, να είναι ηγέτες, να κάνουν πράγματα ριψοκίνδυνα. Αυτό. Τα αγόρια τρέχουν, πέφτουν, σκίζουν τα γόνατά τους και ξανασηκώνονται. Ε λοιπόν, το ίδιο κάνουν και τα κορίτσια.
Ποιο είναι το απόσταγμα της επιχειρηματικής σου εμπειρίας όσον αφορά το πώς βλέπει η κοινωνία τη γυναικεία επιχειρηματικότητα και το κατά πόσο έχει μεταβληθεί η κοινωνική στάση απέναντι της;
Χαίρομαι που βιώνω σημαντικές αλλαγές προς αυτή την κατεύθυνση. Θυμάμαι παιδί σαφώς υπήρχαν «γυναικεία» και «ανδρικά» επαγγέλματα, με το επάγγελμα του επιχειρηματία να είναι το πιο «ανδρικό» από όλα. Θα ήθελα να δω σύντομα με τον ίδιο τρόπο που η ελληνική οικογένεια βοηθάει οικονομικά τον γιο να ξεκινήσει τη δική του επιχείρηση, να κάνει το ίδιο και για την κόρη της.
Mαριέτα Καρπαθίου, ιδρύτρια Ergon Mykonos
Για μερικούς η εύρεση διεξόδου σε μια εποχή μεγάλης οικονομικής κρίσης είναι και η περίφημη “ευκαιρεία” που υπάρχει πίσω από κάθε πρόβλημα. Κάπως έτσι ξεκίνησε η Μαριέτα Καρπαθίου την εταιρεία Ergon που πουλάει χειροποίητα και ελληνοπρεπή έργα.
Πώς πήρες την απόφαση να κάνεις το ergon Μύκονος;
Κάποια πράγματα είναι πάνω απ τις δικές μας δύναμεις ή επιθυμίες και αποφασίζουν απο μόνα τους να γίνουν και εσύ απλά καλείσαι να τα ακολουθήσεις. Κάπως έτσι αισθάνομαι για το ξεκίνημα της ergon Mykonos.
Είχα μια εικόνα στο μυαλό μου για το ποιο ήθελα να είναι το αποτέλεσμα και ποια βασικά χαρακτηριστικά και αξίες θα ήθελα να έχει. Παραδόθηκα ολοκληρωτικά στο ταξίδι της διαδρομής, προσπαθώντας να απολαύσω κάθε του κομμάτι, ευχάριστο ή όχι και τόσο, μένοντας μόνο να δω εάν θα φτάσω στο στόχο, τον προορισμό ή θα ανακαλύψω κάποιον άλλον «τόπο» όπου θα θελήσω να ξεκουραστώ λίγο και εκεί. Χωρίς το ταξίδι ο προορισμός από μόνος του δεν εχει να σε διδάξει πολλά.
Έτσι το καλοκαίρι του 2015 χωρίς ιδιαίτερη σκέψη και χωρίς να έχω κάποια σχέση με τη Μύκονο, αποφάσισα ότι εκει θα γίνει ο νέος χώρος έκφρασης μου. Το ίδιο το project όπως και η “ιδέα” ήθελαν να βρουν τον χώρο και την σωστή στιγμή τους και απλά τον βρήκαν.
Το δε όνομα ‘ergon δήλωνε αυτό που είχα στο μυαλό μου και θα συνέχιζε στο μέλλον να εκφράζει εμένα όπως και την ομάδα της ‘ergon Mykonos. «Έργον», το αποτέλεσμα μιας εργασίας ,το δημιούργημα.
Τι σε έσπρωξε να ιδρύσεις τη δικιά σου επιχείρηση;
Ήμουν σε μια περίοδο αλλαγών και αναζήτησης, είχα ήδη ασχοληθεί με το αρχιτεκτονικό design, το οποίο ήταν κατι που λάτρευα και εξακολουθώ να αγαπάω, οπως και την δημιουργία ενός καταστήματος στην περιοχή της Λίνδου, στη Ρόδο, τόπο καταγωγής μου, με κοσμήματα εξ’ολοκλήρου φτιαγμένα στο χέρι, αλλά κάτι μου έλειπε.
Γνώριζα ότι ήθελα ένα χώρο όπου να μπορώ να εκφράσω την δημιουργικότητα μου όπως ήταν, χωρίς κριτική και χωρίς κανόνες από κάποιον άλλον ή απ’ το ίδιο το περιβάλλον στο οποίο βρισκόμουν. Ήθελα να μπορώ να κάνω τα δικά μου λάθη αλλά και να έχω τις δικές μου επιτυχίες, πράγμα που είχα ήδη αλλά αισθανόμουν ότι για το μεγάλο βήμα μου χρειαζόταν ένας νέος τόπος για να με «ξεκλειδώσει».
Ένα νεο εγχείρημα μεσα στην οικονομική κρίση, την οποία βίωνε η Ελλάδα εκείνη την περίοδο, που θα μπορούσε να έχει ένα χαρακτήρα υποστηρικτικό. Κάποιο κομμάτι μου εσωτερικά ‘φώναζε’ ότι ο μόνος τρόπος για να προχωρήσεις είναι να πας πίσω στις ρίζες σου και να πάρεις μαζί σου σε αυτή την πορεία επαγγελματίες, που η τέχνη τους, ενώ ήταν ταυτισμένη με την Ελλάδα, το επάγγελμα τους υπέφερε. Υφαντουργοί, πηλοποιοί, τεχνίτες δέρματος και υποδημάτων, κεραμοποιοί, μερικοί μόνο από αυτούς.
Και έτσι μέσα σε αυτές τις ανακατωμένες σκέψεις εγώ έβρισκα λογική και αντλούσα θάρρος και ξεκίνησα να ασχολούμαι με το ύφασμα του αργαλειού, το οποίο μεχρι τότε το έβρισκες στα τουριστικά ως υποδεέστερο προιόν. ‘Ηθελα να το απενοχοποίησω και να του βγάλω την ταμπέλα του ξεπερασμένου φολκλόρ ταγαριού και να το ξαναδημιουργήσω με νέους κανόνες, ένα υφαντό υπερήφανο και μοναδικό, πιο ελεύθερο χωρίς στερεότυπα.Πιστεύω ότι είναι βασικό μου χαρακτηριστικό η ελευθερία.
Ίσως αυτος να είναι και ο τρόπος με τον οποίο λειτουργεί και η ίδια η επιχείρηση, πιο ελεύθερο ως μοντέλο με δικούς της κανόνες. Προσπαθώ να βοηθήσω τους συνεργάατες μου σε κάθε τομέα να «δουν» και να καταλάβουν εμένα. Δεν ειναι εύκολο πάντα να κρατήσεις ισορροπίες, ώστε να μπορέσουν μετά και οι ίδιοι να λειτουργήσουν ελεύθερα, στον τομέα που έχουν αναλάβει.
Πότε και πώς ήρθε η επιτυχία;
Επιτυχία… δεν ξέρω, ήρθε; Θελω να πιστεύω και το έχω ανάγκη, ότι έχουμε ακόμη μεγάλο ταξίδι για να πετύχουμε αυτό που έχω εγώ όπως και η υπόλοιπη ομάδα της ‘ergon στο μυαλό μας.
Σίγουρα όμως σε αυτή μας την πορεία υπάρχουν μικρές επιτυχίες και μια από αυτές είναι ότι καταφέραμε να μείνουμε ενεργοί και δημιουργικοί στην δύσκολη περιόδο της πανδημίας .
Μέσα σε αυτά τα 2 χρόνια η ‘ergon όχι μόνο εξασφάλισε όλες τις θέσεις εργασίας και πρόλαβε να διασφαλίσει με γρήγορες κινήσεις και τους εξωτερικούς συνεργατες με αποφάσεις που εκείνη την στιγμή φάνταζαν ριψοκίνδυνες, αλλά κατάφερε να μεγαλώσει σαν εταιρία, να μεγάλωσει την οικογένεια της με νέες θέσεις εργασίας και να δημιουργήσει πολύ σημαντικές συνεργασίες. Δυνατά ονόματα στο χώρο της luxury φιλοξενείας προστέθηκαν στις συνεργασίες μας όπως το 4 seasons στον Αστέρα Βουλιαγμένης, ο πολυχώρος Taxidi στην Τήνο και το ολοκαίνουριο και πολυαναμένομενο W costa navarino , όπου δημιουργήσαμε το δεύτερο flagship store μας ‘ergon Amφora.
Yπήρξαν δύσκολες στιγμές που έβαλαν σε δοκιμασία το επιχειρηματικό σου εγχείρημα;
Εάν ήταν μια συνέντευξη «ζωντανή», στον αέρα, που λένε, θα σου απαντούσα ΜΟΝΟ δύσκολες στιγμές και θα γελούσα μετά. Η αλήθεια είναι ότι είναι παραπάνω απ όσες περίμενα, ειδικά τα τελευταία χρόνια ,και είμαι σίγουρη ότι θα βρεθούν και άλλες, όμως τις περισσότερες τις αντιμετώπισαμε και κάποιες εξακολουθούμε να τις παλεύουμε.
Το επιχειρείν στην Ελλάδα είναι ένας καθημερινός άθλος για γερά νεύρα και πείσμα. Η μέρα σου και τα προβλήματα δεν τελειώνουν ποτέ αλλά όταν πλησιάζεις προς την «νίκη» τότε λειτουργεί ως το καλύτερο παραισθησιογόνο και αυτό γιατί πιστεύεις ότι μετά απο τόσο αγώνα, μόνο σε παραίσθηση θα μπορούσες να το εχεις καταφέρει.
Είναι γεγονός ότι δραστηριοποιήσαι επαγγελματικά σε έναν αρκετά ανταγωνιστικό χώρο. Το φύλο παίζει ρόλο στη μόδα;
Ανταγωνιστικό, ναι, όπως όλοι οι χώροι στην Ελλάδα , περισσότερο όμως πιστεύω παρεξηγημένο και χωρίς να έχει εισπράξει τη σοβαρότητα που του αξίζει. Εξακολουθεί να παρουσιάζεται στην Ελλάδα ως κάτι «ελαφρύ» λίγο ‘θυμωμένο’ και «νευρικό», «εγωκεντρικό», αφορά περισσότερο τους νέους και έχει πολλές φορές ημερομηνία λήξης.
Αυτό είναι το δυσκολότερο κομμάτι που καλούμαστε εμείς να αλλάξουμε. Να αναδείξουμε την σοβαρότητα του επαγγελματικού τομέα και να ανακαλύψουμε τους πάνω απο 40 διαφορετικούς συνεργάτες που θα συντελέσουν στο να παρουσιάσουμε μια άρτια συλλογή στην Ελλάδα και το εξωτερικό, κάθε φορά.
Αλλα σιγά-σιγά αυτο αλλάζει, όπως και το ζήτημα του φύλου. Ξεφεύγουμε από τα στερεότυπα και βλέπουμε την δυναμική του ανθρώπου και το ταλέντο, αποκομμένα απο φύλα και σεξουαλικές προτιμήσεις.
Θα θέλαμε να δούμε στα επόμενα χρόνια στην Ελλάδα, στο χώρο της μόδας, η γυναίκα να έχει την θέση του δημιουργού και του επιχειρηματία συχνότερα και αυτό να μην συνιστά diversity αλλά κάτι που δεν θα χρειάζεται συζητήσουμε ξανά.Eάν αδιαφορήσεις γι αυτό και ρίξεις όλη σου την ενέργεια στο σωστό αποτέλεσμα και στη δημιουργικότητα σου τότε κανείς δεν θα ενδιαφερθεί για το φύλο σου, παρά μόνο για το δημιούργημα σου.
Δυσκολότερο κομμάτι και ίσως πιο κουραστικό για εμένα είναι αυτό της δημοσιότητας και της προβολής της προσωπικής σου ζωής. Είναι σχεδόν αυτονόητο στον δικό μας χώρο ότι θα πρέπει να υπάρχει μια υπερπροβολή του εαυτού σου και της καθημερινότητας σου για να θεωρηθείς επιτυχημένος, κατι το οποίο δεν έχω ασπαστεί, αφήνω το ίδιο το προιόν μας να μιλήσει από μόνο του.
Τι συμβουλή θα έδινες σε μια νέα γυναίκα που θέλει να ριχτεί στον στίβο της επιχειρηματικότητας;
Είναι υπέροχο, προκλητικό, να μην διστάσει, αλλά να γνωρίζει ότι δεν υπάρχει ωράριο, Σαββατοκύριακα και αργίες. Ο προγραμματισμός της ζωής του επιχειρηματία προσαρμόζεται στις ανάγκες της επιχείρησης και δύσκολα ορίζεται πριν φτάσει κάποιος στο πρώτο πλατύσκαλο αυτού που παραπάνω ορίζαμε ως επιτυχία και ίσως ακόμα ούτε και τότε.
Πώς αντιμετωπίζει η κοινωνία τη γυναικεία επιχειρηματικότητα; Υπήρξε κάποια εξέλιξη στο διάστημα της επιχειρηματικής σου δραστηριότητας;
Με δυσπιστία αρκετές φορές , αλλά σε κάθε τομέα πλέον στην Ελλάδα μια γυναίκα είναι στην κορυφή. Μην ξεχνάμε οτι έχουμε γυναίκα στο ύπατο αξίωμα της χώρας.
Βέβαια όπως είναι ποικιλομόρφη η Ελλάδα γεωγραφικά, έτσι πολλές φορές ανάλογα με τις περιοχές, αλλάζει και η κοινωνία και η στάση της μπροστά σε αυτό το ζήτημα. Από τη Ρόδο που προέρχομαι, δε είχα καταλάβει οτι υπήρχε πρόβλημα για μια γυναίκα να δραστηριοποιηθεί επαγγελματικά, ούτε καν απ τη εποχή των γιαγιάδων μου. Η μόρφωση και η καλλιέργεια ήταν αναπόσπαστο κομμάτι της ζωής των γυναικών και κατ’ επέκταση η επαγγελματική σταδιοδρομία. Η Καλλιπάτειρα ήταν Ροδία. Στην πορεία μου είδα οτι δεν ήταν όλα τόσο ρόδινα αλλά δεν μπορώ να πω ότι συνάντησα ιδιαίτερες δυσκολίες σε συνάρτηση με το φύλο μου.
Όσον αφορά στο διάστημα της επιχειρηματική μου δραστηριότητας, υπήρξε προσωπική εξέλιξη, άρα ως μέρος και εγώ της ελληνικής επιχειρηματικότητας, συνέβαλλα στο να εξελιχθεί και να βελτιωθεί, θέλω να πιστεύω, ως έναν βαθμό.
Είναι η εποχή που μαζί κτίζουμε τα επόμενα βήματα για την γυναίκα και για όλους όσοι η κοινωνία δεν θεωρούσε ότι είναι ικανοί για να έχουν μια θέση σε αυτήν κι αισθάνομαι περήφανη που η ‘ergon Mykonos και έγω είμαστε μέρος αυτής της εξέλιξης. Σε κάθε μας βήμα υπερασπιζόμαστε και στηρίζουμε ως επιχείριση όσους αγαπούν και υμνούν την γυναίκα.
