“Εχω μεγαλώσει με τη συνείδηση πως είμαστε ένας λαός με τη Ρωσία, αδέρφια, ίδια οικογένεια. Το ίδιο πιστεύω και τώρα. Και αυτό είναι το πιο τραγικό και τρομαχτικό στην σημερινή κατάσταση: να βλέπω σχεδόν χειροπιαστό μίσος ανάμεσα στους ανθρώπους, μίσος που προέρχεται από την γνώμη των πολιτικών που τους το έχουν επιβάλλει. Σαν να γύρισαν οι σκοτεινές μέρες του Στάλιν”, είναι το πρώτο μήνυμα που μου γράφει η Αννα όταν την ρωτάω πώς νιώθει, μία μέρα μετά την εισβολή της Ρωσίας στην πατρίδα της την Ουκρανία.
“Το ξέρω αυτό το συναίσθημα, να παίρνεις τους δρόμους μόνο μια βαλίτσα στο χέρι και να μην ξέρεις πότε θα ξαναδείς το σπίτι σου”. Η Αννα Ζιτσένκο ακούγεται εμφανώς συγκινημένη, και ταραγμένη όταν μιλάμε στο τηλέφωνο.. “Τα γεγονότα μου ξύπνησαν την εθνική μνήμη και την μνήμη της χώρας μου. Βλέπω τους δρόμους, ειναι σαν να το ζω δίπλα μου. Είμαι πάλι εκεί”. Η φωνή της σπάει, τα συναισθήματά της είναι ένα μείγμα από νοσταλγία και αγωνία για τους δικούς της, και την αδελφή τη που ζει στο Κίεβο.
Εχοντας διαγράψει μια λαμπερή πορεία 22 χρόνων ως στυλίστρια και διευθύντρια μόδας στον γυναικείο τύπο, η Αννα Ζιτσένκο είναι πλέον πολιτογραφημένη Ελληνίδα. Εχει δύο αγόρια με τον Ελληνα σύζυγό της αρχιτέκτονα Λουκά Μπομπότη, ενώ τον τελευταίο χρόνο μοιράζει τον χρόνο της ανάμεσα στην Αθήνα και στο σπίτι της στον Φαλατάδο της Τήνου, όπου μέσα στην πανδημία ξεκίνησε το νέο της εγχείρημα, την μπουτίκ “Katsika”.
Η αιθέρια σαν μοντέλο Αννα, με την αριστοκρατική ομορφιά των γυναικών της χώρας της, γεννήθηκε και μεγάλωσε στην Σοβιετική Ενωση, έζησε το Τσερνόμπιλ και την πτώση του κομμουνισμού στην εφηβεία της, σπούδασε κλασσικό χορό και μπήκε στο Μπαλέτο της Εθνικής Όπερας του Κιέβου (σημερινή Εθνική Όπερα της Ουκρανίας). Μια νεανική σχέση ήταν η αφορμή που την έκανε να μετακομίσει στη χώρα μας και να αλλάξει καριέρα στα μέσα της δεκαετίας του ‘90. Από τότε έχουν περάσει 28 χρόνια και στην Ουκρανία που άφησε πίσω της έχουν αλλάξει πολλά.
“Μεγάλωσα σε μια οικογένεια όπου Ουκρανοί και Ρώσοι ήμασταν το ίδιο. Στο σπίτι μιλούσαμε και ρωσικά και ουκρανικά. Για μένα ως παιδί ήταν αυτονόητο, ήξερα ότι ήμουν ουκρανή, στο σχολείο μιλούσαμε ουκρανικά, αλλά η Ρωσία ήταν κάτι σαν οικογένεια.
Οι ρίζες μου είναι ουκρανικές και η γιαγιά μου ήταν Εβραία, είχε βιώσει διώξεις και ρατσισμό. Μας διηγείτο πάντα πώς, μικρή, την έσωσε από βέβαιο θάνατο, αντί να την καταδώσει, ένας αντάρτης Μαχνό (στρατός ανταρτών στη διάρκεια του Ρωσικού εμφυλίου που πήρε το όνομά του από τον ιδρυτή του, τον Ουκρανό επαναστάτη χωρικό Νέστορ Ιβάνοβιτς Μαχνό), και έτσι μου εντυπώθηκε στο μυαλό ότι τίποτα απ όσα μας μαθαίνουν στην ιστορία δεν είναι απόλυτο. Είμαστε άνθρωποι πάνω απ όλα και μόνο όσοι ζουν τα γεγονότα μπορούν να ξέρουν την αλήθεια”.
Στα 10 της χρόνια η Αννα μπήκε σε μία εξειδικευμένη Σχολή Μπαλέτου, από εκείνες που λειτουργούσαν Σοβιετική Ενωση με παράδοση δεκαετιών ως “φυτώρια” ταλέντων για τα διάσημα μπαλέτα της. “Η ζωή μου είχε πάρει μια καλλιτεχνική τροπή , ήμουν μακρυά από τα γεγονότα της πολιτικής γιατί είχα αφιερώσει τον χρόνο μου στο θέατρο, στο μπαλέτο, στην τέχνη, το οποίο ήταν τελικά και σωτήριο”.
“Τότε τρέχαμε να ξεφύγουμε από τη ραδιενέργεια, τώρα οι συμπολίτες μου φεύγουν να γλιτώσουν από τις βόμβες”
Το σουρεαλιστικό καλοκαίρι του ‘86
Το 1986, όταν η Αννα είναι 12 ετών συμβαίνει η έκρηξη στο πυρηνικό εργοστάσιο του Τσερνόμπιλ. Μαζί με την οικογένειά της εγκαταλείπουν το Κίεβο χωρίς να γνωρίζουν εάν θα ξαναγυρίσουν στο σπίτι τους. “Τότε τρέχαμε να ξεφύγουμε από τη ραδιενέργεια, τώρα οι συμπολίτες μου φεύγουν να γλιτώσουν από τις βόμβες”, μου λέει. Ταξιδεύουν στην Γεωργία όπου για καιρό τους φιλοξενεί η θεία της, που ήταν παντρεμένη εκεί. “Τότε άρχισε να μας πέφτει ο ουρανός στο κεφάλι. Ξαφνικά μαθαίναμε την Ιστορία που δεν είχαμε ακούσει. Τι εγκλήματα είχε κάνει ο Στάλιν, ποιά ήταν η πραγματικότητα που για χρόνια μας έκρυβε το σοβιετικό καθεστώς. Ηταν πραγματικά σουρεαλιστικό αυτό το καλοκαίρι. Σταδιακά τα γεγογότα της πτώσης της Σοβιετικής Ενωσης και η δημιουργία αυτόνομου κράτους έφερε πάρα πολλή και δύσκολα διαχειρίσιμη πληροφορία για όλους μας και μια νέα πραγματικότητα. Ωστόσο ποτέ δεν είχα ακούσει κάποιον να λέει ότι οι Ρώσοι φταίνε για αυτό που μας συμβαίνει. Υποφέραμε μαζί. Και οι δύο λαοί περιμέναμε στην ουρά για κουπόνια τροφίμων. Και οι δύο λαοί ήμασταν φτωχοί και απελπισμένοι, στην ίδια αβεβαιότητα. Ίδιος λαός, με ίδια βιώματα”.
Ξαφνικά μαθαίναμε την Ιστορία που δεν είχαμε ακούσει. Τι εγκλήματα είχε κάνει ο Στάλιν, ποιά ήταν η πραγματικότητα που για χρόνια μας έκρυβε το σοβιετικό καθεστώς. Ηταν πραγματικά σουρεαλιστικό αυτό το καλοκαίρι”
Ενώ αγωνιά για την τύχη των δικών της στο Κίεβο, η Αννα δεν έχει ούτε ψήγμα μίσους στον λόγο της. “Εχω δημιουργήσει μια οικογένεια, έχω δύο παιδιά, έχω δουλέψει με τα μεγαλύτερα περιοδικά μόδας. Τα πόδια μου πατάνε γερά στην Ελλάδα και η καρδιά μου είναι εδώ, αλλά ο πόλεμος με εκανε να αισθανθώ πολύ Ουκρανή και ήταν ωραίο αυτό.
Εύχομαι με ολη μου την ψυχή να τελειώσει ο πολεμος με όσο γίνεται λιγότερες απώλειες και ως τότε να βοηθήσουμε ο καθένας όπως μπορούμε.
“Τα γεγονότα μου ξύπνησαν την εθνική μνήμη και την μνήμη της χώρας μου. Βλέπω τους δρόμους, ειναι σαν να το ζω δίπλα μου. Είμαι πάλι εκεί”
Με πικραίνει η παραπληροφόρηση, τα πικρόχολα σχόλια της αντίθετης πλευράς. Στην Ρωσία δυστυχώς πιστεύουν τα δικα τους ΜΜΕ, ενώ όλοι ξέρουμε ότι η ιστορία αλλιώνεται από τους πολιτικούς. Υπάρχουν πάρα πολλές φωνές στην Ρωσία που αντιλαμβάνονται την αλήθεια και αντιστέκονται. Ο Πουτιν θα τους θεωρήσει εχθρούς του λαού αλλά ελπίζω όσο περισσότεροι γίνεται να αφυπνιστούν, να μην φοβηθούν και να βγουν στους δρόμους, να αντισταθούν στον πόλεμο.
Δεν είμαι δημόσιο πρόσωπο, δεν τοποθετούμαι ποτέ για την πολιτική στα social media, όμως ακόμα και το μυαλό ενός ανθρώπου αν καταφέρουμε να αλλάξουμε, θα ειναι κέρδος”.
