Κείμενο: Galia Loupan
Όταν άρχισαν να πέφτουν οι βόμβες στην Ουκρανία, αντιδράσαμε με δυσπιστία και έκπληξη, όπως όλος ο πλανήτης. Αμέσως μετά, αρχίσαμε να ανησυχούμε για τις φίλες μας στο Ουκρανικό Marie Claire. Επικοινωνήσαμε αμέσως μαζί τους και έπειτα από 24 βασανιστικές ώρες, είχαμε νέα τους. Βρίσκονταν ασφαλείς στα καταφύγια, φοβισμένες, θυμωμένες και μόνες. Η Editor in Chief, Irina Tatarenko, μας ζήτησε να διαδώσουμε όσα συμβαίνουν στις ίδιες και στη χώρα τους. «Είναι μία κόλαση. Σας παρακαλούμε, σας εκλιπαρούμε να διαδώσετε όσα συμβαίνουν εδώ, να μιλήσετε για την κατάσταση στην Ουκρανία. Χρειαζόμαστε τόσο πολύ τη συμπαράστασή σας».
View this post on Instagram
Από τη στιγμή που άκουσε το διάγγελμα του Πούτιν στις 21 Φεβρουαρίου, η Brand Director του Marie Claire Ukraine, Katerina Lagutina, ένιωσε ανησυχία, δημοσιεύοντας προειδοποιητικά μηνύματα στα social media και ένα δελτίο τύπου που υποστήριζε ότι η Ουκρανία θα έπρεπε να μπει στο NATO. Στις 23, μετά από αρκετές ώρες στο γραφείο, πήγε να παρακολουθήσει μία παράσταση. Η ζωή ήταν κανονική. Εκείνη τη νύχτα, στις 4 το πρωί, Ρωσικά στρατεύματα εισέβαλαν στην Ουκρανία. Την ξύπνησε ο επίμονος ήχος του τηλεφώνου που χτυπούσε ασταμάτητα. Μόλις το σήκωσε, η καλύτερή της φίλη την ενημέρωσε με ψύχραιμη φωνή, ότι ο πόλεμος είχε ξεκινήσει. «Από εκείνη τη στιγμή και μετά έχασα τις ημέρες και τις ώρες. Μπορώ πλέον να μετράω ως εξής: πρώτη μέρα του πολέμου, δεύτερη μέρα του πολέμου…»
Η Katerina Lagutina κατάγεται από το Luhansh, στην περιοχή του Donbass. Μετά από το ξέσπασμα του πολέμου, το 2014, μετακόμισε στο Κίεβο, όπου ένιωθε περισσότερο ασφαλής. Θυμάται ότι πριν αφήσει την πόλη της, στρατιώτες «πυροβολούσαν από τις στέγες των κατοίκων, έριχναν στο ψαχνό». Και τώρα η ιστορία επαναλαμβάνεται ενώ η ίδια έχει αναγκαστεί να βρει καταφύγιο στο υπόγειο του νέου σπιτιού της. «Δεν υπάρχει καμία προστασία εδώ. Ωστόσο, η αντίδραση του πληθυσμού με σόκαρε: είναι όλοι πάρα πολύ ψύχραιμοι και ακολουθούν τους κανόνες. Ακόμη και τα παιδιά! Δεν τα ακούς να κλαίνε στα καταφύγια. Οι άνθρωποι είναι οργανωμένοι, φροντίζουν για τις προμήθειες νερού, να υπάρχει χώρος για όλους… Παρόλο που τα μαγαζιά και τα φαρμακεία είναι κλειστά στην περιοχή που μένω, έχουμε νερό και ηλεκτρικό. Έχουμε ακόμη ίντερνετ αν και όχι τόσο καλή σύνδεση».
«Είσαι καλά;» «Χτυπήθηκε το κτίριο που μένεις;» «Είναι όλοι ζωντανοί στην οικογένειά σου;» «Κατάφερες να κοιμηθείς έστω και λίγο;» «Έχεις φάει κάτι;» «Είμαστε δυνατοί» «Σ’ αγαπώ».
Η Liza Prykhodko, φωτογράφος που συνεργάζεται με το Marie Claire Ukraine, είχε μία παρόμοια εμπειρία. «Αρχικά δεν το πιστεύεις και μετά σκέφτεσαι ότι έτσι και βγεις έξω, θα πεθάνεις αμέσως. Όταν άκουσα την πρώτη σειρήνα, ένιωσα ναυτία. Κι έπειτα,την επόμενη μέρα, ήρθε ο θόρυβος από τις οβίδες που έπεφταν ενώ εγώ προσπαθούσα να ηρεμήσω φίλους και συγγενείς στο τηλέφωνο. Γιατί για μένα προείχε η ανάγκη να τους καθησυχάσω, από το να είμαι κλεισμένη όλη μέρα στο καταφύγιο και να ακούω συναγερμούς και εκρήξεις. Το μόνο που σκεφτόμαστε ασταμάτητα είναι όσοι αγαπάμε και δεν είναι κοντά μας. Ανησυχούμε συνεχώς. Όλη την ώρα γράφω μηνύματα: «Είσαι καλά;» «Χτυπήθηκε το κτίριο που μένεις;» «Είναι όλοι ζωντανοί στην οικογένειά σου;» «Κατάφερες να κοιμηθείς έστω και λίγο;» «Έχεις φάει κάτι;» «Είμαστε δυνατοί» «Σ’ αγαπώ».
Την πρώτη μέρα, οι στόχοι ήταν στρατιωτικές εγκαταστάσεις και αεροδρόμια. Η Liza έβαλαν μονωτικές σελοτέιπ στα παράθυρα για να μην γεμίσουν τα δωμάτιά τους θρυμματισμένα γυαλιά σε περίπτωση που έπεφτε βόμβα εκεί κοντά. Η ιδέα να χρησιμοποιείς σελοτέιπ για να προστατευτείς από τις βόμβες θα ήταν για γέλια αν δεν ήταν για κλάμματα. Αλλά έχει κάποια αποτελεσματικότητα και ο πληθυσμός δεν μπορεί να κάνει και πολύ περισσότερα. «Μόνη μας προστασία οι προσευχές μας και οι άνθρωποι γύρω μας. Γιατί κανείς δεν περίμενε ο εισβολέας να χτυπήσει αμάχους», προσθέτει η ίδια.
Αν σταματήσει ο Πούτιν τις εχθροπραξίες, σταματά ο πόλεμος. Αν σταματήσουμε εμείς, δεν θα υπάρχει πια Ουκρανία».
Όταν την ρωτάς αν είχε δει αυτόν τον πόλεμο να έρχεται, η απάντηση της Liza είναι ένα ξερό και θυμωμένο «όχι», αλλά για την Katerina έχει μία ελαφρώς διαφορετική άποψη. «Φυσικά και φοβόμασταν ότι κάτι τέτοιο μπορούσε να συμβεί. Ζούμε στη σκιά του πολέμου εδώ και μία οκταετία. Αλλά αυτό μας σόκαρε τελείως, δεν περιμέναμε ποτέ να συμβεί αυτή η εισβολή, όχι έτσι. Ελπίζουμε φυσικά ότι θα έχουμε τη στήριξη των υπόλοιπων κρατών, αυτό που ζούμε είναι αδιανόητο! Για εμάς είναι πολύ σημαντικό να μιλάει όλος ο πλανήτης για την Ουκρανία. Όταν σταματήσουμε να μιλάμε γι’ αυτό το ζήτημα, η κατάσταση αυτή θα έχει γίνει κανονικότητα. Είμαστε μια τόσο μικρότερη χώρα από αυτήν που μας επιτίθεται. Αν σταματήσει ο Πούτιν τις εχθροπραξίες, σταματά ο πόλεμος. Αν σταματήσουμε εμείς, δεν θα υπάρχει πια Ουκρανία».
Μέχρι στιγμής η βοήθεια από το εξωτερικό αργεί και ο ουκρανικός λαός μπορεί να βασιστεί, όπως και η κυβέρνησή του, μόνο στους εαυτούς τους. Και οι δύο γυναίκες μας λένε ότι είδαν με τα μάτια τους άνδρες και γυναίκες να στήνονται σε ουρές για να καταταγούν και να προστατέψουν τη γειτονιά τους, τη χώρα τους. Είναι υπερήφανες για τη γενναιότητα του προέδρου τους, για το γεγονός ότι δεν άφησε την πρωτεύουσα, αλλά έμεινε πλάι στο λαό του. Φήμες λένε, ότι η απάντησή του σε εκείνους που του πρότειναν να τον οδηγήσουν σε ασφαλές καταφύγιο ήταν «Χρειάζομαι πυρομαχικά, όχι τρόπο διαφυγής». Αυτό έκανε την αντίσταση των Ουκρανών, που υπερασπίζονται τη χώρα τους με κάθε τρόπο και μέσο, ακόμη πιο σθεναρή. “Nιώθω φοβισμένη και θυμωμένη αλλά και περήφανη για την πατρίδα μου”, λέει η Liza και η Katerina συμφωνεί: «Είμαι γεμάτη οργή γι’ αυτήν την αδικία. Αυτό που συμβαίνει είναι άδικο για τον oυκρανικό λαό. Πάνω απ’ όλα όμως νιώθω τρομερή υπερηφάνεια για τον πρόεδρό μας, τον κύριο Vladimir Zelensky, και το στρατό μας». Και οι δύο γυναίκες βλέπουν αυτούς τους άνδρες ως προστάτες, υπερασπιστές, σωτήρες.
Όταν τις ρωτάμε τι μπορούμε να κάνουμε εμείς οι υπόλοιποι γι’ αυτές, η Liza αναφωνεί: «Μη διαλέγετε τη σιωπή. Υψώστε τη φωνή σας! Εγώ και η χώρα μου ευγνωμονώ όσους μιλούν γι’ αυτό που συμβαίνει! Δεν μπορείτε να φανταστείτε πόσο σημαντική είναι για εμάς η υποστήριξή σας!». Μοιάζει πολύ μικρό, αλλά τουλάχιστον είναι κάτι που όλοι μπορούμε να κάνουμε.
