Γράφει η Φιορίτα Πουλακάκη, χειρουργός μαστού-μαστολόγος*
Οι ριζικές χειρουργικές τεχνικές χρησιμοποιούνται όλο και πιο σπάνια για την αντιμετώπιση του καρκίνου του μαστού, αντανακλώντας την τάση των χειρουργών διεθνώς να επιδιώκουν τη διατήρηση του μαστού των ασθενών τους, χωρίς φυσικά να γίνεται έκπτωση στο ογκολογικό αποτέλεσμα.
Γι’ αυτό και η μαστεκτομή έχει περιοριστεί τα τελευταία χρόνια ως επιλογή, δίνοντας τη θέση της σε χειρουργικές τεχνικές διατήρησης του μαστού, με ευρεία μεν εκτομή ιστών, καλύτερο όμως αισθητικό αποτέλεσμα.
Η μαστεκτομή έχει περιοριστεί τα τελευταία χρόνια ως επιλογή, δίνοντας τη θέση της σε χειρουργικές τεχνικές διατήρησης του μαστού, με ευρεία μεν εκτομή ιστών, καλύτερο όμως αισθητικό αποτέλεσμα.
Η επέμβαση διατήρησης του μαστού ονομάζεται και ογκεκτομή ή τεταρτεκτομή. Αποτελεί μια χειρουργική τεχνική που δημιουργήθηκε με στόχο την αφαίρεση του όγκου και ενός συγκεκριμένου τμήματος του μαστού γύρω από αυτόν με στόχο την ογκολογική ασφάλεια με την επίτευξη υγειών χειρουργικών ορίων. Μαζί με την εκτομή του τμήματος του μαστού είναι απαραίτητη και η αφαίρεση του λεμφαδένα φρουρού, προκειμένου να σταδιοποιηθεί η νόσος με αξιοπιστία.
Τι αφαιρείται;
Σε μια τεταρτεκτομή, ο χειρουργός αφαιρεί τον όγκο και ένα επαρκές ελεύθερο χειρουργικό όριο ιστού γύρω από αυτόν. Η αφαίρεση του ιστού γύρω από τον όγκο θεωρείται απαραίτητη προφύλαξη για να διασφαλιστεί ότι η περιοχή είναι καθαρή από καρκινικά κύτταρα. Το επαρκές χειρουργικό όριο αποτελεί διαχρονικό θέμα συζήτησης και διαμάχης ανάμεσα στους χειρουργούς. Τα τελευταία χρόνια η τάση είναι για ακόμα μικρότερα ελεύθερα όρια, όπου δεν ανιχνεύεται όγκος στην επιφάνεια του παρασκευάσματος, ενώ ένα κοινώς αποδεκτό όριο παραμένουν τα 2 χιλ. απόστασης από τον όγκο.
Πλαστική αποκατάσταση
Στόχος ενός έμπειρου χειρουργού μαστού είναι να πραγματοποιήσει όσο γίνεται πιο αποδεκτή αισθητικά τομή, με τρόπο που να εξασφαλίζει την καλύτερη και ευκολότερη πρόσβαση στον όγκο και να μην προκαλέσει παραμόρφωση στο μαστό.
Καθοριστικό ρόλο σε αυτό, ιδιαίτερα όταν πρόκειται για μεγάλους όγκους ή όγκους συγκεκριμένων μοριακών υποτύπων, παίζει η εφαρμογή προεγχειρητικής χημειοθεραπείας, η οποία στόχο έχει την ανταπόκριση στη θεραπεία, μειώνοντας το μέγεθος του όγκου και καθιστώντας ευκολότερη την αφαίρεσή του καθώς και την πιθανότητα υποτροπής του καρκίνου.
Παράλληλα, οι πιστοποιημένοι χειρουργοί μαστού πλέον έχουν τη δυνατότητα να ενσωματώνουν πλαστικές χειρουργικές τεχνικές (ογκοπλαστικές επεμβάσεις) με τις οποίες ανακατασκευάζεται ο μαστός μετά την αφαίρεση του όγκου και βελτιστοποιείται το αισθητικό αποτέλεσμα.
Οι πιστοποιημένοι χειρουργοί μαστού πλέον έχουν τη δυνατότητα να ενσωματώνουν πλαστικές χειρουργικές τεχνικές (ογκοπλαστικές επεμβάσεις) με τις οποίες ανακατασκευάζεται ο μαστός μετά την αφαίρεση του όγκου και βελτιστοποιείται το αισθητικό αποτέλεσμα.
Σειρά ερευνών διεθνώς πιστοποιεί ότι η ενσωμάτωση των ογκοπλαστικών τεχνικών είναι ασφαλής και συνοδεύεται από υψηλά ποσοστά ικανοποίησης των ασθενών. Παρόλο που οι ογκοπλαστικές τεχνικές αυξάνουν τη διάρκεια μιας παραδοσιακής ογκεκτομής, οι περισσότερες ασθενείς δεν περνούν πάνω από μία νύχτα στο νοσοκομείο και έχουν άμεση επάνοδο στις καθημερινές δραστηριότητες.
Επειδή όμως η τεταρτεκτομή περιλαμβάνει την αφαίρεση σημαντικού όγκου ιστών, δεν είναι ασυνήθιστο οι ασθενείς να υποβάλλονται, ταυτόχρονα με την ογκοπλαστική επέμβαση στον πάσχοντα μαστό, και σε πλαστική χειρουργική αισθητική αποκατάσταση του άλλου, υγιούς μαστού, προκειμένου να επιτευχθεί συμμετρία. Αυτή η πλαστική αποκατάσταση εκτός από το αισθητικό όφελος για τις ασθενείς εξισορροπεί, επίσης, το βάρος των μαστών στους μυς του στήθους και της πλάτης.
Σύγκριση με μαστεκτομή
Η τεταρτεκτομή είναι μια ασφαλής επέμβαση με όμοια ογκολογικά αποτελέσματα, αντίστοιχα της μαστεκτομής. Σε μια μελέτη του 2002, που δημοσιεύθηκε στο περιοδικό «New England Journal of Medicine», τα αποτελέσματα μιας σύγκρισης που έγινε μεταξύ της τεταρτεκτομής και της ριζικής μαστεκτομής, ακολουθούμενης από ακτινοθεραπεία, έδειξαν το ίδιο ποσοστό επιβίωσης (75%) των ασθενών στο τέλος της περιόδου παρακολούθησης.
Μια μεταγενέστερη μελέτη, που δημοσιεύτηκε στο έγκυρο επιστημονικό περιοδικό «World Journal of Surgery», κατέληξε ότι μεταξύ της τεταρτεκτομής και της μαστεκτομής δεν υπάρχει ουσιαστική διαφορά στο ογκολογικό αποτέλεσμα και την πιθανότητα επανεμφάνισης του καρκίνου του μαστού. Συνεπώς, πλέον οι περισσότερες ασθενείς με καρκίνο του μαστού έχουν την δυνατότητα να διατηρήσουν τον μαστό τους με ογκολογική ασφάλεια και ένα άριστο αισθητικό αποτέλεσμα.
Info
To EverydayWins® έχει φτιαχτεί ειδικά για τις γυναίκες με καρκίνο του μαστού, με σκοπό την έγκυρη ενημέρωσή τους σχετικά με τη νόσο. Μπορείτε να ενημερωθείτε για τις θεραπείες, να διαβάσετε συμβουλές που θα βοηθήσουν σημαντικά την καθημερινότητά σας και να δείτε βίντεο με γυναίκες που ζουν με καρκίνο του μαστού ή τον έχουν ξεπεράσει, στο www.everydaywins.org
*Η Φιορίτα Πουλακάκη είναι χειρουργός μαστού-μαστολόγος, διευθύντρια Χειρουργικής Κλινικής Μαστού Ευρωκλινικής Αθηνών. Ευρωπαϊκό Δίπλωμα Χειρουργικής του Μαστού (FEBS, European Board of Surgery). Executive Board Member, EUROPA DONNA, The European Breast Cancer Coalition. National Delegate EUROPA DONNA Hellas.
