Οι γυναίκες που τολμούσαν να είναι διαφορετικές -στις οποίες οφείλουμε και την καθιέρωση παγκόσμιων ημερών σαν την σημερινή- δημιούργησαν ένα μοναδικό μωσαϊκό ιστοριών που σοκάρουν, συγκινούν, αφυπνίζουν, προκαλούν ρίγη ταύτισης και αυθόρμητες κραυγές διαφωνίας. Οι ιστορίες τους ξεσκεπάζουν τις πραγματικότητες που πολλές φορές αγνοούμε και αμφισβητούμε όταν δεν μοιάζουν με τη δική μας. Δίνοντας μεγαλύτερη προσοχή σε κάθε ιστορία ίσως διαπιστώσουμε ότι ο πυρήνας τους είναι κοινός.
Με ένα κοινό πυρήνα ξεκινούν και οι μαρτυρίες των 100 γυναικών που συμμετέχουν στο βιβλίο “Είμαι επικίνδυνη” που κυκλοφορεί από την Key Books. 100 γυναίκες με διαφορετικές ηλικίες, επαγγέλματα, οικογένειες, αξίες, ρίζες, επιλογές, τολμούν να καταθέσουν την ιστορία τους με ειλικρίνεια και ελευθερία. Όλες ξεκινούν την αφήγησή τους με τις δύο λέξεις που έγιναν τίτλος του βιβλίου.
Με αφορμή την Ημέρα της Γυναίκας φιλοξενούμε μία από αυτές τις ιστορίες. H Artemis Seaford, Public Policy Manager του Facebook, ξεδιπλώνει περιστατικά της ζωής της που την έκαναν να αλλάξει οπτική για αυτό που πίστευε ότι δεν υπάρχει. “Η χειρότερη μορφή καταπίεσης είναι αυτή που δεν καταλαβαίνεις ότι υφίστασαι”, λέει κλείνοντας την δική της μαρτυρία και εντοπίζοντας μια αισιόδοξη νότα που κρύβεται στην αλληλεγγύη.
Ας διαβάσουμε την ιστορία της και ας εμπνευστούμε από αυτήν:
Είμαι επικίνδυνη. Είμαι; Όταν πήγα για πρώτη φορά στην Αμερική και ζούσα ανάμεσα σε φιλελεύθερες αριστερές (στο παράλληλο αμερικανικό σύμπαν, ο φιλελευθερισμός είναι αριστερό πράγμα) στο Σαν Φρανσίσκο και στη Νέα Υόρκη, είχα βαρεθεί να ακούω για την ισότητα. Τεράστιο θέμα αν ένας καθηγητής κοίταξε το στήθος μιας φοιτήτριας στο ασανσέρ, ή αν ήταν απλά αφηρημένος, σκεπτόμενος μαθηματικά μοντέλα. Μεγάλο πρόβλημα το ότι οι γυναίκες έβγαζαν 79 σεντς για κάθε ανδρικό δολάριο.
Αφήστε με, τους έλεγα. Εγώ δεν βλέπω εδώ κανένα πρόβλημα. Σαν μετανάστρια, εγώ δεν μπορώ να κάνω καν αίτηση για όλες αυτές τις δουλειές για τις οποίες εσείς γκρινιάζετε ότι βγάζετε 79 σεντς. Και υπάρχουν πολύ χειρότερα απ’ αυτό. Την ισότητα την καταφέραμε, τουλάχιστον ανάμεσα στα ανώτερα οικονομικά στρώματα. Ας ασχοληθούμε με κάτι άλλο.
Επιστροφή στην Ελλάδα, καλοκαίρι, εν μέσω κρίσης. Πρώτη μέρα στη δουλειά, ένα από τα αφεντικά, σε ένα αποπνικτικό από τον καπνό δωμάτιο γεμάτο από άνδρες, με ρωτάει αν είμαι ελεύθερη ή δεσμευμένη. Συνειδητοποιώντας ότι μπορεί να με έχει προσβάλει, αναρωτιέται αν μπορεί να «μιλάει ανοιχτά» ή «έχω πλέον γίνει Αμερικανάκι». Όχι, όχι βέβαια, βέρα Ελληνίδα εγώ, και σαν τέτοια, διατηρώ ακέραιο το χιούμορ μου. Το διατηρώ ακόμα όταν αργότερα επιμένει να του γνωρίσω όμορφες φίλες μου και κατεβάζει τις αξιολογήσεις μου όταν αρνούμαι τις προτάσεις του.
Καλοκαίρι, ένας χρόνος μετά. Παρέα σε νησί. Κοπέλα, τελειόφοιτη Ιατρικής Αθηνών. Μιλάμε για μια ιστορία στις ειδήσεις, βιάσανε μια κοπέλα. «Αποκλείεται», λέει. «Στην Ελλάδα δεν υπάρχει βιασμός».
Φεύγω, γυρνάω, ξαναφεύγω. Δεν θέλω να κάτσω, δεν θέλω να φύγω. Ψάχνω, ψάχνω για πρότυπα να με καθησυχάσουν, γυναίκες που τα κατάφεραν μόνες τους στη δημόσια ζωή, στον ιδιωτικό τομέα, στην πολιτική, χωρίς επιφανή πατέρα, σύζυγο ή εραστή.
«Δεν υπάρχει σεξισμός στην Ελλάδα», μας λέει μια επιτυχημένη επιχειρηματίας που κληρονόμησε την οικογενειακή επιχείρηση γιατί ο πατέρας δεν είχε γιους. «Εγώ δεν τον συνάντησα ποτέ στη ζωή μου».
Γραφείο πολιτικού, Παρασκευή απόγευμα, χρόνια αργότερα. Έχω πάει για δουλειά. Με σερβίρει ουίσκι και ανάβει τσιγάρο. Βάζει το χέρι του πάνω στο πόδι μου, το τραβάω, το ξαναβάζει. «Πες μου τι θέλεις», μου λέει. «Μπορώ να κάνω ό,τι θέλεις.» Γυναίκα στο σπίτι, μικρά παιδιά.
Η Νόνη Δούνια «φωτιά στα κόκκινα» στη Βουλή και η Ελένη Τοπαλούδη νεκρή στη Ρόδο. Οι άνδρες σε προσέχουν στον δρόμο, σε διακόπτουν στα επαγγελματικά ραντεβού. Οι γυναίκες της παρέας αρχίζουν να μεγαλώνουν παιδιά, να φροντίζουν γονείς. Ο χρόνος περνάει.
Θυμάμαι. Ελληνική επαρχία, early 2000s. Το κορίτσι με το όνειρο να γίνει πιλότος, που δεν έβαλε τη Σχολή Ικάρων στις Πανελλήνιες γιατί το αγόρι της, ιπτάμενος, της είπε ότι η μήτρα της δε θα αντέξει τη δύναμη G. Την αδερφή της, που ο δικός της την πίεσε να κάνει σεξ στα 13. Το άλλο κορίτσι, που η μητέρα του μένει με τον βίαιο πατέρα γιατί δεν έχει πού να πάει. Κι αυτό που κάνει απόπειρα αυτοκτονίας, γιατί το βγάλανε «πουτάνα» στην τοπική κοινωνία.
Καλοκαίρι του 2019. Γράφω ένα μήνυμα στις Αμερικάνες. «Συγγνώμη», τους λέω. «Δεν το έβλεπα τότε. Υπερασπίζεσαι αυτό που ξέρεις». Η χειρότερη μορφή καταπίεσης είναι αυτή που δεν καταλαβαίνεις ότι υφίστασαι.
Μα σιγά σιγά, μια πνοή αλλαγής. Νέες γυναίκες, με άποψη, μιλάνε για τον καθημερινό σεξισμό. Νέες οργανώσεις. Μια αίσθηση αλληλεγγύης. Πρόοδος. Ελπίδα.
Επικίνδυνες; Δεν ξέρω. Μακάρι να είμαστε.
Τα συγγραφικά δικαιώματα από την πώληση του βιβλίου, που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Key Books, θα διατεθούν για την αρωγή οργανισμών που υποστηρίζουν γυναίκες που έχουν υποστεί έμφυλη βία.
