Η Δήμητρα Κωτίδου ζει τον τελευταίο χρόνο στο Κομπούργκ. Το 2016 συμμετείχε σε ένα πρόγραμμα νέων λυρικών καλλιτεχνών της Deutsche Oper am Rhein και στη συνέχεια η καριέρα της οδήγησε να μετακομίσει μόνιμα στο Ντίσελντορφ -όπου έμεινε για τρία χρόνια- αφήνοντας πίσω της την οικογένειά της. Σήμερα εργάζεται στο Landestheater Coburg αλλά συνεργάζεται ακόμα με την όπερα του Ντίσελντορφ όπου και πηγαίνει συχνά για παραστάσεις.
Μέχρι να εμφανιστεί στη ζωή μας η πανδημία, η κολορατούρα σοπράνο μπορούσε να έρχεται στην Ελλάδα όσο συχνά της επέτρεπε το πρόγραμμά της. Κάποιες φορές επέστρεφε στην πατρίδα με αφορμή κάποια project της Εθνικής Λυρικής Σκηνής. Ο κορωνοϊός όμως διέκοψε κάθε πτήση από και προς το εξωτερικό και έτσι αναγκάστηκε να περάσει την καραντίνα μόνη της στη Γερμανία.
“Μου είναι πολύ δύσκολο να είμαι μακριά απ’ την οικογένειά μου εν μέσω πανδημίας, παρόλα αυτά γνωρίζω πως είναι κάτι προσωρινό και πως είναι για το καλό όλων. Αυτή τη στιγμή θα έκανα τα πάντα για να είμαι με τους δικούς μου ανθρώπους, οι οποίοι μου λείπουν πάρα πολύ” λέει στο Marie Claire. Μας μίλησε όμως και για το πώς πέρασε τις μέρες της καραντίνας, πώς είναι η ζωή της στη Γερμανία αλλά και για τον πατέρα της που ανήκει στο ιατρικό προσωπικό μεγάλου νοσοκομείου στην Αθήνα και έχει συνηθίσει να τον βλέπει στην πρώτη γραμμή.
Πώς είναι αυτή τη στιγμή τα πράγματα στη Γερμανία;
Αυτή τη στιγμή στη Γερμανία συζητείται η χαλάρωση των αρχικών αυστηρών μέτρων κατά της πανδημίας. Η χρήση μάσκας είναι υποχρεωτική σε όλους τους δημόσιους χώρους, σε μέσα μαζικής μεταφοράς και σε χώρους εργασίας ενώ υπάρχει πρόστιμο για τη μη χρήση της. Πάντως, υπάρχουν πολλοί που αμφισβητούν τα μέτρα καταπολέμησης της πανδημίας ενώ υπάρχουν ορισμένοι που αμφισβητούν και την ίδια την πανδημία. Επίσημα πάντως, ενημερωνόμαστε από το Ινστιτούτο Ρόμπερτ Κοχ (RKI), το οποίο είναι το κύριο κυβερνητικό επιστημονικό ινστιτούτο στον τομέα της βιοϊατρικής και του οποίου η γνώμη καθορίζει την όποια αυστηροποίηση ή χαλάρωση των μέτρων.
Νιώθεις ασφαλής εκεί;
Ένιωσα ανασφάλεια όσο καθυστερούσαν να ληφθούν μέτρα προστασίας κατά της εξάπλωσης του ιού. Υπήρξαν άδεια ράφια σε είδη πρώτης ανάγκης και απολυμαντικά και τα φαρμακεία είχαν έλλειψη σε αντισηπτικά χεριών. Όταν στην Ελλάδα είχαν κλείσει όλα τα καταστήματα, στη Γερμανία ο κόσμος συνωστιζόταν ακόμη στις καφετέριες. ‘Έξω δεν φορούσε κανείς μάσκες ούτε όμως μπορούσες να τις βρεις στην αγορά. Πλέον, έχουν υιοθετηθεί τα ίδια περίπου μέτρα με τις υπόλοιπες χώρες της ευρωπαϊκής ένωσης αν και τα μέτρα λήφθηκαν λίγο αργότερα απ’ ότι σε άλλα κράτη, παρόλο το ξέσπασμα της πανδημίας γύρω μας. Ωστόσο, στη Γερμανία δεν υπήρξε ολική απαγόρευση κυκλοφορίας, απλά συνιστάται εξαρχής να αποφεύγονται οι άσκοπες μετακινήσεις, τα ταξίδια και οι κοινωνικές επαφές. Το κατά πόσο οι πολίτες ακολουθούν ή αψηφούν τα μέτρα και τους κανόνες υγιεινής είναι αυτό που ενίοτε μου δημιουργεί μια κάποια ανασφάλεια – καθημερινά βλέπεις ανθρώπους να μην τηρούν τις υποδειγμένες αποστάσεις καθώς και πολλούς υπερήλικες παρέα με μικρά παιδιά. Αυτό είναι ομολογουμένως ανησυχητικό για την εξέλιξη της πανδημίας.
Πότε κατάλαβες ότι τα πράγματα είναι σοβαρά ή το είχες αντιληφθεί εξ αρχής λόγω όσων έγιναν σε άλλες χώρες;
Όταν οι δικοί μου άνθρωποι μου μιλούσαν στο τηλέφωνο για τα μέτρα που υιοθετούνται στην Ελλάδα, άρχισα να συνειδητοποιώ τη σοβαρότητα της κατάστασης. Σε όλη την Ευρώπη ο κορωνοϊός ήταν φλέγον ζήτημα ενώ στη Γερμανία ήταν απλά ένα θέμα στις ειδήσεις. Σημαντικό ρόλο έπαιξαν οι εκλογές στη Βαυαρία που μονοπώλησαν την προσοχή και το ενδιαφέρον, ενώ ήδη υπήρχαν πολλά κρούσματα σε όλη τη Γερμανία. Μόνο την επομένη των εκλογών, πάρθηκαν και ανακοινώθηκαν όλα τα μέτρα μαζί. Εκείνες τις ημέρες κάναμε πρόβες για μια σύγχρονη όπερα βασισμένη στο έργο του Ν. Καζαντζάκη “Ο Χριστός ξανασταυρώνεται”. Το καστ είναι διεθνές, μερικοί συνάδελφοι έχουν οικογένεια στην Ιταλία και έρχονταν στην πρόβα αγχωμένοι ενώ στους υπόλοιπους τα όσα περιέγραφαν από την Ιταλία , ακούγονταν υπερβολικά. Κάναμε πρόβες σε έναν περιορισμένο χώρο 60 άτομα μαζί: σολίστ, μουσικοί, χορωδία, βοηθητικοί ηθοποιοί, σκηνοθέτης.. Ευτυχώς το θέατρο υιοθέτησε σχετικά γρήγορα μέτρα για να μας προστατεύσει, εφόσον κάνουμε μια δουλειά στην οποία ερχόμαστε σε άμεση και στενή επαφή ο ένας με τον άλλον χωρίς να μπορούμε να το αποφύγουμε. Έτσι, σταδιακά μειώθηκαν τα άτομα στην πρόβα, στη συνέχεια οι πρόβες ελαττώθηκαν, ώσπου ένα πρωί πήγα στο θέατρο και με έστειλαν σπίτι λέγοντάς μου πως αναβάλλονται επ’ αόριστον όλες οι πρόβες και οι παραστάσεις. Ήταν κάτι που περίμενα, ξενυχτούσα ήδη μια εβδομάδα διαβάζοντας πως όλα τα μεγάλα θέατρα κλείνουν και παραστάσεις ματαιώνονται σε όλη τη Γερμανία και την Αυστρία.
Με τους δικούς σου εδώ μιλάς συνεχώς στο τηλέφωνο;
Μιλάμε καθημερινά, αλλά όχι αποκλειστικά για την πανδημία, έπειτα από δική μας απόφαση. Υπάρχει πάντα αγωνία να δεις αν είναι όλοι καλά, να ανταλλάξεις ειδήσεις και νέα για τα εκάστοτε μέτρα, ωστόσο, το κάνουμε με φειδώ. Προσπαθώ όσο μπορώ να ασχολούμαι με άλλες δραστηριότητες ώστε να παραμένω σε πνευματική εγρήγορση και όχι να ανακυκλώνω τις ίδιες συζητήσεις. Είναι κάτι που κι οι δικοί μου άνθρωποι υιοθετούν και εφαρμόζουν, έχει να κάνει με την ψυχική ευεξία όλων μας.
Σε αγχώνει διπλά που ο πατέρας σου είναι στην πρώτη γραμμή;
Ανησυχώ πάντα που ο πατέρας μου είναι στην πρώτη γραμμή, πόσο μάλλον τώρα. Ωστόσο του έχω απόλυτη εμπιστοσύνη! Μέσα στα χρόνια, έχω συνηθίσει να τρέχει ο πατέρας μου για τους άλλους οποιαδήποτε ώρα της ημέρας χωρίς να παραπονεθεί ποτέ. Τον θαυμάζω και τον σέβομαι απεριόριστα και γι’ αυτό, μεταξύ πολλών άλλων. Θα ήθελα ωστόσο να είμαι σίγουρη ότι του παρέχεται ο απαραίτητος προστατευτικός και ιατρικός εξοπλισμός πάντα, για να γυρίζει σπίτι ασφαλής. Ειδικά όταν εργάζεται στη ΜΕΘ ενός μεγάλου νοσοκομείου, όπως αυτό στο οποίο βρίσκεται.
Πιστεύεις ότι οι γιατροί και οι νοσηλευτές είναι οι ήρωές μας;
Οι ιατροί, οι νοσηλευτές και το υπόλοιπο υγειονομικό προσωπικό στάθηκαν και στέκονται καθημερινά στην πρώτη γραμμή. Από τη μια ημέρα στην άλλη η καθημερινότητα της δουλειάς τους άλλαξε ριζικά. Χρειάζεται αυτοθυσία για να μπεις σε μια μάχη ενώ ξέρεις ότι διακυβεύεται η ζωή σου και αυτό είναι ηρωικό.
Πώς είναι μία σοπράνο σε καραντίνα;
Μια σοπράνο σε καραντίνα είναι ο εφιάλτης της γειτονιάς, άσχετα από τα αισιόδοξα βιντεάκια που βλέπουμε στο ίντερνετ με λυρικούς τραγουδιστές στα μπαλκόνια, ειδικά όταν μελετά αναγκαστικά στο σπίτι. Είναι ένα επάγγελμα που θέλει πειθαρχία, καθημερινή εξάσκηση, έχει πολλά ντεσιμπέλ και η καραντίνα δεν ενδείκνυται καθόλου γι’ αυτό. Τις παραγωγικές ημέρες, μελετάω τους επερχόμενους ρόλους μου, αποστηθίζω τα λόγια μου, κάνω διαδικτυακά πρόβα με τον πιανίστα ή τον σκηνοθέτη μου (όποτε αυτό είναι εφικτό), κάνω διαδικτυακά μαθήματα προφοράς ιταλικών για τις ιταλικές όπερες που ανεβάζουμε, κάνω γιόγκα, μιλάω με βιντεοκλήση με φίλους και συγγενείς που ζουν στην Ελλάδα (ή και στο δίπλα τετράγωνο αλλά βρίσκονται σε καραντίνα), παίζω πιάνο, ή διαβάζω άρθρα φιλοσοφικού περιεχομένου. Κοιτάζω έξω από το παράθυρό μου την σχεδόν άδεια κεντρική πλατεία της πόλης και σκέφτομαι πως δεν χρειάζεται να είμαστε όλοι συνεχώς και αδιαλείπτως καταναγκαστικά παραγωγικοί, δεν ορίζει αυτό την αξία μας.
Η μουσική είναι πηγή αισιοδοξίας για σένα; Τι ακούς περισσότερο αυτές τις μέρες;
Αυτή την περίοδο η μουσική που ακούω κυμαίνεται από το Stabat mater του G.B. Pergolesi μέχρι τους Buena Vista Social Club. Το πρώτο, επειδή μου εμπνέει κατάνυξη και το δεύτερο, για τον ακριβώς αντίθετο λόγο! Αγαπημένο κομμάτι που ακούω κατ’ επανάληψη αυτές τις μέρες είναι το “Manhã de Carnaval” του Luiz Bonfá από την βραζιλιάνικη ταινία “Black Orpheus” του Μαρσέλ Καμί (1959). Μιλάει για ένα πανέμορφο πρωινό, για φιλιά, για αγάπη, για άγγιγμα, για όσα δεν πρέπει να ξεχνάμε, δηλαδή.
Η μουσική και όλες οι τέχνες είναι καταφύγιο, είναι το μέσο για να μοιραζόμαστε τα πιο βαθιά μας όνειρα και ανάσα στην ασφυκτική πραγματικότητα που ζούμε όλοι πίσω από τις κλειστές πόρτες μας.
Πιστεύεις θα βγούμε διαφορετικοί μέσα από όλο αυτό;
Το ψυχολογικό κόστος είναι για όλους τεράστιο. Επιπλέον, η απομόνωση προκαλεί νέες μορφές παράνοιας: το αποδεικνύει η σωρεία των θεωριών συνωμοσιολογίας που κυκλοφορούν στο Διαδίκτυο. Παρόλα αυτά, υπ’ αυτές τις συνθήκες θα συνειδητοποιήσουμε τι σημαίνει να είσαι κοντά στον άλλον, στο καλό και στο κακό. Όταν θα ξανασυναντηθούμε θα είμαστε πιο προσεκτικοί και επιφυλακτικοί, ναι. Αλλά θα είμαστε μαζί. Αυτή η κατάσταση έφερε στο φως και τις κοινωνικές διαφορές. Η Μαντόνα για παράδειγμα, ανεβάζει ένα βίντεο μέσα από την μπανιέρα της λέγοντας ότι βρισκόμαστε όλοι στην ίδια βάρκα. Δεν είναι βέβαια έτσι και ο κόσμος το αντιλαμβάνεται πλέον. Οι κοινοί άνθρωποι είναι οι νέοι ήρωες.
Τι σημαίνει για σένα επιστροφή στην κανονικότητα μετά την καραντίνα;
Μόλις μας επιτραπεί να επιστρέψουμε στο θέατρο, θα ξεκινήσουμε πρόβες για την πολυαναμενόμενη αλλά δυστυχώς αναβληθείσα για τον ερχόμενο Νοέμβριο πρεμιέρα της ιταλικής όπερας «Λουτσία ντι Λάμμερμουρ» του Γκαετάνο Ντονιτσέττι. Πρόκειται για μια αριστουργηματική, δραματική όπερα με εκπληκτική μουσική στην οποία έχω τη μεγάλη χαρά να έχω τον ομώνυμο πρωταγωνιστικό ρόλο. Η ηρωίδα είναι μια περίπλοκη και πολυδιάστατη προσωπικότητα, έτσι η αναβολή της πρεμιέρας, παρόλο που με λυπεί βαθιά, μου δίνει ταυτόχρονα επιπλέον χρόνο να εμβαθύνω ακόμα περισσότερο στο ρόλο. Εδώ στη Γερμανία, είμαι μόνιμο μέλος του ανσάμπλ στο κρατικό θέατρο του Κόμπουργκ. Είναι μια πανέμορφη, γραφική πόλη στη Βαυαρία, με υπέροχους ανθρώπους που αποτελούν το κοινό μας. Παρότι η πόλη δεν είναι μεγάλη, όλοι αγκαλιάζουν με πολλή αγάπη τους καλλιτέχνες του θεάτρου εδώ. Κάτι που δε μου συμβαίνει όταν τραγουδώ σε μεγαλύτερες πόλεις, είναι οτι εδώ σε σταματούν άνθρωποι στον δρόμο για να σε συγχαρούν για την χθεσινοβραδινή παράστασή σου ή να σε ρωτήσουν με ανυπομονησία πότε είναι η επόμενη σου εμφάνιση. Λόγω πανδημίας και κοινωνικής αποστασιοποίησης, αυτή η καθημερινή επαφή με το κοινό μας είναι κάτι που μου λείπει πολύ. Επίσης, συνεργάζομαι και με άλλα, μεγαλύτερα θέατρα όπως η Γερμανική Όπερα του Ρήνου (Deutsche Oper am Rhein), το Μέγαρο Μουσικής Ντίσελντορφ (Tonhalle Düsseldorf) κ.ά. και ευελπιστώ να μου επιτραπεί σύντομα να ανακοινώσω και επίσημα τις επερχόμενες πρεμιέρες μας χωρίς τον φόβο της ακύρωσης λόγω κορωνοϊού.
Γιατί επέλεξες να δουλέψεις έξω και όχι στην Ελλάδα;
Πριν από 4 χρόνια μου δόθηκε η ευκαιρία να συμμετέχω στο πρόγραμμα νέων λυρικών καλλιτεχνών της Deutsche Oper am Rhein, κι έτσι το 2016 μετακόμισα στο Ντίσελντορφ. Από τότε η μια επαγγελματική ευκαιρία διαδεχόταν την άλλη και είμαι πολύ χαρούμενη και ευχαριστημένη με αυτό. Επίσης, όταν μου δίνεται η χαρά και η ευκαιρία και φυσικά όταν το επιτρέπει το πρόγραμμά μου χαίρομαι πολύ να συνεργάζομαι και με την Εθνική Λυρική Σκηνή, στην οποία έπαιζα από πολύ μικρή ηλικία ως μέλος της παιδικής χορωδίας. Είμαι πάντα πολύ χαρούμενη όταν επιστρέφω για παραστάσεις στην Ελλάδα, όπως είμαι πολύ χαρούμενη και με τη μέχρι τώρα πορεία μου και τη ζωή μου στο εξωτερικό. Γενικότερα το επάγγελμα αυτό απαιτεί πολλά ταξίδια, τα οποία είναι καλοδεχούμενα καθώς αποτελούν πηγή έμπνευσης για εμένα και τη δουλειά μου.
