Καθημερινά, τα social media κατακεραυνώνουν τους χρήστες τους με φωτογραφίες που είτε απεικονίζουν την γυμνή αλήθεια στα νοσοκομεία και στους άδειους δρόμους της πόλης, είτε αναπαραστούν με ένα πιο καλλιτεχνικό τρόπο την πανδημία. Κάποιοι χρήστες εντόπισαν στους πίνακες του Edward Hopper έναν έντονο συσχετισμό.
Υποθέτω ότι αυτό συμβαίνει επειδή είμαστε ψυχικά απομακρυσμένοι ο ένας από τον άλλο και καθόμαστε μπροστά από τα παράθυρα του σπιτιού μας, βλέποντας μια άγρια κενή πόλη, όπως η γυναίκα που αντικρύζει τον εκθαμβωτικό ήλιο από το κεφαλόσκαλο του σπιτιού της στο έργο Carolina Morning ή ο άλλος πίνακας που αναπαριστά την άδεια πόλη στο Le quai des Grands Augustins.
Είμαστε όλοι οι ζωγραφικοί πίνακες του Edward Hopper. Μοιάζουμε με μια γυναίκα μόνη σε έναν έρημο κινηματογράφο, με έναν άνδρα στο μοντέρνο διαμέρισμά του, με ένα μοναχικό εργαζόμενο στο μαγαζί και με άνθρωπους που κάθονται απομακρυσμένοι ο ένας από τον άλλο. Μπορεί να είναι ένας αστείος τρόπος για memes, αλλά από την άλλη μπορεί να θεωρηθεί ένα σοβαρό σχόλιο και μια έξυπνη απόδειξη ότι η ζωή αντιγράφει την τέχνη.
Αλλά, ας το αντιμετωπίσουμε με σοβαρότητα. Αν είμαστε όλοι οι ζωγραφικοί πίνακες του Edward Hopper τώρα, μια επικείμενη κρίση μοναξιάς μπορεί να είναι μια από τις πιο γεμάτες κοινωνικές συνέπειες του Covid-19. Η απώλεια της άμεσης ανθρώπινης επαφής μπορεί να είναι καταστροφική. Αυτό, τουλάχιστον, είναι αυτό που μας δείχνει ο Hopper. Αυτός ο ζωγράφος που γεννήθηκε στη Νέα Υόρκη το 1882, έφερε στο φως τη δουλειά της ζωής του. Στη δεκαετία του 1920, ενώ ο F.Scott Fitzgerald καταγράφει αξέχαστα κομμάτια της τζαζ, ο Αμερικανός καλλιτέχνης ζωγράφισε ανθρώπους που έμοιαζαν σαν να μην είχαν ποτέ διασκεδάσει στη ζωή τους.
Η σύγχρονη ζωή είναι εχθρική, σύμφωνα με τον Hopper. Η πανδημία δεν είναι ο λόγος που έχουν απομονωθεί οι φτωχές ψυχές των ανθρώπων. Η καθημερινότητά μας περιτριγυρίζεται από κρύα παράθυρα, ψηλά αστικά κτίρια όπου όλοι ζούμε σε αυτόνομα διαμερίσματα και βενζινάδικα στη μέση του πουθενά.
Αλλά δεν περιέχουν μόνο το αίσθημα της μοναξιάς οι πίνακες του Hopper, αλλά και τη φρίκη – και αυτό είναι μια πολύ ισχυρή λέξη. Ένας από τους μεγαλύτερους οπαδούς του ζωγράφου ήταν ο Άλφρεντ Χίτσκοκ, ο οποίος δημιούργησε την πανσιόν των Bates στην ταινία Psycho, εμπευσμένος από ένα πίνακα του Hopper, που αποτύπωνε ένα παλιό απομονωμένο σπίτι κοντά σε ένα σιδηρόδρομο.
Όλοι ελπίζουμε ν’ αψηφήσουμε το τρομερό όραμα του Hopper για αλλοτριωμένα άτομα και να επιβιώσουμε ως κοινότητα. Το μήνυμα του Hopper είναι ότι η σύγχρονη ζωή μπορεί να είναι πολύ μοναχική. Αυτό είναι το χαρακτηριστικό της νεωτεριστικής τέχνης.
Σήμερα, μπορούμε να κρύβουμε την απομόνωση που αυτοί οι καλλιτέχνες σκέφτηκαν να ορίζουν στη σύγχρονη κατάσταση. Σε κανονικούς χρόνους, καθόμαστε μόνοι μας στις καφετέριες, εκτός το ότι τώρα έχουμε κινητά τηλέφωνα για να μας κάνει να αισθανόμαστε κοινωνικά αποδεκτοί.
Επιλέγουμε τη σύγχρονη μοναξιά γιατί θέλουμε να είμαστε ελεύθεροι. Αλλά τώρα η τέχνη του Hopper θέτει μια δύσκολη ερώτηση: όταν οι ελευθερίες της σύγχρονης ζωής αφαιρεθούν, τι έχει απομείνει, μήπως ένα άλλο είδος μοναξιάς;
