Όταν πέρασα από τρεις συνεδρίες ενδομήτριας σπερματέγχυσης και εξωσωματικής γονιμοποίησης για να συλλάβω τα δύο μου παιδιά, δούλευα ως freelancer δημοσιογράφος. Αυτό εν ολίγοις σημαίνει ότι δεν πληρωνόμουν καθόλου ενόσω βρισκόμουν σε αίθουσες αναμονής για την πέμπτη (!) ανάλυση αίματος της εβδομάδας · ότι δεν κέρδιζα τίποτα κάθε φορά που έκλαιγα από τον φόβο που μου προκαλούσε η χορήγηση ενός κοκτέιλ ορμονών στο στομάχι μου· ότι κανείς δε με πλήρωνε όταν έπαιρνα το λεωφορείο για να μεταφέρω τα ωάρια ή όταν υποβαλλόμουν σε απόξεση μήτρας ή κατά τη διάρκεια όλων εκείνων των διαδικασιών που απαιτούν να λείπεις από τη δουλειά όταν κάνεις θεραπεία γονιμότητας.
Αν ήμουν σε μία κανονική δουλειά με σταθερό ωράριο, ο μισθός μου θα έμπαινε στον τραπεζικό μου λογαριασμό άσχετα από το πόσο απούσα, συναισθηματική ή πληγωμένη κι αν ήμουν ως υπάλληλος. Και για πολλούς λόγους αυτό θα ήταν ανακούφιση για μένα. Αλλά ειλικρινά τώρα, δε μπορώ να φανταστώ πώς θα μπορούσε κάποια γυναίκα να περάσει από κάτι τέτοιο απασχολούμενη σε ένα ωράριο 9-5. Υποψιάζομαι δε, πως όσο η εξωσωματική γονιμοποίηση εδραιώνεται ακόμη περισσότερο στην καθημερινότητά μας, θα εξελιχθεί σε έναν από τους πιο καθοριστικούς «ταμπού» παράγοντες που συντελούν στη διεύρυνση του μισθολογικού χάσματος μεταξύ ανδρών και γυναικών.
Είναι τραγελαφικό το γεγονός ότι πολλές γυναίκες έχουν αναγκαστεί να αφήσουν δουλειές, να κάνουν στην άκρη ή να «μεταφερθούν» σε χαμηλότερου κύρους πόστα για να «διεκδικήσουν» περισσότερες ευκαιρίες να μείνουν έγκυες. Ήθελαν να κάνουν περισσότερη γιόγκα ή βελονισμό σε περίπτωση που το στρες προκαλούσε στειρότητα. Ήθελαν να κάνουν τις ενέσεις στο κρεβάτι τους και όχι στις τουαλέτες του γραφείου, χρειάζονταν να μπορούν να… πηδήξουν αν στο νοσοκομείο τους έλεγαν πως αυτό πρέπει να κάνουν. Γιατί… κάτι τέτοιο θα προστάξει το νοσοκομείο. Δεν προηγείται κάποιου είδους προειδοποίηση: το πρόγραμμα είναι στο έλεος του σώματός σου, των ορμονών, του κύκλου, της ανταπόκρισής σου και του πότε θα καλέσουν από κει. Είναι σχεδόν αδύνατη η «αξίωση» σε κάτι τέτοιο όταν το επαγγελματικό σου πρόγραμμα βασίζεται σε σταθερά ωράρια και εβδομαδιαία meetings. Η θεραπεία γονιμότητας συχνά είναι μία μακρά, παρατεταμένη μέθοδος που απαιτεί πληθώρα διαδικασιών και αφοσίωση χρόνων, οπότε δεν είναι παράλογο το ότι πολλές γυναίκες αναγκάζονται να παραιτούνται από τις δουλειές τους και την καριέρα τους – ακόμα κι αν «ανθίζουν».
Ευτυχώς, μερικές εταιρείες που βλέπουν μπροστά (εκ των οποίων η Goldman Sachs) έχουν ανακοινώσει την παροχή οικονομικής στήριξης σε υποψήφιους γονείς, γεγονός ιδιαίτερα ενθαρρυντικό. Στην πραγματικότητα πάντως, τα χρήματα είναι μόνο ένα μικρό μέρος της υποστήριξης που χρειάζονται όσοι εργαζόμενοι αναγκάζονται να αφήσουν τη δουλειά τους για να καταφέρουν να αποκτήσουν παιδιά. Αντίστοιχα, ζωτικής σημασίας κρίνεται η υιοθέτηση μιας πιο ολιστικής προσέγγισης για να αντιμετωπιστούν αποτελεσματικότερα τα συστημικά προβλήματα που συναντούν οι γυναίκες κατά τη διάρκεια της προσπάθειάς τους αυτής.
Για τους «αρχάριους» στη διαδικασία, δεν προβλέπεται επί του παρόντος καμία θεσμοθετημένη ρύθμιση ώστε οι εργοδότες να δίνουν ειδική άδεια στους εργαζομένους για τις απαραίτητες συνεδρίες γονιμότητας. Αυτό πρέπει να αλλάξει. Η πρόσβαση σε υπηρεσίες ψυχικής υγείας θα βοηθούσε επίσης: λιγότεροι από τους μισούς εργαζόμενους που υποβάλλονται σε θεραπείες γονιμότητας λένε ότι απολαμβάνουν υποστήριξης από το αφεντικό τους.
Ο αυξανόμενος αριθμός των γυναικών που προχωρά στις μέρες μας σε εξωσωματική γονιμοποίηση είναι ένας επιπρόσθετος λόγος για τον οποίο η επίτευξη καλύτερης ισορροπίας μεταξύ εργασίας και προσωπικής ζωής στο Ηνωμένο Βασίλειο αποτελεί το κλειδί για τη μείωση της μισθολογικής «ψαλίδας» μεταξύ των δύο φύλων. Όταν περνάς από έναν εξαντλητικό κύκλο εξωσωματικής γονιμοποίησης, δεν μπορείς -θέλοντας και μη- να φοράς το «επαγγελματικό σου προσωπείο» συνεχόμενα επί ένα 8ώρο. Κι ούτε θα πρέπει να το περιμένουν από σένα.
Προφανώς, δε μπορούν όλες οι επιχειρήσεις να αντέξουν οικονομικά προσωπικό που θα υποβληθεί επανειλημμένα σε τόσο επίπονες και χρονοβόρες διαδικασίες όπως η εξωσωματική γονιμοποίηση. Αντιθέτως όμως, πολλές από αυτές μπορούν να θεσπίσουν ένα πιο ευέλικτο ωράριο εργασίας ή να επιτρέψουν σε γυναίκες να δουλέψουν περιστασιακά από το σπίτι τους ώστε μπορούν να παλέψουν με τις ορμόνες και τα συναισθήματά τους, φορώντας τις πυτζάμες τους, με μια κούπα καφέ στο χέρι. Κανείς δε μπορεί να αμφισβητήσει ότι κάπως έτσι η κατάσταση θα ήταν πιο ανθρώπινη για εκείνες. Αντίστοιχα, το ευέλικτο ωράριο ενός γονέα που το μεσημέρι πρέπει να πάρει το παιδί του από το σχολείο, εύκολα μπορεί να παραλληλιστεί με εκείνο του υποψήφιου γονέα που μπορεί να χρειαστεί να πάρει 5 διαφορετικά είδη προγεστερόνης. Το ευέλικτο ωράριο στο μεταξύ, θα βοηθούσε επίσης όλους εκείνους που θα ήθελαν να κρατήσουν τις προσωπικές τους επιλογές για τον εαυτό τους. Η γυναίκα δηλαδή θα είχε την επιλογή να μην μοιραστεί κάτι που δεν θα έκανε κανονικά με τις συναδέλφους της αν δε φοβόταν ότι θα δημιουργούσε διαφόρων ειδών εικασίες για τις καταγεγραμμένες «απουσίες» της. Το μόνο πράγμα χειρότερο από το να αναρωτιέται μία γυναίκα αν θα καταφέρει ποτέ να μείνει έγκυος είναι να σκέφτεται ότι όλοι αναρωτιούνται μαζί της.
Για την ιστορία πάντως, το 2017, πραγματοποιήθηκαν περισσότεροι από 75.000 κύκλοι θεραπείας για εξωσωματική γονιμοποίηση σε όλο το Ηνωμένο Βασίλειο, με τον αριθμό να αυξάνεται σε ετήσια βάση. Ναι, η εξωσωματική γονιμοποίηση έχει γίνει καθημερινότητα για μεγάλο αριθμό γυναικών. Και έτσι θα πρέπει να αντιμετωπίζεται στο εξής.
