Η Αμερικανίδα συγγραφέας Μάντλιν Μίλερ έκανε αίσθηση λίγα χρόνια πριν με το μυθιστόρημά της «Το τραγούδι του Αχιλλέα» (εκδ. Διόπτρα) που, όπως λέει και η ίδια, εξερεύνησε μια ιστορία που υπήρχε ήδη στα ομηρικά έπη για τη σχέση του Αχιλλέα με τον Πάτροκλο. Το 2019 κυκλοφόρησε στα ελληνικά το επόμενο μυθιστόρημά της, επίσης εμπνευσμένο από τον ομηρικό κόσμο, η «Κίρκη», που οι αγγλόφωνοι κριτικοί χαιρέτισαν ως μια νέα αφήγηση της Οδύσσειας, μέσα από μια γυναικεία ματιά. «Αν με το «Τραγούδι του Αχιλλέα» απλώς έφερα στο φως μία ερωτική ιστορία ήδη γνωστή, για την «Κίρκη» βρέθηκα να ξεκοκαλίζω το μύθο, να προσπαθώ να τη δω πέρα από το βλέμμα του Οδυσσέα», μου είπε ένα ζεστό φθινοπωρινό απόγευμα στη σουίτα του τελευταίου ορόφου του ξενοδοχείου «NJV Athens Plaza», καλεσμένη των εκδόσεων Διόπτρα, για να παρουσιάσει το βιβλίο της στην Αθήνα. Δεν της κρύβω ότι πριν ανοίξω το βιβλίο που αγάπησα όσο λίγα μέσα στο 2019, περίμενα να διαβάσω μια ερωτική ιστορία. «Υπάρχει μια ερωτική ιστορία που διατρέχει το βιβλίο, αλλά δεν είναι ο έρωτας της Κίρκης για τον Οδυσσέα, αλλά για τον εαυτό της, καθώς ωριμάζει και βρίσκει τη δική της φωνή».
Η Μίλερ, φιλόλογος με σπουδές Λατινικών και Αρχαίων Ελληνικών, τα οποία και διδάσκει στο Γυμνάσιο, έχει μόλις επιστρέψει μαγεμένη από τις Μυκήνες, τις οποίες επισκέφθηκε με τους γονείς και τα δύο μικρά παιδιά της. Δεν είναι η πρώτη φορά που έρχεται στην Ελλάδα, έχει περάσει ένα ολόκληρο καλοκαίρι εδώ συμμετέχοντας σε αρχαιολογική ανασκαφή. «Ο ίδιος ο Όμηρος μας παραδίδει μία Κίρκη που είναι μοναδική στην Οδύσσεια: μια φοβερή θεά που μιλάει σαν να ήταν θνητή. Θέλησα να μάθω περισσότερα γι’ αυτήν, να γράψω την ιστορία μιας γυναίκας που ανακαλύπτει τη δύναμή της και κατορθώνει να υψώσει το ανάστημά της σε έναν ανδροκρατούμενο κόσμο».
Η Κίρκη στην Οδύσσεια είναι διαβόητη μάγισσα που παγιδεύει τους άνδρες στο νησί της και τους μεταμορφώνει σε γουρούνια, ο φόβος και ο τρόμος των ναυτικών. Η Κίρκη της Μίλερ είναι αρκετά διαφορετική, πάντα μάγισσα, αλλά και θεραπεύτρια, τροφός ανθρώπων και αγριμιών. «Οι Έλληνες θεοί είναι εγωιστές, νάρκισσοι. Η Κίρκη συγκλονίζεται από την πράξη του Προμηθέα να αψηφήσει το Δία και να βοηθήσει τους ανθρώπους. Ήθελα να γράψω τι σημαίνει να αναγνωρίζεις το καλό, την ανιδιοτέλεια και να προσπαθείς να είσαι καλός, ενώ κανείς δεν σου έχει δείξει πώς. Η Κίρκη καταφέρνει να χτίσει το χαρακτήρα της με δομικά υλικά που δεν υπάρχουν στην αυλή του πατέρα της, του Ήλιου. Ήθελα να την αποκαταστήσω. Ο Όμηρος δεν μας λέει ποτέ γιατί η Κίρκη μεταμορφώνει τους άνδρες σε γουρούνια. Ή γιατί στο τέλος πέφτει στα πόδια του Οδυσσέα, αυτή, μια θεά. Έκτοτε έχει περάσει το μήνυμα ότι είναι μοχθηρή, μισεί τους άνδρες ή ότι θέλει απλώς να τους εξουσιάσει». Στην πορεία του βιβλίου της Μίλερ η Κίρκη συναντά πολλά πρόσωπα της μυθολογίας, έχει ερωτικές σχέσεις με τον Ερμή και τον Δαίδαλο. «Ήταν απόλαυση να γράφω τον Δαίδαλο, έναν μοναδικό τεχνίτη. Μοιάζουν με την Κίρκη, είναι αυτόνομοι, δημιουργοί των κόσμων τους. Ανέκαθεν έβρισκα φοβερά ενδιαφέρουσα την αδερφή της Κίρκης, την Πασιφάη. Αλλά και η Πηνελόπη είναι κυρίαρχη μορφή στο βιβλίο. Η Κίρκη αναγνωρίζει σε αυτήν μια έξυπνη γυναίκα που ξέρει να ψυχολογεί τους ανθρώπους (δείτε πώς χειρίζεται τους μνηστήρες), αλλά και μία καλλιτέχνη. Είναι γυναίκα που ξέρει να επιβιώνει, που μεγαλώνει μόνη της τον γιο της τον Τηλέμαχο».
Προφανώς, η Μίλερ δεν μου είπε τίποτα για το καστ της τηλεοπτικής σειράς των 8 επεισοδίων που βασίστηκε στο βιβλίο της και θα δούμε προσεχώς στο HBO Max. Ήταν όμως πολύ χαρούμενη που τη σειρά ανέλαβαν οι Rick Jaffa και Amanda Silver, παραγωγοί και σεναριογράφοι («Rise of the Planet of the Apes», «Jurassic World» και των πολυαναμενόμενων νέων «Mulan» και «Avatar»). «Δεν μπορώ να αποκαλύψω τίποτα γιατί δεν ξέρω ούτε εγώ η ίδια. Αδημονώ να δω πώς θα γυρίσουν τη σκηνή της γέννησης του Μινώταυρου!».
Δεν μπορούσα να την αφήσω να φύγει χωρίς ένα πολιτικό σχόλιο. «Πώς είναι να είσαι σκεπτόμενος άνθρωπος στην Αμερική του Ντόναλντ Τραμ;», τη ρωτάω. «Νιώθω όπως θα ένιωθε οποιοσδήποτε κάτω από το ζυγό ενός νάρκισσου που κάνει κατάχρηση της εξουσίας που του έχει δοθεί».
Φωτογραφία: William Faithful.
Ευχαριστούμε πολύ το ξενοδοχείο «NJV Athens Plaza» για την ευγενική φιλοξενία.
