Το νέο αγαπημένο μας Μουσείο της Αθήνας φιλοξενεί περισσότερα από 100 έργα ευρωπαϊκής, κυρίως, τέχνης που χρονολογούνται από την περίοδο 1880-1994. Και παρόλο που μια βόλτα στο Ίδρυμα Βασίλη και Ελίζας Γουλανδρή κρύβει μια διαφορετική έκπληξη για κάθε επισκέπτη (για μένα ήταν ο περήφανος μεταλλικός κόκορας της Ναταλίας Μελά, που καραδοκεί πάνω από μία σκάλα), βολτάροντας μαγεμένες στους ορόφους του σταθήκαμε σε 7 γυναικείες φιγούρες, άλλες πασίγνωστες κι άλλες λιγότερο γνωστές που διεκδίκησαν την προσοχή μας. Ανακαλύψτε τις ανάμεσα στους άλλους θησαυρούς του μουσείου που δεν χορταίνει κανείς με μια επίσκεψη.
Από το μακρινό 1907 έρχεται το έργο του Πάμπλο Πικάσο, “Γυμνή γυναίκα με σηκωμένα χέρια”, λάδι σε καμβά. Η γυναίκα μοιάζει να έχει βγει κατευθείαν μέσα από τις Δεσποινίδες της Αβινιόν, έναν άλλο διάσημο πίνακα του ζωγράφου από την ίδια χρονιά.Δύσκολα ξεφεύγεις από το βλέμμα της στην αίθουσα που εκτίθεται και μάλλον όταν σβήνουν τα φώτα, εκείνη είναι το “αφεντικό” του ορόφου.
To κοσμοαγαπημένο κοριτσάκι του Ντεγκά, η “Μικρή χορεύτρια δεκατεσσάρων ετών”, έργο φτιαγμένο από μπρούτζο, καφέ πατίνα και τούλι, στέκεται ντροπαλά στην άκρη μιας αίθουσας. Να σκέφτεται άραγε τις “αδερφές της”, τα άλλα 28 πανομοιότυπα αγάλματα που υπάρχουν δηλαδή σε διάφορα μεγάλα μουσεία του κόσμου; Σταθείτε μπροστά της και φανταστείτε αυτό το μικρό ποντικάκι (έτσι αποκαλούσαν τις μικρές χορεύτριες της Όπερας στο Παρίσι του 1880), να αφήνει την μπρούτζινη ακαμψία της για μία πιρουέτα στο σκοτάδι όταν κλείνουν οι πόρτες του μουσείου.
Με την ομορφιά και την ηρεμία της η Ελίζα Γουλανδρή μοιάζει να εποπτεύει σαν φύλακας – άγγελος το Μουσείο με το χαμόγελό της και τα χρώματα που διάλεξε ο μοναδικός Μαρκ Σαγκάλ για να δημιουργήσει το πορτρέτο της το 1969. Λουσμένο σε αυτό που ο Ρώσος ζωγράφος ονόμασε lumière-liberté, το «φως της ελευθερίας», το πορτρέτο της Ελίζας Γουλανδρή είναι ένα από τα ωραιότερα έργα της συλλογής.
Η “Καρυάτιδα” υψώνει το ανάστημά της ανάμεσα στα ζωγραφικά έργα της συλλογής κι ας είναι φτιαγμένη από μολύβι και γκουάς σε χαρτί που επικολήθηκε στη συνέχεια σε καμβά. Ο Ιταλός μαέστρο Αμεντέο Κλεμέντε Μοντιλιάνι, που τη ζωγράφισε, συνήθιζε να ανταλλάσσει τα σχέδιά του για ένα ποτήρι κρασί. Σήμερα είναι αυτά τα έργα που έχουν σημειώσει τα μεγαλύτερα ρεκόρ πωλήσεων. Η “Καρυάτιδα”, ατρόμητη μέσα στη γύμνια της, ζωντανεύει τα βράδια και το σκάει από το μουσείο στο Παγκράτι για μια βόλτα απέναντι, στην Ακρόπολη, όπου συναντά τις μούσες του ζωγράφου και ντύνεται το χιτώνα τους.
Ακόμη κι αν δεν είστε έτοιμοι για κάτι πιο pop, η γυναίκα του Ρόι Λίχνενστάιν σας περιμένει με ένα λουλούδι στο χέρι και την υπόσχεση να σας βάλει σε μία άλλη διάσταση της τέχνης. Ταινία, μολύβι, ακρυλική μπογιά, μαρκαδόρος και τυπωμένο χαρτί σε χαρτόνι συνδυάστηκαν γι’ αυτό το κολάζ – πρόλογο στο έργο “Γυμνή γυναίκα με κίτρινο λουλούδι”. Τη φανταζόμαστε τα βράδια στο καφέ του μουσείου μεταξύ του ισογείου και του 1ου ορόφου, να περιφέρεται σε αυτόν τον ανοιχτό, αστικό κήπο, αναζητώντας ένα διαφορετικό λουλούδι.
Δεν είναι το πρώτο πράγμα που σου έρχεται στο μυαλό όταν ακούς “Γυναίκα από τη Βενετία’, αλλά αυτό το άγαλμα από μπρούτζο με καφέ και πράσινη πατίνα είναι χαρακτηριστικό του έργου του Ελβετού γλύπτη που βαθιά επηρεασμένος από τον υπαρξισμό δεν δίστασε να πλάσει σκελετώδεις, σχεδόν εξαϋλωμένες φιγούρες με μακριά πόδια, περιορισμένο κορμό και μικρό κεφάλι. Τα βράδια η “Γυναίκα από τη Βενετία” αποκτά φωνή και σαν άλλος Μάρκο Πόλο διηγείται στα υπόλοιπα έργα της συλλογής ιστορίες από τα πολλαπλά πρόσωπα μιας πόλης που είναι χτισμένη πάνω σε δεκάδες μικρά νησάκια και βουλιάζει κάθε χρόνο λίγα χιλιοστά μέσα στο νερό, όπως η ανθρώπινη ύπαρξη οδηγείται με μικρά αλλά σταθερά βήματα στην ανυπαρξία.
Κρατάει χρόνια αυτή η “Πασιέντζα” του Ζορζ Μπρακ, από το 1942 για την ακρίβεια. Λάδι σε καμβά, αυτός είναι ένας πίνακας που θα μπορούσες να κοιτάζεις για ώρες και κάθε φορά να ανακαλύπτεις κάτι διαφορετικό, όπως διαφορετικά καλείται να ερμηνεύσει κανείς τα χαρτιά μιας τράπουλας διαβάζοντάς την με τον τσιγγάνικο τρόπο. Βλέπω την άδεια καρέκλα στον πίνακα και φαντάζομαι μία – μία τις γυναίκες που φιγουράρουν στα έργα της συλλογής των Βασίλη και Ελίζας Γουλανδρή, να έρχονται και να παίρνουν θέση, είδη και εποχές της τέχνης να συναντιούνται και να συνομιλούν στο σκοτάδι αποκαλύπτοντας τα χούγια των δημιουργών τους και ανταλλάσσοντας ανέκδοτα από την εποχή της δημιουργίας τους. Και κάπως έτσι αυτή να γίνεται η πιο ενδιαφέρουσα πασιέντζα στην ιστορία της τέχνης.
Υπάρχουν κι άλλες πολλές γυναίκες στη συλλογή που εκτίθεται στο πανέμορφο νέο μουσείο.
Μην τις αφήσετε να περιμένουν. Το Ίδρυμα Βασίλη και Ελίζας Γουλανδρή είναι ανοικτό από
Τρίτη έως και Κυριακή 10:00-18:00 και κάθε Παρασκευή 10:00-22:00. Τις Δευτέρες
παραμένει, όπως και τα περισσότερα μουσεία, κλειστό.
